رویداد Slush؛ تاریخچه، رقابت‌ها و تأثیر در اکوسیستم استارتاپی

مقدمه

تصور کنید یک شب سرد نوامبر در هلسینکی فنلاند است؛ خیابان‌ها پر از برف آب‌شده (slush) و هوا تاریک و نمناک. اما در همین سرمای قطبی، سالن بزرگی مملو از نورهای لیزری، موسیقی پرانرژی و هیاهوی هزاران کارآفرین جوان است. اینجا Slush است؛ گردهمایی سالانه‌ای که هر ساله در هلسینکی برگزار می‌شود و بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها را با سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان حوزه فناوری پیوند می‌دهد. Slush با حال‌و‌هوای متفاوت خود – ترکیبی از محیط تاریک باشکوه با نورپردازی هیجان‌انگیز و اجرای داوطلبانه توسط دانشجویان – تبدیل به یکی از منحصربه‌فردترین رویدادهای استارتاپی جهان شده است. در این گزارش، به تاریخچه شکل‌گیری Slush، فلسفه وجودی و روند رشد آن، مروری بر مسابقات اصلی و جانبی این رویداد (به‌ویژه رقابت مشهور Slush 100)، معرفی برندگان این رقابت‌ها از آغاز تا ۲۰۲۴، و نهایتاً بررسی تأثیر Slush بر توسعه اکوسیستم استارتاپی فنلاند، اروپا و جهان می‌پردازیم.

معرفی Slush و تاریخچه شکل‌گیری

رویداد Slush در سال ۲۰۰۸ توسط گروهی از کارآفرینان فنلاندی – از جمله «هلنا آورامو» و «پیتر وستر‌بکا» – بنیان‌گذاری شد. ایده اولیه ایجاد یک پلتفرم برای گردهم‌آوردن استارتاپ‌های نوپا با سرمایه‌گذاران جسور و تقویت جامعه استارتاپی بود. نخستین دوره Slush در پاییز ۲۰۰۸ در یک سالن کوچک در مرکز فرهنگی Korjaamo هلسینکی برگزار شد و تنها چند صد شرکت‌کننده داشت. اما این رویداد به سرعت رشد کرد و ظرف چند سال به یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های استارتاپی تبدیل شد. تا سال ۲۰۱۱ تعداد شرکت‌کنندگان به حدود ۱٬۵۰۰ نفر افزایش یافت و در سال ۲۰۱۴ بیش از ۱۴٬۰۰۰ نفر از ۷۹ کشور در Slush حضور یافتند. در ادامه، Slush مکان برگزاری خود را به مرکز نمایشگاهی Helsinki (Messukeskus) انتقال داد تا پاسخگوی خیل عظیم بازدیدکنندگان باشد. تا پیش از همه‌گیری کرونا، این رویداد هر سال بزرگ‌تر می‌شد؛ به طوری که در سال ۲۰۱۹ شمار حضار به حدود ۲۵٬۰۰۰ نفر رسید.

یکی از ویژگی‌های فلسفی و ساختاری Slush مشارکت جامعه دانشجویی در برگزاری آن است. از همان سال‌های نخست، دانشجویان و کارآفرینان جوان داوطلبانه مسئولیت سازمان‌دهی و اجرای رویداد را بر عهده گرفتند. این رویکرد باعث شد Slush حال‌و‌هوایی خودمانی‌تر و نوآورانه‌تر داشته باشد و به پرورش فرهنگ کارآفرینی در بین جوانان فنلاندی کمک کند. Slush به عنوان یک رویداد غیرانتفاعی، سود حاصل را مجدداً صرف توسعه اکوسیستم استارتاپی می‌کند و هدف خود را «ساختن یک جامعه استارتاپی جهانی» قرار داده است.

در طول سال‌ها، بسیاری از چهره‌های سرشناس دنیای فناوری و سیاست در Slush حاضر شده‌اند؛ از بنیان‌گذاران شرکت‌هایی چون Spotify گرفته تا مقامات ارشد مانند معاون نخست‌وزیر چین. حضور چنین افرادی نشان‌دهنده اهمیت بین‌المللی این رویداد است. از سال ۲۰۱۵ به بعد، Slush علاوه بر هلسینکی در سایر نقاط جهان نیز رویدادهایی برگزار کرده است؛ از جمله «Slush Tokyo» در ژاپن و «Slush Shanghai» در چین، و برنامه‌هایی موسوم به Slush’D که در کشورهای مختلف به صورت محلی برگزار می‌شوند. همچنین Slush در کنار رویداد اصلی، ابتکارات دیگری نظیر پلتفرم رسانه‌ای استارتاپی Soaked by Slush (از ۲۰۱۹) و شبکه آنلاین Node by Slush (از ۲۰۲۰) را راه‌اندازی کرده است تا به طور مستمر به بنیان‌گذاران و سرمایه‌گذاران خدمات‌دهی کند.

امروز Slush به عنوان بزرگ‌ترین رویداد استارتاپی منطقه نوردیک و یکی از مطرح‌ترین رویدادهای فناوری در جهان شناخته می‌شود. این گردهمایی نقش مهمی در تحول اکوسیستم استارتاپی فنلاند داشته و الگویی برای رویدادهای مشابه در اقصی نقاط دنیا شده است.

