استارتاپ‌های سلامت دید بیزینسی ندارند

در رویداد مدلین ری‌ویو که 23 مردادماه برگزار شد، فرصتی دست داد تا با آقای مهندس محمدمهدی سالاری، کارشناس سرمایه‌گذاری سلامت شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر شناسا درباره شرایط اکوسیستم استارتاپی سلامت کشور از نگاه سرمایه‌گذاران گفتگویی داشته باشیم.

جناب آقای سالاری به عنوان یکی از اولین سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VC) بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری‌های شما بازگشت مطلوب داشته است؟ در حوزه سلامت روی چه طرح‌ها و استارتاپ‌هایی سرمایه‌گذاری کرده‌­اید؟

شناسا یکی از اولین VCهای ایران است که به حوزه سلامت و مباحث های‌تک (HighTech) وارد شده و فعالیت خود را آغاز کرده است. حوزه سلامت یکی از بخش‌های اصلی ما در شناساست. در حوزه های‌تک، طرح‌هایی مانند پداسیس و طنین‌پرداز را داریم که حتی در خاورمیانه نیز نمونه مشابه ندارند و تنها طرح پداسیس در آمریکا دارای نمونه‌های مشابهی است. طرح‌های فوق به دلیل های‌تک و سطح بالا بودن هنوز به مرحله ورود کامل به بازار و کسب درآمدزایی مورد نظر نرسیده‌اند اما در حوزه تکنولوژی به آنچه مد نظر ما بوده رسیده­اند و لذا از طریق انتقال تکنولوژی می‌توانیم درآمدزایی داشته باشیم که این مورد هم به دلیل مسئله تحریم‌ها با مشکلاتی مواجه است، البته اهداف فروش در داخل همچنان به قوت خود باقی است ولی با آنچه مورد انتظار ما است فاصله دارد. همچنین در حوزه­های تجهیزات پزشکی، سلامت دیجیتال، روش های درمان از جمله درمان سرطان طرح هایی داشتیم. در مورد اولویت، طرح‌های توانبخشی و سلامت دیجیتال از اولویت‌های مد نظر ما در شناسا است.

ترندهای موجود و آینده بازار در حوزه سلامت را در چه حوزه‌هایی می‌دانید؟

ترندهای ایران با دنیا متفاوت است. با توجه به وضعیت فعلی ایران از جمله طرح‌هایی که ما دنبال می‌کنیم بحث توانبخشی است که با توجه به بیماران و معلولان می‌تواند از پتانسیل‌های مالی مناسبی برخوردار باشد و از سلامت دیجیتال هم می‌توان به عنوان یکی دیگر از ترندهای روز کشور نام برد.

یکی از انتقاداتی که به استارتاپ‌های ما در حوزه سلامت وارد می‌شود بحث نوآوری است. به نظر شما چرا در اکوسیستم کسب‌وکارهای نوپای حوزه سلامت در کشور نوآوری به اندازه‌ای که مورد انتظار است دیده نمی‌شود؟

اتفاقاً این مورد یکی از نکاتی است که آقای ستاری هم بدان اشاره داشته است. متاسفانه طرح‌ها در ایران از یکدیگر کپی می‌شوند و به طرح‌های نوآور سایر نقاط دنیا و ترندهای مطرح جهانی توجه کافی نمی‌شود.

حتی طرح‌های خارجی که کپی می‌شوند مانند اسنپ، سایرین همان طرح‌ها را دقیقا مانند همان اسنپ کپی می‌کنند و در حوزه تجهیزات هم همان تجهیزات کپی شده از نمونه‌های خارجی در نهایت با تغییر ظاهری کپی می‌شود. در حوزه‌های بکری مانند بایوتکنولوژی و قلب و عروق تا کنون کسی وارد نشده و هنوز هیچ استارتاپی نداریم که به صورت قوی در این حوزه کار کرده باشد در حالی که با توجه به شرایط و میزان نیاز کشور، این حوزه‌ها از پتانسیل‌های بسیاری برخوردار هستند اما هیچ استارتاپی حتی سمت این موضوع نیز نرفته است و شاید دلیل عمده این امر عدم توجه استارتاپ های ما به گزارش‌ها و ترندهای جهانی باشد.

