اتاق فرار چیست و هرآنچه باید در مورد آن بدانیم

سوالی که ذهن بشر را چندین قرن به چالش کشیده است چرا و چگونه است! و با همین اشتیاق به کنجکاوی بود که بشر توانست پیشرفت کند ولی چیزی که خیلیا علاوه بر کنجکاوی باید به آن دقت این هست که تمام الگو و ساختار جهان هستی به طرز درگیر کننده ای از یک قاعده خاص پیروی میکند و هر ان چیزی که در تعامل هست به شیوه ای مرتبط به ساختاری دیگر است . همانگونه که افراد تاثیر گذار دنیا را فقط یک ساختار نمیبینند بلکه تمام جزئیات و حتی تمام رابطه های بین جانداران را نیز میسنجند و طرز دید و نگاه و البته اندیشه انسان یکی از مهمترین عامل های جامعه بشری بوده است ولی اگر همین نگاه به ابعادی کوچکتر باشد و نه صرفا به کل حیات باز هم توانایی تغییر ممکن است؟

اتاق فرار چیست: نگاهی کلی به یک مفهوم

اتاق فرار که همچنین به نام هایی تحت عنوان بازی فرار و شطرنج زنده را دارد یک بازی تعاونی و البته مشارکتی است که انجام آن به تنهایی خیلی دشوار خواهد بود و یا در برخی موارد ناممکن و نشدنی.شما به عنوان بازیکن و دوستانتان به عنوان اعضای گروه وظیفه پیدا کردن سرنخ هایی از بازی به روش های مختلف *جمع آوری اطلاعت به کارگیری داده ها و البته حل کردن معما در بیش از یک تا حداکثر 10اتاق را در زمانی معین شده تحت عنوان زمان معین شده 1 ساعت و در برخی موارد تا 6 الی 7 ساعت و حتی 1 الی 3 روز را دارید.شما در یک بازی با چندین اتاق متفاوت سرکار دارید که هر کدام میتوانند به یکدیگر مرتبط باشند و هر کدام رازی در پی اعماق خود دارند.

شما در بازی با نقش و الگو های متفاوتی سرکار دارید که این عوامل در بازی چیزی تحت عنوان سرنخ را تشکیل میدهند این عوامل میتوانند آوا و صدا، رنگ و تصویر، حروف و کلمات و جملات، اعداد و ارقام و نماد، کدهای رمز گذاری شده و از این قبیل موارد باشد. شما باید از جلوه های بصری و شنیداری و لامسه خود بهره ببرید تا هر رازی که داستانی برای گفتن دارد را کشف کنید.

بازی به دو بخش فیزیکی و بخش ذهنی مجزا میشود و این شما هستید که باید با فکر و بدست آوردن سرنخ ها معما ها و پازل ها را حل کنید و کد (کلید) طرح بدست آمده را برای جلو بردن روند بازی استفاده کنید هر اتاق به نحوی منحصر به فرد از یکدیگر جدا میشوند و هر کدام برای دسترسی نیاز به رمزی دارند که شما باید از دل سرنخ ها و اتاق ها آن را بیابید.

بازی ها در27 سبک و ژانر مختلف قابل دسترس هستند این سبک ها عبارتند از:

هواپیما، خنثی کردن بمب، کارناوال و جشن، کریسمس و هالووین، کارگاهی/پلیسی/جنایت، خاطره، سرقت/دزدی، تاریخی، ترسناک، کتابخانه، پزشکی/تیمارستان، نظامی، جادویی، موزیک، اداره، دزدان دریایی، زندان، علمی، قاتل سریالی، شرلوک، فضایی، جاسوسی، فرا طبیعی، معبد/تمدن کهن، خون آشام، غرب وحشی، زامبی

از محبوب ترین های این این بازی میتوان به سبک پلیسی/جنایی، جاسوسی، شرلوک، خاطره، زامبی و جادویی اشاره کرد البته این آمار بدست امده در کشورهای بزرگ نظر آمریکای شمالی و اروپا تهیه شده و در بقیه کشورها طبق آمار بدست آمده سبک شرلوک، ترسناک، قاتل سریالی از محبوب ترین سبک های این بازی به شمار میروند.