مسابقات Slush: رقابت Slush 100 و رویدادهای جانبی

یکی از بخش‌های جذاب و پرهیجان Slush، مسابقات ارائه (Pitching Competitions) استارتاپ‌هاست. مهم‌ترین آن‌ها مسابقه Slush 100 است که هر سال در جریان رویداد اصلی برگزار می‌شود. در این رقابت، صد استارتاپ برتر که از میان صدها متقاضی انتخاب شده‌اند، به ارائه محصولات و ایده‌های خود در برابر داوران و سرمایه‌گذاران می‌پردازند. طی مراحل نیمه‌نهایی و نهایی، یک استارتاپ به عنوان برنده Slush 100 برگزیده می‌شود. جوایز این مسابقه در گذر زمان رشد چشمگیری داشته است؛ به طوری که از یک چک ۵۰ هزار یورویی در سال‌های اولیه، به یک سرمایه‌گذاری ۱ میلیون یورویی (در قالب سرمایه‌گذاری سهام توسط کنسرسیومی از برترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه) در سال‌های اخیر افزایش یافته است. برای مثال، در Slush 2023 صندوق‌های معتبری نظیر Accel، General Catalyst، Lightspeed، NEA و Northzone تشکیل یک کنسرسیوم دادند تا یک میلیون یورو روی استارتاپ برنده سرمایه‌گذاری کنند.

علاوه بر مسابقه اصلی Slush 100، در حاشیه Slush رویدادها و رقابت‌های دیگری نیز برگزار می‌شود که هر کدام مخاطبان خاص خود را دارند. برای نمونه، در سال ۲۰۱۵ مجموعه‌ای از هکاتون‌ها تحت عنوان Slush Hacks برگزار شد که تیم‌های برتر هر چالش، فرصت ارائه در صحنه Slush را یافتند و در نهایت یک تیم برنده جایزه ۲۰٬۰۰۰ یورویی شد. همچنین مسابقه Skolar Award ویژه پژوهشگران پسادکتری از رویدادهای جانبی Slush است که از اواخر دهه ۲۰۱۰ برگزار می‌شود. در این رقابت علمی، ۸ پژوهشگر ایده‌های تحقیقاتی بلندپروازانه خود را بر روی صحنه Slush ارائه می‌کنند و در نهایت یک نفر برنده کمک‌هزینه تحقیقاتی ۱۰۰٬۰۰۰ یورویی می‌شود. هدف Skolar Award ترویج فرهنگ کارآفرینی در میان پژوهشگران جوان و اتصال دنیای تحقیقات آکادمیک به فضای نوآوری است.

مسابقات دیگری نیز گهگاه در چارچوب Slush یا رویدادهای مرتبط برگزار شده‌اند، مانند رقابت‌های منطقه‌ای استارتاپی (برای انتخاب نمایندگان کشورها جهت حضور در Slush) یا جوایزی برای استارتاپ‌های دارای اثر اجتماعی (impact). مجموع این رقابت‌ها، Slush را به محلی برای عرضه توانمندی‌های استارتاپ‌ها و دیده‌شدن در سطح بین‌المللی تبدیل کرده است. بسیاری از استارتاپ‌هایی که در Slush خوش درخشیده‌اند، توانسته‌اند سرمایه‌گذاران معتبری جذب کنند یا مسیر رشد خود را شتاب دهند. در بخش بعد، مروری خواهیم داشت بر فهرست برندگان مسابقات Slush 100 از ابتدا تا سال ۲۰۲۴ و سرنوشت هر یک از این استارتاپ‌ها.

برندگان مسابقات Slush (۲۰۰۸–۲۰۲۴)

در ادامه، برندگان رقابت اصلی Slush (که بعدها به Slush 100 شهرت یافت) را به تفکیک سال معرفی می‌کنیم. این مرور شامل زمینه فعالیت هر استارتاپ، تاریخچه تأسیس و بنیان‌گذاران، سرمایه جذب‌شده، وضعیت فعلی و موفقیت‌ها یا چالش‌های اخیر آن‌هاست. از سال ۲۰۰۸ که نخستین برنده انتخاب شد تا سال 2024، اغلب هر سال یک استارتاپ توانسته در رقابت Slush برنده شود (به استثنای سال ۲۰۲۰ که به دلیل همه‌گیری رویداد برگزار نشد و سال‌هایی که بیش از یک برنده داشت). فهرست کامل برندگان به شرح زیر است:

