کرونا و تاثیرات روانشناختی بیماری

هیچ کشور و شهری در جهان تا بدین لحظه گزارش نداده است که در برابر بیماری کرونا مقاوم است اما به حتم مدیریت در پیشگیری و کاهش این بیماری در تمام کشورهای جهان از اهمیت بسیاری برخوردار است.

صحبت از بیماری کرونا ، روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری، آمار مبتلایان و کشته شده گان و گوش به زنگی ما در برابر خبرهای مرتبط با ویروس کرونا نشان از این موضوع دارد که هر موقعیت یا موضوعی،تصادفی و غیرقابل کنترل مثل: بیماری ناشناخته، یک حالت ترس را در بدن ما ایجاد می‌کند.

ناشناخته بودن ویروس کرونا حس عدم اطمینان و بلاتکلیفی ما را افزایش می دهد.

گویی همه چیز در خارج از کنترل ما وجود دارد و به مراتب ترس و اضطراب ما بیشتر می شود. ازطرفی مغز تمایل دارد برموضوعات منفی، حوادثی که بقای ما را تهدید می کنند تمرکز یابد و به عبارتی مغز ما برای کشف خطر و رفع تهدیدات، سیم کشی شده است. با دریافت نشانه های خطر،ترس برای محافظت ما در برابر خطر فعال می شود.

واکنش های عاطفی ما در برابر ویروس کرونا :

بااینحال واکنش های عاطفی خواه ( اضطراب ، ترس از انتقال ، عصبانیت ، غم یا سرخوردگی) در موارد بحران کاملاً طبیعی است و نشانه ی آن است که مکانیسم های محافظ طبیعی بدن ما برای محافظت برانگیخته شده است.

بدین جهت اضطراب در حد متوسط منجر می شود ما اقدامات احتیاطی مانند : انجام رفتارهای جستجوی سلامتی (شستن دست ها، پرهیز از دیدارهای غیر ضروری و... ) را انجام دهیم.

از طرفی در مواقع بحران، سطح احساسات منفی افزایش پیدا می‌کند و این هیجانات، توانایی شناختی و عقلانی را تحت تاثیر قرار می دهد؛ هرچه موضوع ناشناخته تر و غیرقابل کنترل تر باشد، توجه به موضوعات و خبرهای منفی بیشتر جلب شده و به سختی می توانیم خبر واقعی را از خبر غیر واقعی تشخیص دهیم و نادیده گرفتن جنبه های مثبت خبر می تواند باعث تسریع و شدت ترس از حالت طبیعی شود.

در این صورت اضطراب و ترس در ذهن ما بسیار بیشتر از واقعیت است که منجربه تجسم تمام راه هایی می شود که ویروس کرونا می تواند منجر به مرگ ما شود.

تاکنون بر اساس آخرین آمار جهانی گزارش شده موارد مبتلا به ویروس کرونا : 78،966 نفر، مرگ در اثر ابتلا به کرونا : 2،469 و موارد بهبود یافته : 23،418 نفر است .

این درحالی است که مرگ ناشی از مشکلات تنفسی بر اثر بیماری آنفولانزا سالیانه 650000 است. ما آنفولانزا را خوب می شناسیم ، بنابراین ابتلا به آن ما را به وحشت نمی اندازد.

ما اغلب نسبت به تهدیدهای آشنا واکنش نشان نمی دهیم. درحالی كه ما از ویروس کرونا اطمینان و شناختی نداریم ؛" اینکه تا چه اندازه گسترش می یابد یا چه زمانی واكسن یا درمان موثری برای آن پیدا می کنند "به این خاطر ترس ما از ناشناخته بودن این ویروس بیشتر است و قابل درک است که ما نگران هستیم و احساس قدرت نمی کنیم و این احساس ناتوانی است که باعث ترس می شود. اما وحشت کردن راهی مفید برای مقابله نیست.

درهر صورت ویروس کرونا مانند تمام بیماری های ویروسی دیگر قابل پیشگیری و کنترل است.

