مطمئن باشید کسی که ضرب‌المثل «هیچ کتابی را از روی جلدش قضاوت نکنیم» را گفته، چیزی از طراحی جلد کتاب و چگونگی تولید آن نمی‌دانسته.

در صورتی که آنچه ما روی جلد کتاب‌ها می‌بینیم اگر بیشتر از تولید خود کتاب زمان و انرژی نگرفته، کمتر هم نبوده است. جلد هر کتاب شامل ساعت‌ها طراحی و اعمال انواع مختلف خدمات چاپی روی آن است.

آنچه امروز در این مطلب درباره‌اش صحبت کردیم هم این خدمات چاپی و طراحی روی جلد است. فرآیندی که خلاقیت و پشتکار بالایی نیاز داشته که به آن چیزی تبدیل شود که امروز در دستان شما قرار می‌گیرد.

اما اول باید به این سوال جواب دهیم که چرا ابتدای هر کتاب جلد مشخصی دارد؟

چرا کتاب‌ها جلد دارند؟

جلد کتاب روی برگه‌های کتاب را می‌پوشاند و باعث می‌شود که برگه‌های کتاب از گزند موارد خارجی مثل آب و خاک در امان باشد.

در نقطه‌ای از زمان شاید یکی از ناشران به این نتیجه رسید که جلد کتاب علاوه بر محافظت از کتاب، می‌تواند معرف کتاب و جذب کننده مشتری‌ها هم باشد و برای رسیدن یه این نتیجه، شاید چند نقاش را استخدام کرد تا جلد‌ها را با توجه به محتوای کتاب‌ها نقاشی کنند. (یا هر چیزی که شما بخواهید تصور کنید)

وقتی که تکنولوژی پیشرفت کرد و طراحی گرافیکی پا به عرصه وجود گذاشت، طراحی جلد هم به طبع آن تغییر کرد و بهتر شد. ناشران کتاب بعد از این که با کمک طراحان گرافیک توانستند جلد‌ها را زیبا‌تر کنند، به این فکر افتادند که به چه طریقی می‌توانند جلد‌های خود را زیبا‌تر از رقبا بسازند تا مخاطب را جذب کنند.

اینجا نقطه شروع خدمات جلد بود. بیایید در مورد خدمات جلد بیشتر بدانیم.

بیشتر از طراحی

در صنعت، افراد مختلف همیشه در حال رقابت هستند و چاپ و نشر نیز از این قائده مستثنا نیست. ناشران همیشه به دنبال این هستند که برای خود نامی دست‌و‌پا کنند و بتوانند به روش‌های مختلف مشتری‌ها را جذب محصولات خود کنند.

بعد از این که طراحی گرافیکی راه خود را به طراحی جلد باز کرد، ناشرانی به این فکر افتادند که جلد‌های مختلف با ظاهر‌ی متفاوت تولید کنند که در تولید جلد آنها چیزی بیشتر از طراحی گرافیکی به‌کار رفته باشد.

این ناشران خدمات و ویژگی‌های چاپی جلد را به دنیا معرفی کردند. پنگوئن که یکی از بزرگ‌ترین انتشارات دنیا است، یکی از پایه‌گذاران خدمات جلد بوده. ناشران مختلف با دیدن این که رقبای آنها از این خدمات زیبا و جالب استفاده می‌کنند و فروش آنها بیشتر و بیشتر می‌شود، به فکر فرو رفتند و خدمات متنوع‌تری را پدید آوردند.

این رقابت سالم بین ناشران بزرگ جهان باعث به‌وجود آمدن صحافی‌های مختلف، جلد‌های متنوع و ویژگی‌های بسیار جذابی شد که امروزه می‌توانیم آنها را در جلد کتاب‌هایی که می‌خریم ببینیم.

اصلا این خدمات چاپی چه هستند؟

از اولین اختراعات این رقابت، جلد شومیز بود که در مقاله‌ای دیگر مفصل در مورد آن صحبت کرده‌ایم. جلد شومیز باعث شد تا ویژگی‌های بیشتری به جلد کتاب‌ها اضافه شود.

بعضی از این خدمات را در زیر با هم می‌بینیم:

• نوع جلد:

جلد‌ها دو نوع کلی دارند که بیشتر از بقیه استفاده می‌شوند. جلد سخت و جلد نرم (شومیز). جلد‌هایی به صوت نیمه‌سخت هم وجود دارد که در ایران تکنولوژی تولید آن محدود است و فقط بعضی انتشارات آن را انجام می‌دهند. چاپخانه جنگل یکی از مکان‌هایی است که شما می‌توانید برای چاپ جلد نیمه‌سخت خود به آن سر بزنید.

• جنس جلد:‌

جلد‌های نرم و سخت از مواد اولیه مختلفی ساخته می‌شوند که هر کدام از آنها ویژگی‌های متفاوتی دارند. برای مثال جلد‌های سخت می‌توانند گالینگور، چرم مصنوعی یا گلاسه باشند. جلد‌های نرم نیز مقوا‌هایی با گرماژ‌های مختلف‌اند که می‌توانند مثلا متالیک یا گلاسه باشند.

• پوشش جلد:

جلد‌های شومیز یا جلد سخت معمولی (که چرم نباشد) از مقوایی تشکیل شده‌اند که پوششی روی آن می‌آید. این پوشش می‌تواند مات، گلاسه، مخملی یا انواع دیگر باشد. این پوشش ها با ویژگی‌ها دیگر ترکیب می‌شوند تا جلد‌هایی زیبا به‌وجود آورند.

