نگاهی به صنعت تندرستی (wellness)

موسسه جهانی تندرستی (Global Wellness Institute) موسسه‌ای غیرانتفاعی و پیشرو در تحقیقات جهانی در زمینه تندرستی است. این موسسه در گزارشی که در سال 2017 منتشر کرد به بررسی جامع اقتصاد جهانی تندرستی پرداخت. در ادامه نگاهی به نتایج این گزارش می‌اندازیم.

ابتدا لازم است به این موضوع اشاره کنیم که اگرچه wellness اغلب در زبان فارسی تندرستی ترجمه می‌شود، معنای این واژه را به طور کامل منتقل نمی‌کند. این سازمان در گزارش خود Wellness را مجموعه فعالیت‌ها، تصمیم‌‌ها و سبک زندگی‌هایی که به سلامت جامع فرد منجر می‌شود می‌داند. بنابراین، وِلنِس به معنای سلامت تن و روان است و باید توجه کنیم صنایعی را که مشتریانشان افراد بیمار است شامل نمی‌شود. البته با وجود اینکه تندرستی ترجمه کاملی برای این واژه نیست، به دلیل رواج آن در این نوشتار هم از واژه تندرستی استفاده می‌کنیم.

اقتصاد تندرستی صنایعی را در بر می‌گیرد که مصرف‌کنندگان را قادر می‌سازد سبک ‌زندگی و فعالیت‌های تندرستی را با زندگی روزانه خود ترکیب کنند. اندازه بازار این اقتصاد در سال 2017 بالغ بر 4.2 تریلیارد دلار بوده است که بیشتر از نصف بازار جهانی سلامت (با اندازه‌ای حدود 7.3 تریلیارد دلار مطابق با گزارش سازمان جهانی بهداشت) را به خود اختصاص داده است. در این گزارش، بازیگران این صنعت به ده بخش تقسیم شده‌اند که به معرفی آنها می‌پردازیم.

تندرستی در محل کار

تمامی برنامه‌ها، خدمات و فعالیت‌هایی را شامل می‌شود که کارفرماها با هدف بهبود سلامت و تندرستی کارکنانشان تدارک می‌بینند. هدف از این اقدامات افزایش آگاهی کارکنان درباره عوامل خطر سلامتی و رفتاری و تشویق آنان برای پیش گرفتن سبک زندگی سالم است. برنامه‌هایی مانند غربالگری سلامت، تست‌های تشخیصی، برنامه‌های تشویقی، خدمات مشاوره‌ای و غیره که کارفرمایان برای کارکنانشان انجام می‌دهند علاوه بر اینکه به رفع مشکلاتی همچون اضطراب، افسردگی، اضافه وزن، اعتیاد و عدم فعالیت کارکنان کمک می‌کند می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش بازدهی سازمان هم کمک کند. با این وجود، کمتر از 10 درصد نیروی کار دنیا به امکانات تندرستی در محیط کار دسترسی دارند که این افراد هم اغلب در کشورهای ثروتمند زندگی می‌کنند یا برای شرکت‌های بزرگ چندملیتی کار می‌کنند.

استارتاپ‌ ریویل (revel) پلتفرم انگیزه‌بخشی سلامت برای ترغیب کارکنان به انجام فعالیت‌ها و اقداماتی است که برای سلامتشان مفید است. استارتاپ نوو هلث (NovuHealth) هم با عملکردی مشابه، به افراد برنامه‌ای شخصی‌سازی‌شده برای ارتقای سلامتشان ارائه می‌دهند. استارتاپ‌های لیرا هلث (Lyra Health) و ردبریک‌ هلث (Redbrick Health) نمونه‌های دیگری از استارتاپ‌هایی هستند که قصد دارند تندرستی را برای کارکنان سازمان‌ها به ارمغان بیاورند.

گردشگری تندرستی

تمامی درآمد حاصل از سفرهایی که با هدف انجام فعالیت‌هایی برای بهبود سلامت جسم و روان انجام می‌شوند در این گروه می‌گنجند. یعنی اگر هدف اولیه گردشگری از سفر به منطقه‌ای داخلی یا بین‌المللی، شرکت در دوره آموزشی یوگا، انجام مراقبه در طبیعت، گرفتن ماساژهای خاص، استفاده از چشمه‌های آب گرم و امثال آن باشد یا حتی اگر در یک سفر کاری یا تفریحی در کنار سایر فعالیت‌ها، چنین خدماتی هم دریافت کند، تمام درآمد حاصل از اقامت، حمل‌ونقل، خورد و خوراک و خرید او در اقتصاد گردشگری تندرستی محاسبه می‌شود.

