هشت کتاب | بهترین رمان‌هایی که اخیرا خوانده‌ام
لیست کتاب‌هایی که در پنج سال گذشته خوانده‌ام را نگاه می‌کردم و تصمیم گرفتم که چندتا از بهترین‌هایشان را به اختصار معرفی کنم. در بینشان «سمفونی مردگان»، «بیگانه» و «جنایت و مکافات» هم بود که برای مخاطبین ایرانی شناخته‌شده هستند و نیازی به معرفی ندارند. در نتیجه اولویت را به رمان‌هایی دادم که حدس می‌زنم کمتر خوانده شده‌اند. برای هر کتاب لینک معرفی کامل‌تر آن را هم گذاشته‌ام.
درمان شوپنهاور - اروین یالوم - سپیده حبیب:
دکتر ژولیوس هرتزفیلد، روان‌درمانگر موفقی است که متوجه می‌شود به خاطر سرطان تنها یکسال از عمرش باقی مانده. در حالی که به بیمارانی که در درمان آنها ناموفق بوده فکر می‌کند، یاد فیلیپ اسلیت می‌افتد که اعتیاد به رابطه جنسی داشت. ژولیوس، فیلیپ را دعوت به یک دیدار می‌کند و از فیلیپ می‌شنود که زندگی‌اش دگرگون شده و او هم قصد دارد یک روان‌درمانگر شود. فیلیپ این تحول را مدیون آرتور شوپنهاور (فیلسوف بزرگ آلمانی قرن ۱۹) است که به عنوان الگوی زندگی‌اش قرار داده است. ژولیوس اما بر این باور است که فیلیپ مناسب روان‌درمانگری نیست و با او معامله‌ای می‌کند: فیلیپ باید شش ماه در جلسات روان‌درمانی گروهی ژولیوس شرکت کند و اگر آن را به انتها رساند، ژولیوس در ماه‌های باقی مانده سرپرست او خواهد شد.
درمان شوپنهاور رمان دوم از سه‌گانه‌ی رمان‌های اروین یالوم است که بر محور زندگی و اخلاقیات یک فیلسوف نوشته شده اند. من دو رمان دیگر (وقتی نیچه گریست و مسئله‌ی اسپینوزا) را هم خوانده‌ام اما به نظرم درمان شوپنهاور از نظر کشش و جذابیت داستانی از دو اثر دیگر قوی‌تر است.
دنیای قشنگ نو - آلدوس هاکسلی - سعید حمیدیان:
پادآرمان‌شهر سبکی است که بعید است یک رمان از آن را نخوانده و یا یک فیلم از آن را ندیده باشید! رمان‌های «۱۹۸۴»، «هرگز رهایم مکن»، «محاکمه» و فیلم‌های «تیغ رو» (Blade Runner)، «ماتریکس» و «فرزندان بشر» (Children of Men) برای عموم افراد آشنا هستند. با این وجود دنیای قشنگ نو، که در بسیاری از لیست‌ها و نظرسنجی‌ها جزء بهترین رمان‌های قرن و بلکه تاریخ قلمداد می‌شود، آنچنان که باید در بین خوانندگان ایرانی شناخته‌شده نیست.
داستان در سال ۲۵۴۰ میلادی (یا ۶۳۲ بعد از فورد) اتفاق می‌افتد. بچه‌ها در رحم‌های مصنوعی بزرگ می‌شوند و طبقه‌ی اجتماعی، علایق و سلایق آنها از ابتدا برنامه‌ریزی می‌شود. افراد از نظر روابط جنسی کاملا آزادند و خبری از اختناق حاکم در رمان ۱۹۸۴ نیست. هاکسلی رمان را در سال ۱۹۳۱، بین دو جنگ جهانی و در زمان اوج خوشبینی نسبت به پیشرفت فناوری نوشت و در آن، دنیایی را متصور می‌شود که با پیشرفت چشمگیر فناوری، ایده‌آل‌های بشری به دست آمده است.
کاندید - فرانسوا ولتر - جهانگیر افکاری:
کاندید یکی از معروفترین آثار ولتر، نویسنده، نمایش‌نامه نویس و فیلسوف مشهور فرانسوی قرن هجده است. در کاندید، ولتر طعنه به اندیشمندان مکتب خوشبینی (مانند لایبنیتس) که اعتقاد دارند «خیر در همین بوده» و «همه چیز در بهترین فرم و حالت خودش است» می‌زند و دنیا را از چشم کاندید، جوان با بصیرتی که تحت تعلیمات خوشبینی بوده است و دچار سختی‌های فراوان می‌شود نگاه می‌کند.