می توان پادزهر ترس و عدم اطمینان را شفافیت و اطلاع رسانی دقیق از منابع معتبر نام برد اما مشکل این استراتژی این است که ما در دوره ای از بی اعتمادی دولت و رسانه ها زندگی می کنیم و نتیجه ی آن ایجاد وحشت در رفتار گروهی است.

جامعه، به نوبه خود می تواند منجر به حالت مبارزه برای بقاء در افراد شود.چنین غریزه های ابتدایی به زمان هایی برمی گردد که برای زنده ماندن ما باید در جستجوی مداوم خطر می بودیم. همان غرایز اولیه در بحران های امروزی ما فعال می شوند.

ما بر روی ویروس بیش از حد تمرکز می کنیم و ترس از حالت طبیعی خود خارج می شود و به وحشتی غیرقابل کنترل تبدیل می شود. ما مدام علایم و نشانه ها را درون خود بررسی می کنیم و با کوچک ترین نشانه ای ترس ما را دربر می گیرد .ما به قدری ترسیده ایم که گاه به تلقین نشانه های بیماری می پردازیم.

در حالی که هدف از ترس حفظ ما از خطر و در امان بودن است ، اما تاثیرات منفی در جامعه و عدم اطمینان به خبرها و خدمات جامعه استرس را زیاد و ما را وارد یک مارپیچ نزولی و وحشت بر سر حفظ بقاء می کند.

توصیه هایی برای مراقبت از خود در برابر اخبار ویروس کرونا :

قرار گرفتن در معرض جریان مداوم از اطلاعات منفی، تلفات روانی زیادی را به همراه دارد. ما در زندگی پر از فناوری با اطلاعات بیشتر بمباران می شویم و دور شدن از آن دشوار است.

بسیاری از گزارشات در مورد ویروس کرونا بی کیفیت و در واقع نادرست است که تفکر غیر منطقی را در ما افزایش می دهد.بنابراین در مورد نحوه دریافت اطلاعات خود در مورد ویروس کرونا (از رسانه ها و دوستان و خانواده) تأمل کنید.

منبع چقدر معتبر است؟ آیا اطلاعات منطقی است؟ آیا واقعاً دقیق است؟ آیا می تواند در حال حاضر احساس نگرانی شما را بیشتر یا کمتر کند؟ اطلاعاتی را که می گیرید با طرح این سوال که چقدر منطقی و عاری از تعصب است ، سعی کنید به چالش بکشید.

ممکن است محدود کردن ورودی خود به منابع اطلاعات مفید باشد یا آگاهانه فقط از رسانه ها و مراکز قابل اعتماد جستجو کنید. توجه به حقایق و تکیه بر منابع علمی اطلاعات بهترین راه برای حفظ و مدیریت احساسات است.

بعد از اینکه تعریف درستی از بیماری کرونا و چگونگی ابتلا شدن به دست آوردیم بهتر است در خانواده به جای توجه بیشتر به آمار بیماران و فوت‌شده‌ها، به موارد بهداشتی توجه کنیم. و در مورد تمام کارهایی که می توانیم انجام دهیم تا سالم بمانیم گفت و گو کنیم.

اگر نگرانی ما بیش از اندازه است؛ لیستی از دو ستون درست کنیم. در ستون اول ، مواردی را که می توانیم در مورد ویروس کرونا انجام دهیم و کنترل کنیم ، بنویسیم : همانطور که به ما گفته می شود اصلی ترین راه انتقال ویروس ها به شخص از طریق مایعات بدن مانند بزاق و مخاط است.

در نتیجه پاسخ ها ساده است: این شامل استفاده از رفتارهای پیشگیرانه "مانند :شستن دستان ، پوشاندن دهان در هنگام عطسه یا سرفه و به هنگام غذا خوردن است، از تماس نزدیک با افرادی که علایم سرماخوردگی دارند جلوگیری کنیم و اگر خودمان احساس کسالت و سرماخوردگی داشتیم در خانه بمانیم و حواسمان به خواب مناسب که بر سیستم ایمنی ما تاثیر می گذارد؛ باشد."