این ژانرها به خصوص محبوب ترین های این سبک به دو بخش تئاتر و بازی تقسیم میشوند. بخش تئاتر، بازی ای به مراتب جذاب تر را برای بازیکن به ارمغان میاورد و حال و هوای داستان را به نحوی چشم انگیز قوی تر میکند این را فرض کنید که شما در تئاتر هستید ولی نه به عنوان بیننده بلکه به عنوان بازیگر آن و این شما هستید که به طور خیلی قوی درگیر داستان بازی میشوید و واقعا این حس برایتان تداعی میشود که در ان اتمسفر سنگین از رمز و راز داستان های مرموز قرار گرفته اید

در بخش تئاتر همه چیز منحصر به فرد تر از چیزی است که در بازی معمولی با آن سرکار دارید چرا که شما به عنوان شخصیت داستان هستید و ان را هدایت میکنید.دقیقا مانند یک فیلم هست که شما بازیگر اصلی هستید

در بخش بازی معمولی اساس همان هست ولی روایت هر جز از بازی متفاوت است و این بخش بیشتر سنین پایین تا نوجوان را در بر میگیرد ولی از همان طرف در بخش تئاتر نیز سنین 7 تا 13/14 میتوانند از بخش تئاتری نیز لذت ببرند

محدوده سنی برای بازی از 7 تا 40/50 متغیر است و هر سنی توانایی بازی دارد.(البته در ایران محدوده سنی از 13 سال است) در سنین پایین تر بازی بیشتر حکم داستان های کودکانه را به دنبال دارد و به عنوان یک تمرین برای آشنایی کودکان با تعامل، کارگروهی، تقویت هوش و حافظه را به دنبال دارد ولی برای بزرگسالان بیشتر حکم قرار گرفتن در خود اتمسفر فیلم تداعی میشود یعنی شما دوست دارید به جای کارگاه محبوب خود بازی کنید. میخواهید کسی باشید که دنیا را نجات میدهید؟ یا میخواهید...

بفرمایید! همه چیز در اختیار شماست نقشتان را بازی کنید

تاریخچه: نگاهی به گذشته تا به امروز

اولین اتاق فراری که مفهوم اتاق فرارهای مدرن امروز را در پی داشت True Dungeonبود که در Gen Con Indy در ایندیاناپولیس در ایالات متحده در ژوئیه سال 2003 مصادف با سال 1382 شمسی حدودا 17 سال پیش به نمایش درآمد که توسط جف مارتین دانجن ساخته شده بود.

المان ها و عناصر مشابهی بین اولین اتاق فرار و اتاق فرارهای مدرن دیده میشود یعنی اتاق فراری مبتنی بر اکشن مبتنی بر مکان و محلی فیزیکی که بازیکنان در آن معماهای ذهنی و جسمی را در مدت زمان معینی حل میکردند.در آن زمان مجموعه True Dungeonچندین اتاق فرار در سراسر ایالت بنا نمود که هر کدام بر وسایل و تعامل گروهی، حل مسئله و تاکتیک ها متمرکز بود.

چهارسال بعد (Real Escape Game (REG در ژاپن توسط تاکائو کاتو 35 ساله از شرکت انتشارات توکیو (SCARP) به صورت رسمی در سال 2007 ساخته شد. فراتر از ژاپن Captivate Escape در سال 2011 در استرالیا و سنگاپور ساخته شد و بازار تا سال 2015 به 60 بازی اختصاص یافت.

کازویا ایواتا که دوست و همکار تاکائو کاتو بود REG را در سال 2012 به سانفرانسیسکو آورد. دقیقا 1 سال بعد نیت مارتین SBPB را تاسیس کرد وآن را به اولین شرکت اتاق فرار مسقر در آمریکا را تبدیل کرد.

بازی های ژاپنی در درجه اول از پازل های کدگذاری رنگی و توالی های ریاضی تشکیل شده بودند. و این الهام زمانی به کاتائو رسید که ایواتا در حال بازی کردن Escape From Room بود.

پاراپارک در سال 2011 در بوداپست مجارستان تاسیس شد و که بعدها در دراسترالیا و اروپا مسقر شد و شروع به فعالیت کرد.