جنبه‌ی داستانی کاندید که ۱۷۵۹ منتشر شده است نکته‌ی بارز آن نیست. بلکه نگاه مترقی و زبان طنز و صریح آن است که این اثر را ارزشمند می‌کند. این کتاب را از تاثیرگذارترین آثار ادبی فرانسه می‌دانند. ولتر یک کتاب دیگر به اسم «ساده دل» دارد که با ترجمه‌ی محمد قاضی به چاپ رسیده است. از قضا درون‌مایه‌ی آن کتاب نیز شباهت زیادی با کاندید دارد اما کاندید اثر پخته‌تر و معروف‌تر است. در هنگام خرید اشتباه نکنید!
کشتن مرغ مقلد - هارپر لی - فخرالدین میررمضانی:
آتیکوس فینچ وکیل میان‌سال سفیدپوستِ ساکن آلاباما است. او دفاع از یک مرد سیاه‌پوست را بر عهده گرفته است که متهم به تجاوز به یک دختر سفیدپوست است؛ در زمان و منطقه‌ای که سیاه‌پوستان اعتباری ندارند و دفاع از آنها هم به مذاق ساکنین سفیدپوست خوش نمی‌آید. اسکات، دختر شش ساله‌ی آتیکوس راوی داستان است و ماجرای اصلی کتاب را به همراه شیطنت‌های دوران کودکی که با برادرش جِم و پسر همسایه‌شان دیل انجام می‌دهد روایت می‌کند.
در این رمان مسائلی مانند نژادپرستی، تجاوز و عدالت مطرح می‌شوند اما در پوششی از خلوص کودکانه‌ی اسکات و سایر بچه‌ها. شخصیت‌ها و ماجرای این رمان الهام گرفته از زندگی شخصی خود هارپر لی هستند که در ایالت آلابامای آمریکا - یکی از نژادپرست‌ترین و فقیرترین ایالت‌های آمریکا - متولد و بزرگ شده است. این رمان بلافاصله به شهرت رسید و مورد اقبال عموم مخاطبین و منتقدان واقع شد. جایزه‌ی پولیتزر سال ۱۹۶۰ را برد و از کتاب‌هایی است که بسیاری از دانش‌آموزان آمریکایی در دوران تحصیل آن را می‌خوانند (اگر چه کمپین‌هایی برا حذف آن به دلیل ناراحت‌کننده بودن(!) و وجود لفظ‌های نژادپرستانه به راه افتاده است! دنیا جای عجیبی است!). هارپر لی دیگر کتابی ننوشت.
به خونسردی - ترومن کاپوتی - باهره راسخ:
چنل‌بی گوش می‌دهید؟ نظرتان راجع به «عصر وحشت در اوکلاهاما» چه بود؟ اگر شما هم به این سبک (یعنی جنایت واقعی یا True Crime) که در آن یک جنایت که در واقعیت اتفاق افتاده با استفاده از تکنیک‌های داستان‌گویی روایت می‌شود علاقه‌مند باشید، به خونسردی حتما نظر شما را جلب خواهد کرد. این کتاب را نمی‌توان رمان محسوب کرد ولی شباهت آن به رمان خیلی بیشتر از یک کتاب علمی یا تاریخی یا یک گزارش است.
در این کتاب کاپوتی ماجرای قتل چهار عضو خانواده‌‌ی کلاتر در کانزاس را روایت می‌کند و آن را مانند یک رمان جلو می‌برد. او شما را با قاتلین و مقتولین و اطرفیان آنها همراه می‌کند و همدردی شما را با شخصیت‌ها بر می‌انگیزد. به خونسردی دومین اثر پرفروش سبک True Crime و یکی از مهمترین آثار ادبی تاریخ آمریکاست. البته بعدها حواشی‌ای هم به دنبال این کتاب و نقش ترومن کاپوتی در پرونده‌ی قضایی دو محکوم آن مطرح شد. فیلم ارزشمندی با عنوان Capote از این بازه‌ی زندگی ترومن کاپوتی و حواشی نگارش این کتاب با بازی فیلیپ سیمور هافمن در سال ۲۰۰۵ اکران شد که اسکار نقش اول مرد را برای هافمن به ارمغان آورد.
متاسفانه نسخه‌ای که من خواندم تعداد قابل توجهی ایرادات ویراستاری و ترجمه داشت که بر تجربه‌ی خوانش اثر منفی گذاشتند. ممکن است ترجمه‌های جدیدتری که از این کتاب شده باکیفیت‌تر باشند.
راستی ترومن کاپوتی همان دیل است در کتاب کشتن مرغ مقلد که بالاتر معرفی کردم! او و هارپر لی در کودکی و بزرگسالی دوست یکدیگر بودند.
