بیایید کمی بدبین باشیم؛ اندر معایب پادکست شنیدن

بگذارید همین ابتدا چیزی بگویم که تیتر مطلب شما را از همدلی با من باز ندارد؛ بهترین اتفاق سال اخیر زندگی من آشنایی با مدیوم پادکست بود و در پی آن آشنایی با پادکست و پادکست‌سازهایی که بیش از همه تولید کنندگان محتوا با آنها احساس نزدیکی می‌کنم. اما بگذارید به عنوان کسی که تقریبا همه عمر، وظیفه‌اش به عنوان یک روزنامه‌نگار این بوده که بدبین باشد ترک عادت نکرده و اندکی به این حوزه‌ هم بدبینانه نگاه کنم.

پر واضح است که این مدیوم به عنوان عرصه‌ای برای تولید محتوا و ارتباط با مخاطب آنچنان پتانسیل و ظرفیت دارد که نمی‌توان از آن چشم پوشید و خوشبختانه به دلیل نظارت کمتر نهادهای امنیتی این مدیوم به جایی بدل شده است که هنوز هم می‌توان در آن حرف دل زد و حرف دل شنید. آن چنان این عرصه جذابیت داشت که خودم را هم راضی کرد که پا به این عرصه بگذارم و کمی هم در این مدیوم فعالیت کنم و با وجود صدای گوش خراش آنچه در چنته دارم را در پیشگاه قضاوت مخاطبان سخت‌گیر این حوزه عرصه کنم.

اما قرار بود من بدبین باشم. اما یکی از نکاتی که در این چند ماه آشنایی مرا به فکر وا داشت حجم بسیار زیاد تحسین و نگفتن از ضعف‌های مدیوم پادکست بود. بدیهی است که هر عرصه‌ای همراه با این‌که ظرفیت‌هایی در اختیار مخاطب قرار می‌دهد، نقص‌هایی هم دارد و بزرگترین خطر و نقص پادکست و مدیوم پادکست این است که به شدت پتانسیل این را دارد که در مخاطب توهم دانایی ایجاد کند و مخاطب این مدیوم احساس کند که با گوش دادن به پادکست می‌تواند در مورد هر پدیده و موضوعی اطلاعاتی جامع به دست آورد. در واقع واضح‌تر این‌که جذابیت این مدیوم ممکن است مخاطب را به این فکر بیندازد که پادکست شنیدن می‌تواند جای مطالعه و کتاب خواندن را بگیرد.

البته که همین چیزی که من به عنوان نقطه ضعف پادکست ذکر کردم از زاویه‌ای دیگر نقطه قوت این مدیوم هم است؛ چرا که پادکست می‌تواند افرادی که به هیچ وجه اهل مطالعه نیستند را به حداقلی از برخورد با محتوای ناب ترغیب کند.

هدف نوشتن این یادداشت کوتاه این بود که هم پادکست‌ساز و هم مخاطب پادکست به این مساله کمی فکر کنیم که گوش دادن به پادکست در باب هر موضوعی تنها نگاه یک فرد یا یک تیم به آن موضوع است و حتی اگر بهترین محتوای تولید شده در باب آن موضوع هم باشد نباید با گوش دادن یک پادکست احساس کنیم که به کنه ماجرا دست پیدا کرده‌ایم؛ ما تنها با زاویه نگاه تیم تولید محتوای پادکست به آن پدیده آشنا شده‌ایم و این باید در ما شوق تحقیق ایجاد کند نه توهم دانستن.