تکنولوژی چطور به کنترل ویروس کرونا جدید کمک می‌کند؟

بیش از 2 ماه از وقوع اولین مورد ابتلا به ویروس کرونا جدید که به نام COVID-19 شناخته می‌شود گذشته و نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از بیماری همچنان رو به افزایش است. این روند افزایشی توجه جهان را به ویروس کرونا جدید معطوف کرده و از استارتاپ‌های کوچک سلامت دیجیتال تا شرکت‌های بزرگ داروسازی، تلاش خود را برای ارائه راهکارهای اثربخش برای کنترل ویروس شروع کرده‌اند. هرروز اپلیکیشن تازه‌ای منتشر یا خبری از پیشرفت تولید واکسن منتشر می‌شود. در ادامه برخی از محصولاتی را که تا کنون برای متوقف کردن ویروس کرونا جدید به کار رفته‌اند معرفی می‌کنیم.

پیشگیری

احتمال تماس با فرد مبتلا

هفته گذشته دولت چین اپلیکیشنی را معرفی کرد که تماس شهروندان با افراد بیمار را بررسی می‌کند. آنچه این اپلیکیشن ارزیابی می‌کند این است که آیا فرد در مکان‌هایی مانند کلاس درس، محل کار، وسایل حمل‌ونقل عمومی یا مراکز درمانی با یکی از اشخاصی که ابتلای آنها به ویروس کرونا جدید مشکوک است، قطعی شده یا خفیف و بدون علامت اعلام شده؛ فاصله ناایمن داشته یا خیر. شهروندان می‌توانند به راحتی و فقط با وارد کردن شماره موبایل یا کد ملی خود از این برنامه استفاده کنند.

نوآوری و تکنولوژی کنترل همه‌گیری کرونا را آسان‌تر کرده است

اطلاعات اپیدمیولوژیک

مرکز علوم و مهندسی سیستم دانشگاه جان هاپکینز وب‌سایتی بنا کرده که اطلاعات موارد بروز، شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا ویروس جدید را به صورت زنده و تعاملی در آن ارائه می‌کند. اطلاعات منتشر شده در این سایت از منابع معتبری از جمله سازمان جهانی بهداشت، مرکز کنترل بیماری (CDC) آمریکا، مرکز کنترل بیماری چین، سرویس سلامت همگانی (NHC) انگلستان و منابع محلی چین گردآوری می‌شود. هدف از این اقدام، مطلع کردن عموم از وضعیت همه‌گیری کرونا ویروس جدید براساس داده‌های منابع معتبر است.

انتشار اطلاعات موارد بروز، شیوع و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا ویروس جدید به صورت زنده و تعاملی

مشاهده نقشه تعاملی ویروس کرونا جدید

بحران ویروس کرونا جدید زمینه‌های همکاری استارتاپ‌ها را هم فراهم کرده است. استارتاپ بوی‌هلث و هلث‌مَپ برای گردآوری داده‌های کلیدی درباره این ویروس آغاز به همکاری کرده‌اند. استارتاپ بوی‌هلث، پایشگر علائم بیماری است و براساس شرح حالی که از افراد می‌گیرد به آنها برای خودتشخیصی(self-diagnose) کمک می‌کند. آنچه مدیران این استارتاپ متوجه شده‌اند، ترس شدیدی است که از زمان وقوع همه‌گیری جدید در کاربرانشان ایجاد شده. آنها به این منظور دستورالعمل‌های مرکز کنترل بیماری درباره ویروس کرونا جدید را به الگوریتم هوش مصنوعی خود اضافه کرده‌اند و براساس شرح‌حال سفر و علائم، احتمال ابتلا به این ویروس را در تشخیص‌های خود در نظر می‌گیرد.

از طرفی، استارتاپ هلث‌مپ نزدیک به 15 سال است همه‌گیری انواع بیماری‌ها را دنبال می‌کند. این استارتاپ از زمان آغاز همه‌گیری ویروس کرونا جدید، آن را با ارزیابی داده‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی، تالارهای گفتگوی آنلاین و غیره دنبال کرده است و توانسته برخی از علائم آغازین بیماری را تعیین کند. اکنون و به دنبال همکاری شکل‌گرفته، هریک از این دو استارتاپ داده‌هایش را در اختیار دیگری می‌گذارد. به این ترتیب، بوی‌هلث می‌تواند براساس نتایج هلث‌مپ، موارد مشکوک را دقیق‌تر تشخیص دهد و هلث‌مپ به علائم و نشانه‌های کاربران بوی‌هلث دسترسی خواهد داشت.

پهباد نگهبان

در شهر ووهان چین، پهبادها در شهر پرواز و شهروندان را از نظر رعایت مراقبت‌های پیشگیری رصد می‌کنند. در صورت عدم رعایت نکات ایمنی، پهباد خطاب به فرد هشدار می‌دهد. برای مثال می‌گوید: «آقایی که پیراهن سفید به تن دارید، لطفا ماسک خود را بزنید.» علاوه بر این، این پهبادها می‌توانند برای ارزیابی شرایط بهداشتی و سلامتی در مناطقی که قرنطینه هستند به کار روند.