بازمانده‌ی روز - کازوئو ایشی گورو - نجف دریابندری:
این رمان را در پست ویرگولِ دیگری جداگانه معرفی کرده‌ام. این کتاب معروفترین اثر آقای ایشی‌گورو است که در ایران بیشتر با اثر معروف دیگرش، هرگز رهایم مکن، شناخته شده است. داستان در مورد استیونز، پیش‌خدمتی انگلیسی است که بیش از سی سال را در سرای دارلینگتون پیش‌خدمت بوده است و حالا در جریان سفری که برای دیدن خانم کنتن، همکار قدیمی‌اش می‌رود، خواننده را با داستان زندگی و عقایدش آشنا می‌کند. متقابلا خواننده متوجه می‌شود که در پوشش این صحبت‌ها و لفاظی‌های استیونز، چه مسائلی نهفته است و چه چیزهایی در زندگی او گم شده است.
فرزندان هورین - جی.آر.آر تالکین - رضا علیزاده و سید ابراهیم تقوی:
همگان با ارباب حلقه‌ها و هابیت آشنایی دارند. تالکینِ بزرگ در زمان حیاتش تنها این دو کتاب از کتاب‌های سرزمین میانه را منتشر کرد. بعد از مرگش، پسرش کریستوفر اقدام به جمع‌آوری نوشته‌ها، یادداشت‌ها و نامه‌های او کرد و بر اساس آنها کتاب‌های دیگری را منتشر کرد که یکی از آنها فرزندان هورین است. فرزندان هورین به همراه «برن و لوتین» و «سقوط گوندولین» سه داستان بزرگی هستند که در کتاب حماسی سیلماریلیون نسخه‌ی خلاصه‌ای از آنها گفته می‌شود و تالکین بزرگ قصد داشته است که آنها را در قالب کتاب‌های جداگانه منتشر کند که فرصتش را نکرد. (البته با میزان وسواس و کمال‌گرایی آن مرحوم، احتمالا اگر زنده بود هنوز هم منتشر نشده بودند!)
ماجرای این کتاب در دوران اول سرزمین میانه اتفاق می‌افتد (ارباب حلقه‌ها و هابیت در دوران سوم رخ می‌دهند) و خبری از سائورون در این کتاب نیست بلکه ارباب سائورون یعنی مورگوت شخصیت پلید اصلی این کتاب است. هورین، از انسان‌های پاکِ دوران اول به اسارت مورگوت در می‌آید و مورد نفرین او قرار می‌گیرد و زندگیش از آن پس یک تراژدی کامل می‌شود.
از آنجا که این کتاب بخشی از روایت‌های کتاب سیلماریلیون است، اکیدا توصیه می‌کنم که بعد از خواندن سیلماریلیون سراغ فرزندان هورین بروید.
راهنمای کهکشان برای اتواستاپ‌زن‌ها - داگلاس آدامز - آرش سرکوهی:
اگر عبارت" answer to life the universe and everything" رو در گوگل جستجو کنید، از صدقه سر این کتاب جوابی که دریافت می‌کنید عدد ۴۲ه! فکر می‌کنم همین یک مورد در نشون دادن شهرت و اثرگذاری این کتاب کافی باشه. در این رمان همون ابتدا کره‌ی زمین برای ساختن یک بزرگراه بین کهکشانی نابود میشه! از آدم‌ها فقط آرتور دنت جان سالم به در می‌بره و به همراه دوستش فورد پرفکت - یک موجود فرازمینی که برای تحقیقات ساکن زمین بوده - در ادامه‌ی داستان به صورت مجانی از سفینه‌ها سواری می‌گیرند و درگیر ماجراهای بین کهکشانی می‌شوند.
این کتاب رمانی طنز با کنایه‌های فلسفی است. حتی نسخه‌ی ترجمه شده هم برای من بسیار جذاب و خنده‌دار بود اما قطعا بخش بزرگی از طنز این اثر در ترجمه از بین رفته است. اگر تسلطتان به زبان انگلیسی خوب است، این کتاب را به زبان انگلیسی بخوانید. عنوان اصلی کتاب A Hitchhiker's Guide to The Galaxy است.
تاریخ تکامل هر تمدن مهمی تو کهکشان از سه مرحله‌‌ی مشخص و مجزا می‌‌گذره: زنده موندن، دانش اندوختن و تکمیل کردن دانش. به این مراحل می‌‌گن مراحل «چه جوری، چرا و کجا».
برای مثال مهمترین سوال مرحله‌‌ی اول اینه «چه جوری غذا پیدا کنیم که از گشنگی نمیریم؟» مهمترین سوال مرحله‌‌ی دوم، «چرا غذا می‌‌خوریم؟» و مهمترین سؤال مرحله‌‌ی سوم، «خوشمزه‌‌ترین کباب رو از کجا میشه خرید؟»
مطلبی دیگر از این انتشارات
معرفی کتاب | "پیاده روی و سکوت؛ در زمانه ی هیاهو"
مطلبی دیگر از این انتشارات
معرفی کتاب اتحادیه ابلهان
مطلبی دیگر از این انتشارات
کتاب دنیای سوفی، رمانی فلسفی و بی منطق