• سال ۲۰۰۸ – Illtags (فنلاند): برنده نخستین دوره Slush یک استارتاپ فناور‌ی سلامت بود که ادعا می‌کرد با پایش وضعیت کاربران در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند سرماخوردگی را ردیابی و از شیوع آن جلوگیری کند. این ایده جسورانه اما زودهنگام پس از حدود سه سال با شکست مواجه شد و شرکت Illtags فعالیت خود را متوقف کرد.
• سال ۲۰۰۹ – Sibesonke (فنلاند): استارتاپی نشأت‌گرفته از دل شرکت نوکیا که قصد داشت با بهره‌گیری از پیام‌های USSD (در تلفن‌های همراه ساده) خدمات مبتنی بر اینترنت را برای کاربران کشورهای در حال توسعه فراهم کند. Sibesonke ابتدا بازار آفریقا را هدف قرار داد و خدماتی مانند اطلاعات جام جهانی فوتبال و اتاق گفتگو ناشناس برای مبتلایان به HIV ارائه کرد. بعدها در سال ۲۰۱۸، این شرکت با تغییر رویکرد به حوزه کشاورزی هوشمند (agrifarming) روی آورد و با همکاری نهادهای دولتی در آفریقا به کشاورزان اطلاعات شخصی‌سازی‌شده درباره آب‌وهوا، کودها و آفات ارائه می‌کرد. Sibesonke با وجود محدود بودن دامنه فعالیت در فنلاند، همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
• سال ۲۰۱۰ – Dealmachine (فنلاند): استارتاپی در حوزه نرم‌افزار سازمانی که یک پلتفرم مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) با طراحی گیمیفیکیشن ارائه داد. ایده Dealmachine این بود که فرآیندهای فروش را برای تیم‌های فروش جذاب و اعتیادآور کند. این شرکت سه سال فعال بود و در سال ۲۰۱۳ دارایی‌ها و فناوری آن توسط شرکت Linko مستقر در سان‌فرانسیسکو خریداری شد. پس از خروج Dealmachine، یکی از هم‌بنیان‌گذاران آن به نام توومو ریکّی در تأسیس استارتاپ موفق Smartly.io (فعال در تبلیغات هوش مصنوعی) نقش‌آفرینی کرد.
• سال ۲۰۱۱ – Ovelin (فنلاند): استارتاپ حوزه آموزش موسیقی که توسط کریستوفر تور بنیان‌گذاری شد و با یک اپلیکیشن گیمیفای‌شده به کودکان و نوجوانان گیتار یاد می‌داد. Ovelin پس از پیروزی در Slush 2011، در سال ۲۰۱۲ مبلغ ۱٫۴ میلیون دلار سرمایه جذب کرد و سپس با نام تجاری Yousician به فعالیت خود ادامه داد. Yousician به یک پلتفرم آموزش موسیقی آنلاین تبدیل شد که یادگیری سازهایی چون گیتار، پیانو، باس و حتی آواز را به صورت تعاملی و سرگرم‌کننده ممکن می‌سازد. این شرکت فنلاندی در سال ۲۰۲۱ توانست ۲۰ میلیون کاربر ماهانه جذب کند و یک سرمایه‌گذاری ۲۸ میلیون دلاری سری B برای توسعه بیشتر دریافت کرد. Yousician همچنان فعال است و تیم آن بیش از ۱۲۰ نفر عضو دارد.
• سال ۲۰۱۲ – Fishbrain (سوئد): یک شبکه اجتماعی ویژه علاقه‌مندان ماهیگیری. این استارتاپ که در سال ۲۰۱۰ توسط یوهان اتبی و همکارانش در استکهلم تأسیس شد، اپلیکیشنی ارائه داد که به ماهیگیران امکان به‌اشتراک‌گذاری موقعیت‌های صید، پیش‌بینی مکان‌های مناسب ماهیگیری، ثبت گزارش صیدها و ارتباط با سایر ماهیگیران را می‌دهد. Fishbrain پس از پیروزی در Slush 2012 مسیر رشد خود را ادامه داد و مجموعاً حدود ۶۵ میلیون دلار سرمایه از سرمایه‌گذاران مختلف جذب کرده است . تا سال ۲۰۲۳ این اپلیکیشن بیش از ۱۵ میلیون دانلود داشته و حتی داده‌های گردآوری‌شده آن برای مطالعات تغییرات اقلیمی بر حیات آبزیان مورد استفاده قرار گرفته است. Fishbrain اکنون با ارزشی در حدود ۱۱۹ میلیون دلار یکی از استارتاپ‌های موفق حوزه ورزش‌های فضای باز به‌شمار می‌رود.