در ستون دوم ، مواردی را یادداشت کنیم که نمی توانیم در مورد ویروس کرونا کنترل کنیم.بانوشتن و جدا کردن این موارد ممکن است ببینیم که ما وقت و انرژی زیادی را در مورد چیزهایی که نمی توانیم کنترل کنیم صرف می کنیم و همین می تواند در نگرانی بیش از حد ما نقش داشته باشد.

از طرفی موارد لیست را به خود یادآوری کنیم تا تلاش ها و افکار خود را بر روی آنچه می توانیم برای کنترل تهدید و محافظت از خود انجام دهیم متمرکز کنیم.

در مورد ضدعفونی خانه هم نیازی نیست کل خانه را هرروز و بیش از حد ضدعفونی کنیم،حواسمان به افکار و رفتارهای وسواسی که ناشی از اضطرابمان است باشد.تنها اگر عضوی از خانواده بیمار شد، کافی است فضاهایی در خانه که فرد بیمار بیشتر در تماس است مثل : دست شویی ، دستگیره های در و شیرهای آب را ضدعفونی کنیم.

توصیه هایی به والدین :

والدین و مراقبان باید آگاه باشند که این وضعیت و نگرانی ، اضطراب و ترس آنها ممکن است بر کودکان تأثیر بگذارد.

ما می دانیم که کودکان اطلاعات را از اخبار، رسانه های اجتماعی و مباحثی که بزرگسالان در اطرافشان دارند جذب می کنند.

والدین و مراقبان ممکن است نیاز باشد که به فرزندان خود با دقت توضیح دهند که چرا نمی توانند به مدرسه بروند.

صداقت با کودکان و صحبت در مورد بیماری و روش های پیشگیری متناسب با درک و سن کودک می تواند بهترین راه برای کمک به آنها در برخورد با شرایط بحرانی باشد.

صحبت با کودکان، به آنها کمک می کند تا تصورنکنند که اوضاع بد، ترسناک و کشنده است یا حتی خود را از مبتلا شدن به سرماخوردگی سرزنش کنند. اشتراک اطلاعات نشان می دهد که ما به آنها اعتماد داریم و برای ما مهم هستند و برای آنها ارزش قائل هستیم ،که می تواند رعایت اصول پیشگیری را در آنها را تقویت کند.

سعی کنید کودکان را با جزئیات بیش از حد زیاد بمباران نکنید. مقدار کمی از اطلاعات را ارائه دهید ، صبر کنید و سپس اگر مجدد در مورد بیماری سوال داشتند پاسخ دهید.

بحران و نگرانی از آینده :

در شرایط بحرانی، ما خودمان را نگران آینده و شرایطی که هیچ کنترلی بر آن نداریم تصور می کنیم و اضطرابمان بیشتر می شود.

" اگر خانواده مان یا دوستانمان مریض شوند چه اتفاقی می افتد ؟ اگرخدمات بیمارستانی برای بیماران مبتلا کافی نباشد چه ؟ " و هزاران اگرهای دیگر که می تواند در ما غم، ترس، خشم را ایجاد کند.

بنابراین مهم است که سعی کنیم تا بر روی آنچه که در اینجا و همین حالا اتفاق می افتد تمرکز کنیم.

بهتر است که با تقسیم روز خود به کارهای کوچک تر این کار را عملی کنیم و یا یک یا دو فعالیت را انتخاب کنیم و تمرکز خود را از اخبار بیماری برای ساعاتی دور نگه داریم.

انجام فعالیت بدنی و ورزشی در کاهش نگرانی ما کمک کننده خواهد بود ، در کنار حرکات کششی می توانیم تمرین تنفس و آرمیدگی را با شدت یافتن استرسمان انجام دهیم.ما بیش از هر زمان دیگری برای مدیریت خود و شرایط پیش آمده به آرامش نیاز داریم.

