به تماشای من تویی. شهرساز، تحیلگر داده، عاشق سفال و گیاهان
در آداب تربیت روده: مقاومت انسولینی
پیش‌درآمد
می‌خواهید کسی را شکنجه کنید؟ به او قند بدهید. مثل قند که در آب حل میشود، عصب‌های بدن در قند حل می‌شوند. برای همین کسانی که به بیماری قند مبتلا می‌شوند سرما و گرمای کف زمین را حس نمی‌کنند چون پا بی‌حس میشود.
به دیابت می‌گویند «سرطان پیش‌رونده» چون برگشت ندارد. عصبی که از بین رفت، ترمیم نمی‌شود. کبد، کلیه، قلب و چشم که آسیب دید قابل احیا نیستند. فقط میشود پیشروی را کند کرد یا در بهترین حالت، جلوی پیشروی را گرفت.
سبک زندگی مدرن زمینه گسترش بیماری قند را فراهم کرده و احتمالا شما هم در نزدیکان خود کسی را با دیابت یا دیالیز سراغ دارید. این مقاله در مورد دیابت نوع ۲ یا مقاومت به انسولین حرف می‌زند.
در دیابت نوع ۱، بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند که بیشتر نقصی ژنتیکی یا مادرزادی‌ست. دیابت نوع ۲ بیشتر تحت تاثیر محیط است و قابل پیش‌گیری. در این مدل دیابت اعضا حساسیت‌شان را به انسولین از دست می‌دهند.
ماجرا از کجا شروع میشود؟
زندگی زیادی شیرین میشود
کربوهیدرات‌ها مثل برنج، گندم، جو، ذرت، سیب‌زمینی، شیرینی، شکلات، بیسکوئیت، ماکارونی و همه چیزهای شیرین چه مصنوعی چه طبیعی، انرژی بدن را تامین می‌کنند. این‌ها برای جذب، در معده و روده شکسته و به قند تبدیل می‌شوند تا از طریق خون به همه اعضای بدن برسند.
در انگلیسی به قند و شکر می‌گویند: (Sugar) به قند خون می‌گویند: (Blood Sugar). ما در فارسی (Sugar) را فقط شکر ترجمه کرده‌ایم. حواستان به این ریزه‌کاری‌های زبانی باشد!
سبک زندگی قدیم، انرژی بیشتری می‌سوزاند و دردسر کمتری ایجاد می‌کرد. چند دهه اخیر گسترش انواع اقسام ماشین‌ها و رایانه کارهای بدنی را به شدت کم کرده است. انسان پویای دیروز تبدیل شده به انسان یکجانشین امروزی (Sedentary Lifestyle). علاوه بر کم شدن تحرک، دسترسی ما به انواع اقسام کربوهیدارت‌ها و شیرینی‌جات به شدت زیاد شده. در هر خیابان چند سوپرمارکت، همه جا پر از نوشابه و چیپس!
با این مقدمه کوتاه، برگردم به سوال اصلی: بالا رفتن بیش از حد قند خون چه مشکلی ایجاد می‌کند؟
مشکل شیرینی چیست؟ چرا به قند، نمک و کوکائین ۳ سم سفید می‌گویند؟
قند چطور بدن را از درون نابود می‌کند
قند هم غذاست هم یک جور سم. بدن برای مقابله با آن انسولین به خون می‌ریزد تا قند خون را کنترل کند. یک رژیم غذایی پرقند، در طول زندگی، مثلا ۳۰ - ۴۰ - ۵۰ یا ۶۰ سال، سوخت و ساز را به هم می‌ریزد چون رفتار اعضای بدن در برابر قند (زیاد) عوض میشود.
فکر کنید کسی هر روز بادلیل و بی‌دلیل زنگ در خانه را بزند و فرار کند. طبعا از یک جایی شما نسبت به زنگ در حساسیت کمتری به خرج می‌دهید. پس باید زنگ بیشتری بزند تا در را باز کنید. هرچقدر اذیت بیشتر، حساسیت کمتر و کمتر. اعضای بدن همین طورند. هر روز قند زیاد، قند، قند، قند، طبعا حساسیت را کم می‌کنند و در را دیرتر باز می‌کنند.