• سال ۲۰۱۳ – Weekdone (استونی) و BetterDoctor (فنلاند/آمریکا): در سال ۲۰۱۳ به طور استثنا دو استارتاپ به طور مشترک برنده مسابقه Slush شدند. نخست Weekdone از استونی که ابزاری برای مدیریت و پیگیری عملکرد هفتگی تیم‌های کاری ارائه می‌دهد. این پلتفرم به مدیران اجازه می‌دهد از طریق گزارش‌های کوتاه هفتگی، وضعیت پیشرفت و موانع کارکنان را رصد کرده و بازخورد دهند . Weekdone در سال‌های بعد سرمایه اولیه‌ای از چند سرمایه‌گذار جسور (از جمله KIMA Ventures) دریافت کرد و درآمد سالانه آن تا ۲۰۲۴ به حدود ۱٫۵ میلیون دلار رسیده است . استارتاپ دوم BetterDoctor بود که در ابتدا با هدف ایجاد یک پایگاه داده از پزشکان و امکان ارزیابی آن‌ها توسط کاربران شکل گرفت. جالب آن‌که در Slush 2013 بیش از ۱۲۰ استارتاپ حوزه سلامت حضور داشتند که نشان از رونق این حوزه در آن زمان داشت. BetterDoctor بعداً مدل کسب‌وکار خود را تغییر داد و به ارائه خدمات داده‌کاوی و API برای صحه‌گذاری اطلاعات پزشکان به بیمه‌ها و سازمان‌های درمانی روی آورد. این شرکت در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۱ میلیون دلار سرمایه از سرمایه‌گذاران حوزه بهداشت جذب کرد و در سال ۲۰۱۸ توسط شرکت آمریکایی Quest Analytics خریداری شد. پس از ادغام، یکی از بنیان‌گذاران BetterDoctor به عنوان مدیر عامل مجموعه جدید منصوب گردید.
• سال ۲۰۱۴ – Enbrite.ly (انگلستان/مجارستان): استارتاپی با تمرکز بر جلوگیری از تقلب در تبلیغات آنلاین که در لندن و بوداپست مستقر بود. Enbrite.ly خدمات مدیریت ترافیک اینترنتی ارائه می‌کرد و به وب‌سایت‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کرد تا از سالم‌بودن ترافیک دریافتی و عدم وجود کلیک‌های جعلی یا رباتیک اطمینان حاصل کنند. این شرکت با پیروزی در Slush 2014 موفق به جذب سرمایه ۵۰۰ هزار یورویی از شبکه فرشتگان کسب‌وکار فنلاند (FiBAN) و سایر سرمایه‌گذاران شد که در زمان خود بزرگ‌ترین جایزه مالی در یک مسابقه استارتاپی به حساب می‌آمد. با این حال، به نظر می‌رسد Enbrite.ly در سال‌های بعد نتوانست رشد پایداری داشته باشد و در حال حاضر دیگر فعال نیست.
• سال ۲۰۱۵ – CareMonkey (استرالیا): استارتاپی از ملبورن استرالیا که یک پلتفرم ابری برای مدیریت اطلاعات اضطراری دانش‌آموزان و اعضای باشگاه‌ها ارائه داد. ایده CareMonkey جایگزینی فرم‌های کاغذی رضایت‌نامه‌ها و اطلاعات پزشکی در مدارس و باشگاه‌ها با یک اپلیکیشن بود که والدین بتوانند به‌روزترین اطلاعات سلامت فرزندشان (مانند برنامه‌های درمانی یا آلرژی‌ها) را در آن ثبت کنند. این استارتاپ که توسط تروی وسلی (مدیرعامل) و هم‌بنیان‌گذارانش شکل گرفته بود، در Slush 2015 خوش درخشید و برنده جایزه بزرگ ۶۵۰ هزار یورویی شد. CareMonkey پس از این موفقیت به گسترش بازار خود پرداخت و در سال ۲۰۱۹ مبلغ ۱٫۵ میلیون دلار سرمایه جدید جذب کرد. سپس برند خود را به Operoo تغییر داد و در سال ۲۰۲۱ توسط پلتفرم آمریکایی SchoolStatus خریداری شد. Operoo همچنان به عنوان بخشی از محصولات SchoolStatus در حوزه فناوری آموزش فعال است.
• سال ۲۰۱۶ – CybelAngel (فرانسه): استارتاپی در حوزه امنیت سایبری که راهکار مبتنی بر کلان‌داده برای شناسایی نشت داده‌ها و تهدیدات در وب غیرمرئی (Dark Web) توسعه داد. CybelAngel که در سال ۲۰۱۳ در پاریس توسط افرادی چون اروان کرودی و متیو فینیاس بنیان‌گذاری شد، با اسکن مداوم وب غیرقابل ایندکس و منابع آنلاین، در صورت یافتن اطلاعات محرمانه مرتبط با شرکت‌ها به آن‌ها هشدار می‌دهد. این استارتاپ در Slush 2016 برنده جایزه ۵۰۰ هزار یورویی سرمایه‌گذاری شد که با مشارکت شبکه فرشتگان کسب‌وکار فنلاند و بانک Evli فراهم شده بود. CybelAngel در سال‌های بعد رشد سریعی داشت و مجموع سرمایه خود را به حدود ۵۱٫۷ میلیون دلار رساند. تنها در سال ۲۰۲۰، این شرکت یک سرمایه‌گذاری سری B به ارزش ۳۶ میلیون دلار جذب کرد . امروز CybelAngel به یکی از پیشتازان حوزه محافظت از دارایی‌های دیجیتال و اطلاعات محرمانه بدل شده و به شرکت‌های بزرگ کمک می‌کند تا نقاط آسیب‌پذیر خود در فضای مجازی را پیش از سوءاستفاده مهاجمان شناسایی و برطرف کنند.