تشخیص

کیت‌های تشخیصی

ویروس کرونا جدید علائمی مشابه سرماخوردگی ایجاد می‌کند و همین موضوع تشخیص آن را برای پزشکان دشوار می‌سازد. مشکوک تلقی کردن تمام کسانی که علائم شبه‌سرماخوردگی دارند و انجام اقدامات سخت‌گیرانه مراقبتی برای آنها، غیرممکن است. بهترین راه، ساخت ابزارها و روش‌های تشخیصی با پاسخ‌دهی سریع است. در سال 2003 و زمان همه‌گیری SARS تعیین توالی ژنتیکی میکروب روزها طول می‌کشید و همین، تهیه روش تشخیصی را زمان‌بر و دشوار می‌کرد. با شروع همه‌گیری کنونی در ووهان، مراکز درمانی این شهر با چالش تشخیص بیماری مواجه بودند. آنها باید نمونه‌ها را برای تشخیص به پکن می‌فرستادند و روند انتقال، آزمایش و مشخص شدن نتیجه، حدود سه روز طول می‌کشید. بدیهی است در چنین شرایطی اگر تهیه ابزار تشخیص بیماری به اندازه سال 2003 دشوار می‌بود، چین با بحرانی بسیار بزرگ‌تر روبه‌رو می‌شد. اما به لطف پیشرفت تکنولوژی‌های ژنتیک، دانشمندان چینی توانستند کمتر از یک هفته پس از اعلام همه‌گیری، توالی ژنتیکی ویروس کرونا جدید را منتشر کنند و شرکت‌های داروسازی و بیوتکنولوژی بلافاصله ساخت کیت‌های تشخیصی را شروع کردند. به نحوی که مقامات کشور چین در عرض دو هفته، برای کیت تشخیص به روش اسید نوکلئیک (ماده ژنتیکی سلول) هفت شرکت مختلف مجوز صادر کرده و کیت‌ها را در اختیار مراکز درمانی و آزمایشگاه‌ها قرار دادند. به این ترتیب زمان لازم برای تشخیص نمونه‌ها به 5 ساعت کاهش یافت.

البته محققان همچنان تلاش می‌کنند مدت زمان تشخیص را کوتاه‌تر و ابزارها را ساده‌تر کنند.

کیت تشخیص مولکولی ویروس کرونا جدید محصول شرکت سنگاپوری Veredus Laboratories

غربالگری تب از راه دور

هفته گذشته سنگاپور، راهکار یک استارتاپ مبتنی بر هوش مصنوعی برای اندازه‌گیری تب بدون نیاز به تماس مستقیم را به صورت آزمایشی اجرا کرد. این استارتاپ، دمای بدن افراد را با استفاده از دوربین‌های حرارت‌سنج و لیزری که روی گوشی هوشمند قرار دارد اندازه می‌گیرد. سپس هوش مصنوعی، بر اساس تصاویر حرارتی و فاصله‌ای که دوربین لیزری برآورد کرده، دمای بدن آنها را اندازه می‌گیرد و در صورت لزوم توصیه می‌کند فرد به مراکز درمانی مراجعه کند.

محصول استارتاپ کرونیکر با یک دوربین حرارت‌سنج و یک دوربین لیزری دمای بدن شهروندان را اندازه می‌گیرد

درمان

تنها چندقدم تا واکسن

واکسن، بهترین راه پیشگیری از بیماری‌های واگیر است. در حالی که تا چند وقت قبل، تهیه واکسن نزدیک به یک دهه طول می‌کشید، با پیشرفت تکنولوژی ژنتیکی جدید، محققان امیدوارند بتوانند واکسن کرونا ویروس جدید را در چندماه تهیه و از آن برای کنترل همه‌گیری ویروس استفاده کنند. در گذشته، دانشمندان باید میکروب را ایزوله و خالص کرده، آن را کشت می‌دادند و برای تهیه واکسن به کار می‌بردند. اما، اکنون با وجود توالی ژنتیکی ویروس دیگر نیازی به انجام این مراحل نیست. به دنبال انتشار توالی ژنتیکی ویروس کرونا جدید محققانی از سراسر دنیا در تلاش برای ساختن واکسن این ویروس هستند. یکی از گروه‌های پیشرو، محققان کالج سلطنتی لندن هستند که آزمایش واکسن روی حیوانات را شروع کرده‌اند و امیدوارند تا انتهای سال ۲۰۲۰ بتوانند واکسن را برای استفاده عمومی عرضه کنند.

ربات پزشکی از راه دور، در فاصله نزدیک

آمریکا برای درمان برخی از موارد ابتلا در این کشور از ربات استفاده کرده است. این ربات، صفحه نمایشگری برای مکالمه ویدیویی پزشک و بیمار دارد و به طور معمول برای ارائه خدمات پزشکی از راه دور استفاده می‌شود. بنابراین، پزشک و پرستار می‌توانند بدون تماس مستقیم با بیمار، از شرایط سلامتی او مطلع شوند و احتمال ابتلای آنها کاهش می‌یابد.