استارتاپ‌هایی که شما در شناسا با آنها تعامل داشته‌اید بیشتر درگیر چه چالش‌هایی بوده‌اند؟

بسیاری از استارتاپ‌هایی که به ما مراجعه می­کنند از افراد آکادمیک تشکیل شده‌اند که بالطبع به مباحث تجاری مسلط نیستند. به لحاظ فنی برای ما کاملا اثبات شده هستند اما دید بیزینسی به مسائل کسب‌وکار، مانند تحقیقات بازار یا فروش یا دانش و توانمندی اینکه چطور یک محصول را بفروشند ندارند. در نتیجه ممکن است یک طرح به لحاظ فنی از ظرفیت خوبی برخوردار باشد اما برای بازار فعلی مناسب نباشد. در کل ضعف دید تجاری و توانمندی‌های مرتبط با آن در بسیاری از تیم­ها دیده می­شود.

از نکات مثبت برگزاری رویدادهایی مانند مدلین ایجاد اتصال بین صنعت و دانشگاه است که به توانمند شدن افراد فنی از نظر مهارت­های تجاری و آگاهی از موضوعات و نیازهای روز بازار نیز کمک می‌کند.

ورود نهادهای دولتی به فضای کسب‌وکارهای نوپا اتفاق خوبی است یا می‌تواند چالش‌هایی را نیز در پی داشته باشد؟

ورود بخش دولتی هم می‌تواند ایجاد کننده فرصت باشد و هم تهدید. اما تجربه‌ای که تا الان داشتیم، ورود بخش دولتی کمکی به اکوسیستم کسب‌وکارهای نوپا نکرده و شاید حتی دست اندازهایی ایجاد کرده است. اگر خود بخش خصوصی و البته اکوسیستم استارتاپی فعال‌­تر باشند کارها بهتر پیش می‌رود.

حوزه های نوظهور مانند بلاک‌چین، اینترنت اشیا و غیره چه تاثیر و ظرفیتی بر اقتصاد سلامت خواهد داشت؟

گاهی اوقات در کشور ما یک حوزه به صورت مقطعی و هیجانی مورد توجه قرار می‌گیرد اما امیدوارم استارتاپ­های ما با فکر و هوشمندانه به سمت حوزه‌هایی مانند اینترنت اشیا، بلاک‌چین و موارد مشابه بروند. با توجه به روند چند ساله اخیر، موج خوبی آغاز شده و بین افراد متخصص در این حوزه‌ها و استارتاپ‌ها تعامل خوبی در حال شکل‌گیری است. نمونه‌های خوبی هم در این حوزه مانند تینک‌اپ داریم که برای مثال دانش سلامت نداشتند اما با تعامل خوب این امکان فراهم شد تا وارد حوزه سلامت ‌شوند و به همین ترتیب با تعامل بیشتر این دو بخش می‌توانیم شاهد اتفاقات خوبی در این حوزه­ها باشیم.

و سوال آخر اینکه، نگاه سرمایه گذاران به حوزه سلامت به چه صورت است؟ آیا جزو ترندها و علایق سرمایه‌گذاران هست؟

امروزه در جهان حوزه سلامت جزو بهترین‌هاست. شرکت‌های پیشرو مانند اپل، گوگل و غیره وارد این حوزه شده­اند. اما در داخل، با وجود صحبت‌های بسیاری که پیرامون حوزه سلامت در جریان است همچنان اقبال سرمایه‌گذاران ایرانی به حوزه‌های عمومی که بیشتر دیده می‌شوند است و به همین دلیل ecommerce همچنان بیشترین توجه­ها و سرمایه‌گذاری­ها را به خود اختصاص داده است.ما در شناسا سعی می‌کنیم سرمایه‌گذاری‌ها به دور از هیاهو باشد و به همین دلیل حوزه سلامت از مهم­ترین اولویت‌های ماست و در کنار سرمایه‌­گذاری در سایر حوزه‌ها اولویت اول در شناسا سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت است.

از زمانی که به این مصاحبه اختصاص دادید، سپاسگزاریم.