نقد فیلم the whale

نهنگی دید مرگش را ولی دل را به ساحل زد

من از پایان خود آگاهم اما دوستت دارم

نهنگ ، جدیدترین ساخته‌ی دارن آرنوفسکی ، تمام مختصات جهان بینی او را به نمایش می‌گذارد . از نسبی گرایی در قوی سیاه تا ردپای دین و مذهب در مادر و نوح . از طرفی فیلم نهنگ را میتوان بازگشت به ارزش‌های سینمای کلاسیک دانست .

فیلم نهنگ ، داستان مردی به شدت چاق و غول پیکر را روایت میکند که به دنبال احیای رابطه خود با دخترش است. او پس از مرگ معشوقه‌اش به پرخوری روی آورده و خود را در خانه‌اش حبس کرده است .

با اینکه هدف و فلسفه‌ی فیلم درمورد چاقی و اثرات آن نیست ، فیلم حتی در این مبحث هم تاثیرگذار است .

تا به حال فیلم‌های زیادی درمورد سوءمصرف مواد و الکل برای فراموشی ، انتقام از خود و مشکلات عاطفی ساخته شده است اما هیچگاه درباره‌ی اعتیاد به غذا ، پرخوری عصبی و نابودگر بودن چاقی پرداخته نشده بود .

در فیلم از رمان موبی دیک استفاده‌های زیادی میشود ، از پیرنگ داستان فیلم گرفته تا متنی که شخصیت اصلی بارها آن را تکرار میکند .

این رمان درباره‌ی نهنگی است که باعث نابودی کشتی ناخدا ایهب و قطع شدن پای او می‌شود . در ادامه ، ناخدا تصمیم میگیرد وارد یک سفر دریایی بسیار عظیم و پرخرج، با خدمه های زیاد و مختلف برای نابودی این نهنگ شود . با اینکه نمیتوان گفت آیا کشتن این نهنگ باعث خوشحالی او می‌شود یا نه .

این نسبی گرایی احوالات انسانی و در کل ذات انسان در تمام شخصیت‌های فیلم نمایان می‌شود . چارلی همانطور که شخصیتی بی فکر و بی مسئولیت است ، در عین حال قلبی مهربان و بینشی عمیق درباره‌ی انسان‌ها و زندگی دارد .

لیز به عنوان پرستار چارلی ، زحمت‌های بسیاری برای او می‌کشد اما چارلی را از خوردن دیوانه وار منع نمیکند و غذای بیشتری به او می‌دهد .

به جز نسبی‌گرایی که تقریبا در تمامی آثار آرنوفسکی به چشم میخورد ، ردپای دین در این فیلم هم دیده می‌شود .

فیلم از یک لانگ شات از توماس شروع می‌شود . زاویه دوربین به شکلی است که انگار خداوند به او نگاه میکند . در ادامه توماس اصرار دارد که خدا او را برای چارلی فرستاده است تا به او کمک کند ، اما در همین نسبی گرایی میبینیم که در اصل چارلی برای بازگشت به خانه به او کمک میکند .

این نسبی گرایی حتی در قضاوت ما نیز اثر می‌گذارد . لیز و چارلی برای از دست دادن عزیزشان از تفکرات مذهبی بیزارند و توماس دین و مذهب را ، راه نجات انسان‌ها میداند . فیلم اجازه‌ی قضاوت هیچکدام را به ما نمی‌دهد ، در جایگاهی قرار میگیریم که به هر دو گروه احترام بگذاریم و به آن ها حق بدهیم .

فیلم نهنگ را میتوان از نظر قاب بندی ، طرح کلی داستان ، پردازش داستان ، شخصیت سازی و طراحی صحنه بازگشتی به اصول و شکوه سینمای کلاسیک دانست .

تمام فیلم در خانه‌ای معمولی میگذرد و روایت انسانی یک مرد چاق را بازگو میکند . اما بازیگری و طرح داستان به حدی جالب و خیره کننده است که فیلم در هیچ یک از سکانس‌های خود خسته کننده و کسل کننده نمیشود.

حتی فرمت فیلم کاملا همانند فیلم‌های کلاسیک است . فرمت ۴×۳ فیلم که به شکل هوشمندانه‌ای برای چاق تر نشان دادن چارلی استفاده میشود . ما در این قاب همراه چارلی از چاقی و عظیم‌الجثه‌ بودن او رنج می‌بریم .

در آخر باید گفت دارن آرنوفسکی مثل همیشه اثری میسازد که مهر و امضای خودش را بتوان به وضوح در آن دید . فیلمی که مثل تمامی فیلم‌های گذشته‌ی او ترکیبی از فلسفه ، دین ، روانشناسی و ابعاد مختلف انسانی است .