تا اینجا ما ویژگی‌های اصلی جلد کتاب را بررسی کردیم. حالا سراغ تعدادی از خدمات چاپ می‌رویم که بیشتر برای تغییرات ظاهری و جلب نظر مشتری پدید آمده‌اند.

• برجسته‌سازی:

برجسته‌سازی توضیح خود را یدک می‌کشد. به فرایندی که قسمتی از جلد کتاب به عمد و توسط دستگاه‌های مختلف برجسته می‌شود تا جلوه بهتری داشته باشد، برجسته‌سازی گفته می‌شود. این ویژگی بیشتر روی کتاب‌های جلد نرم اعمال می‌شود و ایجاد آن روی جلد‌های سخت بسیار سخت است اما شما می‌توانید به چاپخانه جنگل مراجعه کنید تا این ویژگی چاپی را برای جلد سخت خود داشته باشید.

• فناوری UV موضعی و برجسته:

اگر تا به حال در قفسه کتاب‌فروشی بازتاب نور را روی جلد یکی از کتاب‌ها دیده‌اید، به احتمال خیلی زیاد مشغول تماشای UV موضعی یا برجسته بودید. UV تکنولوژی است که در آن ماده‌ای روی قسمت‌هایی از جلد کشیده می‌شود و آن قسمت از جلد را شفاف می‌کند به طوری که نور را بازتاب دهد. این تکنولوژی با برجسته سازی و پوشش‌های مات ترکیب شده و جلد‌های زیبایی می‌سازند.

• ضرب‌کوبی:

جلد‌هایی هستند که در خود قسمتی براق دارند. این قسمت براق که ممکن است رنگ‌های مختلفی داشته باشد توسط لایه‌ای از فویل به جلد اضافه می‌شود. این ویژگی نیز با برجسته‌سازی، نوع پوشش و ویژگی‌های دیگر ترکیب می‌شود.

• پرس گرمایی:

پرس گرمایی یا ترمو مربوط به کتاب‌های جلد سخت با جلد‌های چرمی است. ترمو داغی چرم مصنوعی را تیره‌تر می‌کند و به آن حجم و بعد می‌دهد. برای هر کتاب کلیشه‌های فلزی ساخته می‌شود که توسط آنها پرس گرمایی روی جلد چرمی می‌نشیند.

• پرینت داخل جلد:

اگر اطلاعاتی داشته باشید که بخواهید در دسترس باشد اما جای آنها روی جلد نیست، می‌توانید داخل جلد‌های شومیز را تبدیل به قسمتی برای ارائه اطلاعات کنید. این پرینت‌ها می‌توانند رنگی یا سیاه و سفید باشند.

• کاور:

بعضی از کتاب‌های جلد سخت پوششی از جنس مقوا‌های جلد نرم دارند که تا خورده و به داخل جلد رفته است. به این پوشش کاور (Dust jacket) گفته می‌شود. کاور‌ها برای محافظت از جلد سخت نفیس به‌کار می‌روند و تمام ویژگی‌ها چاپ استفاده شده در جلد‌های شومیز، برای آنها قابل استفاده است.

علاوه بر ویژگی‌هایی که بررسی کردیم، در صحافی کتاب‌ها نیز شما می‌توانید ویژگی‌های دیگری مثل ربان به آن اضافه کنید که در آینده به آن خواهیم پرداخت. در ضمن قسمت دیگری هم بعد از خدمات جلد وجود دارد که برای کتاب‌ها قابل سفارش‌اند مثل جعبه‌ها یا کیف‌ها.

خدمات جلد در جنگل

همانطور که دیدید، ویژگی‌های چاپی و خدمات جلد می‌توانند بسیار متنوع و ترکیب آنها کاری سخت باشد. پس چاپخانه‌ای که برای شما این کار‌ها را انجام می‌دهد باید تجربه کافی و فناوری لازم را داشته باشد.

چاپخانه و صحافی بزرگ جنگل با استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز دنیا و به‌کار‌گیری آنها می‌تواند همه موارد گفته شده و خدمات چاپی بیشتر از آن را روی کتاب سفارشی شما اعمال کند.

علاوه بر این، مشاوران چاپ و طراحی جنگل نیز کنار شما هستند و به شما در انتخاب بهترین خدمات چاپی محصول خود کمک می‌کنند و روی تمام فرآیندهای تولید نیز نظارت دارند تا کیفیت نهایی کار چاپی را تضمین کنند.

از این به بعد کتاب‌ها را از روی جلد آنها قضاوت کنید

طراحی و ساخت جلد کتاب‌ها نه تنها بدون توجه به محتوای کتاب انجام نمی‌شود، بلکه می‌تواند بسیار پیچیده نیز باشد. طراحان زیادی در سراسر دنیا هر روزه وقت خود را صرف طراحی‌ جذاب برای جلد کتاب‌ها می‌کنند و فناوری‌ها روز‌به‌روز پیشرفته‌تر می‌شوند که بتوانند جلوه‌های ظاهری زیبایی به کتاب‌ها ببخشند.

سفارش چاپ می‌تواند کار سختی باشد و انتخاب از بین این همه ویژگی ممکن است سر شما را به درد بیاورد، اگر قصد چاپ کتابی دارید می‌توانید ببینید که چطور کتاب خود را در جنگل چاپ کنید یا اگر سراغ انتشارات دیگری می‌روید، حالا می‌دانید که هر یک از این ویژگی‌ها چیست.

در هر صورت بیایید از این به بعد بیشتر به طراحی جلد کتاب‌ها دقت کنیم و کتاب‌ها را از روی جلد قضاوت کنیم.