• سال ۲۰۱۷ – Altum Technologies (فنلاند): استارتاپی در حوزه فناوری تمیزکاری صنعتی با اولتراسوند که راهکاری نوآورانه برای رسوب‌زدایی داخل لوله‌ها و مخازن صنعتی ارائه داد. Altum در سال ۲۰۱۶ در هلسینکی بنیان گذاشته شد و با استفاده از امواج فراصوت هدایت‌شونده توسط نرم‌افزار، بدون نیاز به توقف خطوط تولید، رسوبات و آلودگی‌های داخلی تجهیزات را تمیز می‌کرد. این تکنولوژی برای صنایعی نظیر پتروشیمی و نیروگاه‌ها جذابیت داشت زیرا زمان خرابی و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌داد. Altum برنده رقابت Slush 2017 شد و در سال‌های بعد توانست سرمایه‌گذاران متعددی را جذب کند. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۲ این شرکت یک دور سرمایه‌گذاری ۵ میلیون یورویی با مشارکت سرمایه‌گذاران فنلاندی (از جمله صندوق‌های Lähitapiola و Tesi) تکمیل کرد. Altum Technologies همچنان فعال است و به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در زمینه فناوری‌های تمیزکاری صنعتی شناخته می‌شود.
• سال ۲۰۱۸ – Meeshkan (فنلاند): استارتاپی از هلسینکی که یک چارچوب برای یادگیری ماشین تعاملی توسعه داد. Meeshkan با هدف کمک به تیم‌های توسعه‌دهنده هوش مصنوعی ایجاد شد تا بتوانند سریع‌تر مدل‌های یادگیری ماشین را آموزش داده و به آسانی از طریق پلتفرم‌هایی مانند Slack بر آن‌ها نظارت و آزمایش انجام دهند. این رویکرد ChatOps به مهندسان یادگیری ماشین امکان می‌داد که فرامین خود را به‌صورت محاوره‌ای و بدون نیاز به رابط‌های خط فرمان سنتی اجرا کنند. Meeshkan پس از کسب رتبه نخست در Slush 2018 حدود ۲ میلیون دلار سرمایه جذب کرد، اما نتوانست به تجاری‌سازی پایداری دست یابد. در نهایت این شرکت فعالیت خود را متوقف کرد و در حال حاضر غیرفعال محسوب می‌شود.
• سال ۲۰۱۹ – Eversend (اوگاندا/نیجریه): یک نئوبانک برای آفریقا که خدمات تبادل ارز و انتقال پول بین‌المللی را با هزینه کم و نرخ بهینه ارائه می‌دهد. Eversend در سال ۲۰۱۹ توسط کارآفرینان اوگاندایی – استون اتوینه و رونالد کاسندوا – تأسیس شد و دفتر مرکزی آن در پاریس و نیز فعالیت‌هایی در نیجریه دارد. این استارتاپ برنده مسابقه Slush 2019 شد و از آن پس رشد قابل توجهی در بازار آفریقا داشته است. اپلیکیشن Eversend امکان نگهداری کیف پول چندارزی (شامل ارزهای آفریقایی و بین‌المللی) را فراهم می‌کند و کاربران می‌توانند با آن پرداخت‌های برون‌مرزی، خرید شارژ و پرداخت صورتحساب انجام دهند. تا سال ۲۰۲۲ مجموع حجم تراکنش‌های پردازش‌شده توسط Eversend به حدود ۲۳۰ میلیون دلار رسید. این شرکت از طریق ترکیبی از کمک‌هزینه‌ها، سرمایه‌گذاری سهام و وام، حدود ۱٫۷ میلیون دلار تأمین مالی کرده است. بر اساس گزارش‌ها، Eversend اکنون از ۹ ارز مختلف پشتیبانی می‌کند و در ۷ کشور (از جمله نیجریه و اوگاندا) خدمات ارائه می‌دهد. این استارتاپ بیش از ۴۰۰ هزار کاربر جذب کرده و تیمی بین‌المللی با ۲۲ کارمند در سراسر جهان دارد. Eversend همچنان فعال و در حال گسترش محصولات مالی خود برای بازار آفریقاست.
• سال ۲۰۲۰ – در سال ۲۰۲۰ رویداد حضوری Slush به دلیل شیوع جهانی ویروس کرونا برگزار نشد و در نتیجه مسابقه‌ای نیز برگزار نگردید. برگزارکنندگان Slush در آن سال به اجرای برنامه‌های آنلاین و مجازی بسنده کردند و تلاش کردند ارتباطات اکوسیستم را حفظ کنند تا در سال بعد دوباره رویداد فیزیکی را از سر بگیرند.
• سال ۲۰۲۱ – Hormona (انگلستان): استارتاپی در حوزه فم‌تک و سلامت زنان که یک اپلیکیشن و کیت تست هورمونی برای پایش و بهینه‌سازی چرخه هورمونی زنان ارائه کرده است. Hormona در سال ۲۰۱۹ در لندن توسط کارولینا لوفکویست و جزمین تاگسون بنیان‌گذاری شد. این شرکت ترکیبی از آزمایش‌های خانگی (برای اندازه‌گیری هورمون‌هایی نظیر استروژن، پروژسترون و FSH) و یک اپ موبایل هوشمند را در اختیار کاربران قرار می‌دهد تا نوسانات هورمونی خود را ردیابی و مدیریت کنند. Hormona به کاربران کمک می‌کند علائم مرتبط با عدم تعادل‌های هورمونی را بهتر درک کرده و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنند. پس از معرفی اولیه محصول در سال ۲۰۲۳، این اپلیکیشن توانست بیش از ۲ میلیون داده سلامت ناشناس از کاربران خود در ۱۸۵ کشور جمع‌آوری کند که نشان‌دهنده استقبال جهانی از آن است. Hormona در سال ۲۰۲4 موفق به جذب سرمایه ۲٫۸ میلیون دلاری از شتاب‌دهنده Techstars و چند سرمایه‌گذار دیگر شد تا توسعه خود را شتاب دهد. این استارتاپ هم‌اکنون فعال است و به عنوان یکی از بازیگران نوظهور عرصه سلامت دیجیتال بانوان شناخته می‌شود.