در شرایط عادی، انسولین به سلول‌ها کمک می‌کند تا گلوکز (قند) را از خون جذب کرده و از آن برای تأمین انرژی استفاده کنند. به مرور حساسیت انسولینی اعضا کمتر میشود؛ زمانی که سلول‌ها به انسولین مقاوم می‌شوند، این فرآیند مختل شده و قند خون افزایش می‌یابد. پس باید انسولین بیشتری برای جذب قند خرج کرد. تا یک جایی لوزالمعده جورش را می‌کشد، بعد انسولین‌های مصنوعی به کمک می‌آیند.
مقاومت انسولینی هر عضو چه شکلی‌ست؟ چه پیامدهایی دارد؟ چه مشکلاتی دارد؟
هدف من توضیح مقاومت انسولینی روده و راه‌های رژیمی آن است اما برای جنس جوری گریزی به چند عضو خاص می‌زنم. با مغز شروع کنیم.
مقاومت انسولینی اعضای بدن (Insulin Resistance)
مغز بینهایت به انسولین حساس است. کاهش حساسیت نورون‌های مغز به انسولین، به توانایی رشد و حفاظت نورون‌ها آسیب می‌زند. این وضعیت با مشکلات شناختی و بیماری های عصبی مانند آلزایمر مرتبط است. مقاومت انسولینی مغز (BIR) می‌تواند یادگیری و حافظه را تضعیف کند.
مقاومت به انسولین در بیماری مزمن کلیوی (CKD) شایع است. حتی وقتی عملکرد کلیه‌ها ظاهرا طبیعی هستند می‌تواند ظاهر شود. مقاومت به انسولین موجب ناهنجاری‌های متابولیکی مثل اختلال در تنظیم چربی و از دست دادن پروتئین میشود. از مشکلات تخصصی کلیه رد می‌شوم!
کلیه، چشم، کبد، این‌ها اعضا فوق حساس بدن هستند و به تبع با مقاومت انسولینی تاثیر زیادی رویشان می‌گذارد. مقاومت انسولین با بیماری‌های چشم مرتبط است؛ مثلا «دیابت شبکیه» (رتینوپاتی دیابتی) یا «تباهی لکه زرد» (دژنراسیون ماکولا) که شایع‌ترین عامل کوری در جهان است. شبکیه چشم به دلیل نیاز بالا به انرژی و حساسیت فوق‌العاده به تغییرات متابولیسم گلوکز بسیار حساس است. افزایش سطح انسولین می‌تواند منجر به تغییرات عروقی در شبکیه شود و کیفیت دید را کم کند. من از مشکلات تخصصی چشم رد می‌شوم!
مقاومت انسولین دستگاه گوارش (Intestinal Insulin Resistance)
وقتی روده و مخلفات نسبت به انسولین بی‌حس می‌شوند، این اتفاقات می‌افتد:
هضم غذا باکیفیت انجام نمی‌شود. قند زیاد یک سری سلول‌های روده را از بین می‌برد و اصطلاحا سد قندی روده شکسته میشود. در این حالت چربی و قند ساده‌تر از روده رد می‌شوند به خون می‌رسند.
التهاب بالا می‌رود. بدن شروع می‌کند به پیام هشدار فرستادن! به تبع بقیه اعضا بسیج می‌شوند تا التهاب را کم کنند که فرایندهای طبیعی سوخت و ساز (متابلولیک) به هم می‌ریزد.
همه این‌ها ترکیب و کیفیت میکروبیوم روده را به هم می‌ریزد که به آن دیس بیوز (dysbiosis) می‌گویند. باکتری‌های مضر بیشتر می‌شوند. عدم تعادل در باکتری های روده با افزایش التهاب و اختلال عملکرد سوخت و ساز مرتبط است و مقاومت به انسولین را تشدید می‌کند.
به طور خلاصه علائم مقاومت انسولین دستگاه گوارش این‌ها هستند:
- نوسان سطح قند خون
- افزایش میل به غذاهای شیرین یا پرچرب
- ناراحتی گوارشی
- افزایش وزن
- افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲
تا اینجا مساله را توضیح دادم. در مطلب بعدی در مورد راه‌حل و رژیم قند حرف می‌زنم.
ممنون که همراه بودید و این مطلب را مطالعه کردید.
فعلا رفقا
مطلبی دیگر از این انتشارات
ذهنیت خرچنگی و ارتباط ایرانی
مطلبی دیگر از این انتشارات
تفسیر خواب: در هایپرمارکت شلدون ادلسون را دیدم!
مطلبی دیگر از این انتشارات
چطور با رنج روبرو می‌شویم (بخش دوم)