آتیلا گیورکوویچ بنیانگذار پاراپارک اولین آتش خلاقیت را روشن کرد و بنابر مصاحبه های وی گقته بود که الهام بازی خود را بر اساس تئوری جریان Mihaly Csikszentmihalyi و تجربیات خود که یک کارشناس شخصیت بود به کار برده است و قضیه این چنین بود که افراد در اتاق باید کلیدهایی پنهان را با کمک سرنخ های موجود در اتاق پیدا میکردند ولی مشکل اینجا بود که بعضی از این معما ها چنین دشوار بودند که لقب آن را کلیدهای غیرقابل لمس گذاشتند.

درسال 2012 بود که یک استاد فیزیک سوئیسی اتاقی برای دانشجویان خود طراحی کرد که بعدها با نام Adventure Room در20 کشور توزیع شد و اینگونه بود که پرونده ماجراجویی باز شد و پازل ها عمدتا از قدرت مغناطیسی، نیروهای پتانسیل وکارکرد اشعه نشئت میگرفت.

از نوامبر سال 2019 حدود 50000 اتاق فرار در سراسر جهان تخمین زده شده است.که اخیرا مبلغی قابل توجه برای صاحبان خود به ثمر داشته است.سرمایه گذاری اولیه در آمریکا حدود 7000دلار است درحالی که بازیکنان مبلغی معادل 20 الی 30 دلار آمریکا را برای 1 ساعت بازی خرج میکنند.و بر اساس برآوردها چندصد هزار دلار را رقم میزند.

و هم اکنون رقابت ارابه ی خود را به سمت میدان بازی آورده است و بازار را دچار دگرگونی کرده است به طوریکه تا مبلغ و سرمایه 50000 دلار برای ساخت هزینه میکنند و در 5 سال گذشته انگلیس 49/148/409/43% رشد بازار را دراختیار داشته است.

با پیشرفت جامعه بشری سرگرمی نیز پیشرفت میکند و امروزه اتاق فرارهایی تحت عنوان واقعیت مجازی نیز شکل گرفتند.

بنابر گفته ها اولین اتاق های فرار به گونه ایی شبیه سازی برای سربازان در جنگ جهانی بوده است ولی مدارک معتبری در دسترس نیست که این گفته و گمانه زنی ها را اثبات کند.

تاریخچه اتاق فرار در ایران

اکثریت میگویند اتاق فرار در ایران به صورت رسمی از بهار 1395 شروع شده است ولی پیدایش وچهره آغازین اتاق فرار در ایران در سال 1374 به نمایش درآمد.ولی در آن ابتدا به صورت حرفه ای دنبال نمیشد ولی برای اولین در ایران در شبکه 3 صداوسیما وبه مجری گری فرهاد جم و مهسا محجور در برنامه راز سیب بود که جرقه ی اولیه خورد این برنامه تلوزیونی مشابه برنامه THE CRYSTAL MAZE که در بریتانیا برای اولین بار در سال 1990 به نمایش درآمد وبه مجری گری Richard Obrien بود. تا سال 1395 اتاق فرار در ایران آن چنان گسترده نبود ولی در سال 1397 به صورت خیلی جدی تر دنبال شد یعنی شروع اولیه در ایران-تهران در سال 2016 و در سال 2019 با شیب صعودی رونق و پیشرفت بسیار زیادی به ارمغان آورده است. به گفته escaperoom.ir اولین اتاق فرار ایران توسط این مجموعه افتتاح شده.

اتاق فرار آنلاین

درچند وقت اخیر اتاق فرار به صورت آنلاین به بازار سرگرمی جهانی آمده است و توانسته مخاطبان زیادی را به خود جذب کند. روند بازی به صورت بازی واقعی کاملا روتین و مشخص است عینی همانگونه که شما در اتاق در حال گشتن و حل کردن معما هستید در بازی آنلاین نیز باید همین کار را انجام دهید. به علت شیوع ویروس و بسته شدن اتاق فرار ها مارکت این سرگرمی محبوب نه تنها بسته نشد بلکه هر روز دارد به محبوبیت این بازی اضافه میکند.

شمار میتوانید در یکی از مجموعه های زیراتاق فرار آنلاین را تجربه کنید (این لیست بروز میشود):