• سال ۲۰۲۲ – Immigram (انگلستان): سکوی دیجیتال برای جابجایی استعدادهای حوزه فناوری که به متخصصان IT و کارآفرینان کمک می‌کند به کشورهای جدید (از جمله بریتانیا) مهاجرت کاری کنند. Immigram در رقابت سال ۲۰۲۲ Slush به عنوان برنده اعلام شد و قرار بود جایزه بزرگ ۱ میلیون یورویی (سرمایه‌گذاری از سوی پنج صندوق بزرگ) را دریافت کند. با این حال، پس از افشای ارتباطاتی میان بنیان‌گذاران Immigram و روسیه، Slush در اقدامی بی‌سابقه عنوان قهرمانی را از این استارتاپ پس گرفت. این تصمیم در پی حساسیت‌های ایجادشده پس از تهاجم روسیه به اوکراین اتخاذ شد، زیرا بسیاری از حاضران و سرمایه‌گذاران نسبت به حمایت از استارتاپ‌هایی با وابستگی به روسیه معترض بودند. در نهایت در سال ۲۰۲۲ هیچ برنده رسمی برای مسابقه اعلام نشد و جایزه اهدا نگردید. با این وجود، شرکت Immigram همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و خدمات مشاوره مهاجرت استارتاپی را ارائه می‌کند.
• سال ۲۰۲۳ – Faircado (آلمان): استارتاپی با محوریت خرید هوشمند محصولات دست‌دوم که یک دستیار مبتنی بر هوش مصنوعی برای یافتن کالاهای کارکرده ارائه کرده است. Faircado در برلین توسط اولونا دو ویلد د’استمل (به‌عنوان مدیرعامل) و هم‌بنیان‌گذارانش تأسیس شد و افزونه‌ای برای مرورگر توسعه داد که هنگام خرید آنلاین، به طور خودکار معادل دست‌دوم یک کالا را به کاربر پیشنهاد می‌کند. این پلتفرم پایگاهی از بیش از ۶۰ میلیون محصول دست‌دوم از ده‌ها فروشگاه و بازار آنلاین (نظیر eBay و BackMarket) را جستجو می‌کند تا گزینه‌های سازگار با محیط زیست و مقرون‌به‌صرفه را به خریداران معرفی کند. Faircado در رقابت Slush 2023 برنده جایزه ۱ میلیون یورویی شد و در سال ۲۰۲۴ توانست یک دور سرمایه‌گذاری ۳ میلیون یورویی به رهبری صندوق World Fund (از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران حوزه اقلیم در اروپا) جذب کند. این استارتاپ هم‌اکنون فعال است و با ترکیب فناوری هوش مصنوعی و رویکرد اقتصاد چرخشی، به دنبال ترویج فرهنگ خرید پایدار در میان مصرف‌کنندگان است.
• سال ۲۰۲۴ – OASYS NOW (هلند): برنده جدیدترین دوره Slush یک استارتاپ سلامت‌محور است که فرآیند یافتن و جذب بیماران برای کارآزمایی‌های بالینی را متحول می‌کند. OASYS NOW در سال ۲۰۲۱ در شهر دلفت هلند توسط دو دانش‌آموخته دانشگاه اراسموس روتردام – نیما سلامی (کارآفرین ایرانی) و سارا اوکویجسن – بنیان‌گذاری شد. این استارتاپ با توسعه یک پلتفرم مبتنی بر هوش مصنوعی، به بیمارستان‌ها و پژوهشگران کمک می‌کند تا بیماران واجد شرایط برای مطالعات بالینی و تحقیقات پزشکی را سریع‌تر شناسایی و جذب کنند. هدف نهایی OASYS NOW این است که دسترسی افراد مبتلا به بیماری‌های نادر یا مزمن به درمان‌های جدید و آزمایشی تسریع شود و در عین حال تحقیقات پزشکی نیز شتاب گیرد. این شرکت در Slush 2024 برنده سرمایه‌گذاری ۱ میلیون یورویی از سوی دو صندوق مطرح اروپایی (General Catalyst و Cherry Ventures) شد. موفقیت OASYS NOW نه تنها یک افتخار برای اکوسیستم استارتاپی هلند به‌شمار می‌رود، بلکه برای جامعه ایرانی نیز حائز اهمیت بود چرا که یک ایرانی (نیما سلامی) در رأس تیم مدیریتی آن قرار دارد. OASYS NOW اکنون در حال توسعه بیشتر پلتفرم خود و گسترش همکاری‌ها با مراکز درمانی در اروپا و سایر نقاط جهان است.