احساساتی که در شما در حال تجربه شدن است را ببینید و پیام احساسات را بشنوید" چه چیزی در شما این احساس را بیدار کرده است؟ به چه چیزی فکر می کنید ؟ تمایل رفتاری شما چیست ؟ چه کاری در کنترل شما است و می توانید انجام دهید ؟" با بررسی این موارد بدون انکار و سرکوب احساس با پذیرش آنچه در درون شما تجربه می شود.کمک کننده خواهد بود تا در عوض انکار و تجربه ی اضطراب آرامشی بیشتر داشته باشید.

نقش استرس در ابتلا به بیماری :

آرامش خود را حفظ کنیم،حفظ آرامش به انجام تمرین های تنفسی در رو به رو شدن با استرس کمک کننده خواهد بود.برخی از افراد ممکن است برای مهار استرس به انکار اهمیت و توجه به اقدامات پیشگیرانه بپردازند و موارد بهداشتی را رعایت نکنند. این شیوه مناسبی برای مقابله با ویروس کرونا نیست و با بی توجهی و عدم رعایت بهداشت می‌توانیم به خود و دیگران لطمه بزنیم.

برخی دیگر نیز ممکن است زندگی خود را تعطیل کنند و با دوری گزیدن از اجتماع با این بیماری به مقابله بپردازند، در حالی که این روش کارآمدی نیست، ما باید نسبت به این ویروس و روش انتقال آن آشنا شویم و راه های پیشگیری را انجام دهیم تا بتوانیم استرس و نگرانی خود را کنترل کنیم.

استرس فراتر از حالت طبیعی احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد.

افراد دارای استرس مداوم بیشتر مستعد ابتلا به برخی بیماری های عفونی و ویروسی هستند.

توجه به این نکته حائز اهمیت است كه میزان استرس با توجه به تفاوت های فردی متفاوت است بنابراین ، وضعیتی که باعث ایجاد استرس قابل توجه ای برای یک شخص می شود ممکن است تأثیر یکسانی برای شخص دیگری نداشته باشد.

بدن به هنگام تجربه ی استرس مواد شیمیایی به نام "هورمون های استرس" را ترشح می کند. افزایش مداوم هورمون های استرس می تواند منجر به سرکوب گلبول های سفید سیستم ایمنی بدن شود و منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری گردد.

سیستم ایمنی سازگار به دلیل ادامه سطح بالای هورمون های استرس سرکوب می شود.در نتیجه، بدن در بهبود زخم ها کندتر عمل می کند و قادر به تولید آنتی بادی نیست و مستعد ابتلا به عفونت های ویروسی است. این تأثیرات در افراد مسن که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف تر است،حتی بیشتر مشهود است.

یکی دیگر از پیامدهای استرس مزمن فعال سازی ویروس های نهفته است.

با افزایش سن، سیستم ایمنی در حال ضعیف شدن است. در نتیجه، افراد مسن کم تر قادر به مقابله با ویروس ها هستند.

راهی که بدن برای مبارزه با کرونا به کار می گیرد،باعث می شود پروتئین هایی به نام آنتی بادی ساخته شود که سلول های غیر طبیعی یا خارجی را از بین می برد.

آنها به رفع بیماری های شایع مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی کمک می کنند و از ما در برابر بیماری های عمده مانند ویروس کرونا، سرطان یا بیماری های قلبی محافظت می کنند.

بنابراین مدیریت روزانه استرس عاقلانه است و نکته اصلی سلامتی سیستم ایمنی قوی است. اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشیم مستعد ابتلا به سرماخوردگی ، آنفولانزا و سایر مشکلات هستیم.

با توجه به آنچه گفته شد :

ما همگی می توانیم نه تنها از سلامت جسمی و روانی خود بلکه از سلامت روانی و جسمی جامعه ای که در آن زندگی می کنیم با آگاهی و پیشگیری محافظت کنیم.

ابتلای ما به بیماری کرونا به معنای پایان زندگی ما نخواهد بود ، با مراقب از یکدیگر و با حفظ اصول بهداشتی می توانیم بحران کرونا را پشت سر بگذرانیم.