تأثیر Slush بر توسعه اکوسیستم استارتاپی

رویداد Slush نقش بی‌بدیلی در شکل‌دهی و توسعه اکوسیستم استارتاپی فنلاند و حتی اروپا ایفا کرده است. پیش از ظهور Slush، فضای کسب‌وکار فناوری در فنلاند عمدتاً تحت‌سلطه شرکت‌های بزرگ (مانند نوکیا) بود و استارتاپ‌ها توجه زیادی جلب نمی‌کردند. اما حوالی سال ۲۰۰۸ تغییر پارادایم آغاز شد؛ استارتاپ‌ها به امید تازه اقتصاد فنلاند بدل شدند و بنیان‌گذاران استارتاپی چهره‌هایی الهام‌بخش شدند که مجلات درباره‌شان نوشتند و جوانان سودای تبدیل‌شدن به «خالق Angry Birds بعدی» را در سر پروراندند. Slush بازتابی از این تحول بود و به رشد آن شتاب داد. حضور سالانه هزاران نفر در Slush – از کارآفرین و سرمایه‌گذار گرفته تا خبرنگار فناوری – نشان داد که کارآفرینی دیگر یک زیرفرهنگ محدود به «گیک»های هودی‌پوش نیست، بلکه به جریان اصلی کسب‌وکار و علاقه جامعه تبدیل شده است . اکنون راه‌اندازی استارتاپ در فنلاند نه تنها امری عادی و تحسین‌شده است، بلکه حمایت دولت، رسانه‌ها و حتی نهادهای حقوقی را نیز به دنبال دارد (تا جایی که رئیس‌جمهور فنلاند در سال ۲۰۱۵ جایزه ویژه‌ای به Slush اعطا کرد).

رویداد Slush به ایجاد شبکه‌ای گسترده و بین‌المللی از کارآفرینان و سرمایه‌گذاران کمک کرده است. هر سال در طی برگزاری این رویداد، صدها نشست سرمایه‌گذاری و شراکت میان استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران ترتیب داده می‌شود و این امر تأمین مالی بسیاری از شرکت‌های نوپا را میسر ساخته است. به واسطه Slush، سرمایه‌گذاران جهانی بیش از پیش به ظرفیت‌های استارتاپ‌های اروپایی و به‌ویژه منطقه نوردیک پی برده‌اند. برای نمونه، مسابقه Slush 100 اکنون به حدی اعتبار یافته که در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱٬۰۰۰ استارتاپ برای حضور در آن درخواست دادند و داوران از میان آن‌ها برترین‌ها را گزینش کردند. سرمایه‌گذاران بزرگ حضور در Slush را فرصتی برای شکار ایده‌های نو می‌بینند و رقابت سالمی میان آن‌ها برای حمایت از تیم‌های برتر شکل گرفته است. این موضوع کیفیت سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته را بالا برده و Deal Flow قدرتمندی را در اکوسیستم ایجاد کرده است.

اثر Slush تنها به فنلاند محدود نبوده است. در سایر کشورهای اروپایی نیز برگزاری رویدادهای الهام‌گرفته از Slush یا مشارکت گسترده در Slush هلسینکی، به شکل‌گیری یک جامعه استارتاپی پان‌اروپایی کمک کرده است. Slush همچنین پلی بین اروپا و آسیا برقرار کرده است؛ چه با برگزاری نسخه آسیایی خود در توکیو و شانگهای، و چه با جذب استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران آسیایی به رویداد هلسینکی. این تبادل بین‌المللی تجربه‌ها و منابع، به جهانی‌تر شدن چشم‌انداز استارتاپ‌های اروپایی انجامیده است.

از نگاه کلان، Slush اثبات کرد که با هم‌افزایی جامعه کارآفرینی می‌توان تحول‌آفرین بود. این رویداد بستری فراهم کرد تا استارتاپ‌های کوچک در کنار غول‌های فناوری، دانشجویان در کنار مدیران برجسته، و ایده‌های خام در کنار سرمایه‌های کلان قرار گیرند. نتیجه این تلاقی‌ها شکل‌گیری شتاب‌دهنده‌ها، سرمایه‌گذاری‌های جدید، استخدام استعدادهای بین‌المللی و حتی تغییر سیاست‌های دولتی به نفع نوآوری بوده است. برای مثال، پس از موفقیت Slush، کشورهای دیگر منطقه مانند استونی و سوئد نیز سرمایه‌گذاری بیشتری روی برنامه‌های حمایت از استارتاپ‌ها انجام دادند تا بتوانند اکوسیستم خود را تقویت کنند.

در یک دهه اخیر، فنلاند شاهد رشد چشمگیر تعداد استارتاپ‌های موفق بوده که برخی از آن‌ها (نظیر Supercell، Rovio، Wolt و غیره) به خروجی‌های بزرگ و شناخته‌شده جهانی تبدیل شده‌اند. نمی‌توان نقش Slush را در این موفقیت‌ها نادیده گرفت. Slush با ایجاد فرهنگ «موفقیت، موفقیت می‌آفریند» فضایی فراهم کرد که کارآفرینان جوان با دیدن الگوهای موفق داخلی، جسارت بیشتری برای آغاز کسب‌وکار خود پیدا کنند. همچنین شبکه ارتباطاتی Slush به کارآفرینان اجازه داد بازارهای فراتر از مرزهای فنلاند را هدف بگیرند و از ابتدا جهانی فکر کنند.

به طور خلاصه، Slush موتور محرکه‌ای برای زیست‌بوم استارتاپی فنلاند و اروپا بوده است. این رویداد به معنای واقعی کلمه یک پلتفرم توانمندسازی است؛ پلتفرمی که در آن یک ایده کوچک می‌تواند توجه سرمایه‌گذار بزرگ را جلب کند، یک استارتاپ شهرستانی می‌تواند شریک بین‌المللی بیابد و یک کارآفرین تازه‌کار می‌تواند از تجربیات کارآفرینان سریالی بهره‌مند شود. شاید بزرگ‌ترین تأثیر Slush را بتوان در تغییر نگرش‌ها خلاصه کرد: این‌که امروز در فنلاند (و بسیاری نقاط دیگر) کارآفرینی فناوری نه یک ماجراجویی پرریسک حاشیه‌ای، بلکه مسیری معتبر برای پیشرفت شغلی و خلق ارزش تلقی می‌شود.

نتیجه‌گیری

رویداد Slush در طول حدود دو دهه فعالیت خود نشان داده است که یک رویداد استارتاپی صرفاً محلی برای سخنرانی و نمایش محصول نیست، بلکه می‌تواند کاتالیزوری برای تحول یک اکوسیستم باشد. از روزهای ابتدایی که Slush در سالنی کوچک و با چند صد نفر برگزار شد تا امروز که به گردهمایی عظیم ده‌ها هزار نفری با حضور برترین‌های دنیای فناوری بدل شده، فلسفه اصلی آن ثابت مانده است: ایجاد ارتباطات معنادار و الهام‌بخش بین افرادی که می‌خواهند جهان را تغییر دهند. داستان هر یک از برندگان مسابقات Slush – از استارتاپ‌های کوچکی که برخی شکست خوردند و برخی به شرکت‌هایی بزرگ و اثرگذار تبدیل شدند – گواهی است بر فرصت‌هایی که این رویداد برای نوآوران فراهم کرده است.

رویداد Slush به نسل جدید کارآفرینان جرأت داد رؤیاهای بزرگ در سر بپرورانند و نشان داد موفقیت جهانی از گوشه‌ای در شمال اروپا هم ممکن است. همچنین برای سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران اثبات کرد که حمایت از استارتاپ‌ها یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای آینده اقتصاد است. امروز دیگر نمی‌توان اکوسیستم استارتاپی فنلاند و حتی اروپا را بدون Slush تصور کرد. این رویداد به جزء جدایی‌ناپذیری از تقویم فناوری تبدیل شده و هر سال مشتاقان نوآوری در سرمای هلسینکی گرد هم می‌آیند تا شاهد طلوع ایده‌های نو باشند.

در نهایت، میراث Slush فراتر از اعداد و ارقام سرمایه‌گذاری یا تعداد شرکت‌کنندگان است؛ میراث واقعی آن فرهنگ همکاری، جسارت و آینده‌نگری است که در دل جامعه استارتاپی نهادینه کرده است. همان‌گونه که نام آن از برف آب‌شده زمستانی الهام گرفته، Slush خود باعث آب‌شدن یخ میان کارآفرینان و سرمایه‌گذاران شد و جریان سرمایه و ایده را به راه انداخت. با ادامه این مسیر، می‌توان امید داشت که اکوسیستم‌های نوآوری در سراسر جهان با الهام از این رویداد، شکوفاتر و به‌هم‌پیوسته‌تر شوند و استارتاپ‌ها بتوانند با پشتوانه این شبکه‌های جهانی، چالش‌های بزرگ پیش‌روی بشر را حل کنند. Slush نمونه‌ای درخشان از تأثیر یک اجتماع مصمم بر تغییر آینده است.

منابع:

1. وب‌سایت ویکی‌پدیا، مدخل "Slush (event)" (Slush (event) - Wikipedia)
2. بلاگ Boro، مقاله "Where are the winners of the Slush 100 startup competition now?" (Where are the winners of the Slush 100 startup competition now?
3. وب‌سایت Lexology، مقاله "Slush and the metamorphosis of the Finnish startup ecosystem" (Slush and the metamorphosis of the Finnish startup ecosystem - Lexology)
4. پوشش خبری Medium از پیروزی CareMonkey در Slush 2015 (CareMonkey wins €650,000 grand prize in Slush 2015 pitching competition | by David Ryan | Medium)
5. خبرگزاری کارآفرینی پرس (نقل از ایسنا) درباره برنده‌شدن استارتاپ OASYS NOW (یک ایرانی برنده جایزه یک میلیون یورویی مسابقات 100 اسلاش شد - کارآفرینی پرس | اخبار کارآفرینی | Entrepreneurship Press)
6. وب‌سایت Digiato، گزارش برنده شدن OASYS NOW در Slush و معرفی بنیان‌گذاران (استارتاپ مهندس ایرانی برنده جایزه یک میلیون یورویی رویداد Slush 100 شد)
7. منابع خبری فناوری (TechCrunch, Tech.eu) و اطلاعیه‌های Slush (Where are the winners of the Slush 100 startup competition now?)