استارتاپ چینی Keep یک شبکه اجتماعی تناسب اندام است که برنامه‌های ورزشی متنوعی را به گروه‌های مختلف افراد پیشنهاد می‌کند. این استارتاپ سال گذشته همکاری با مجموعه هتل‌های وِستین (Westin) را شروع و برنامه‌های ویژه‌ای را براساس این مشارکت به خدمات خود افزود. به این ترتیب می‌توان گفت کیپ هم‌اکنون یکی از استارتاپ‌هایی است که در زمینه گردشگری تندرستی فعالیت می‌کند.

تناسب اندام و هماهنگی ذهن و بدن

این بخش شامل باشگاه‌های ورزشی، مربی‌های شخصی، یوگا، پیلاتس، ورزش‌های سنتی همچون تای‌چی (Tai Chi)، وسایل پوشیدنی، ابزار و لباس‌های ورزشی است.

استارتاپ میس‌فیت (MisFit Wearables) که وسایل پوشیدنی مانند دستبند برای پایش سلامت افراد تولید می‌کند یا استارتاپ نادی ایکس (Nadi x) که لباس‌های یوگای هوشمندی تولید می‌کند که درستی حرکات یوگا را حین انجام می‌سنجند در این دسته می‌گنجند. همچنین استارتاپ مدیتیشن اورا هلث (Aura Health) را هم می‌توان از این گروه نام برد.

تغذیه سالم، مواد غذایی و کاهش وزن

این بخش که شامل بازار مکمل‌ها و ویتامین‌ها، غذاهای ارگانیک،‌ غذاهای سالم، مواد غذایی مناسب ورزش، خدمات تغذیه، محصولات و خدمات کاهش یا مدیریت وزن است با بازاری به اندازه 702 میلیارد دلار دومین بازیگر بزرگ این اقتصاد است.

استارتاپ نوترینو (Nutrino) پلتفرمی است که افراد را به متخصصان مجازی تغذیه برای درخواست رژیم غذایی متصل می‌کند.

استارتاپ کِیرآو (Care/of) که ویتامین‌‌های شخصی‌سازی‌شده تولید می‌کند، استارتاپ مون جوس (Moon Juice) که ویتامین‌ها و مکمل‌هایی با تمرکز بر زیبایی تولید می‌کند و استارتاپ فودسپرینگ (Foodspring)، تولیدکننده مکمل‌های گیاهی پیش و پس از ورزش نمونه‌ای از استارتاپ‌های صنعت مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها هستند.

کوربو هلث (Kurbo Health) که برنامه‌های کنترل وزن کودکان به همراه خدمات کوچینگ برای دستیابی به این اهداف ارائه می‌دهد نیز در این دسته می‌گنجد.

مراقبت شخصی، زیبایی و ضد پیری

این بخش شامل سالن‌های زیبایی، محصولات آرایشی، بهداشتی و سایر محصولات مراقبت شخصی، محصولات درمانی با هدف بهبود ظاهر فرد یا درمان مشکلات ناشی از افزایش سن است. این بخش، اندازه بازاری معادل 1083 میلیارد دلار دارد و بزرگ‌ترین بازیگر این اقتصاد است.

از استارتاپ‌های این دسته می‌توان به کیورولوجی (curology) که داروهای شخصی‌سازی‌شده برای مراقبت از پوست ارائه می‌دهد، هیمز (Hims) و استارتاپ (Nutrafol) که محصولات شخصی‌سازی‌شده برای مراقبت از مو به طور اختصاصی برای آقایان و خانم‌ها (به ترتیب) ارائه می‌دهند اشاره کرد.

پزشکی پیشگیری و شخصی‌سازی‌شده و سلامت عمومی: خدمات پزشکی که بر بهبود سلامت افراد «سالم»، پیشگیری از بیماری‌ها یا تشخیص عوامل خطر تمرکز دارد، برای مثال، معاینه‌های پزشکی روتین، آزمایش‌های غربالگری و تشخیصی، تست‌های ژنتیک و پزشکی شخصی‌سازی‌شده. استارتاپ‌های 23andMe، و اَریوال (Arivale) نمونه‌های معروف این دسته هستند.

اقتصاد ماساژ

این بخش شامل تجهیزات، آموزش و مشاوره، رویدادها و رسانه‌های مرتبط با اسپا و ماساژ است. این بخش با رشد سالیانه 9.8 درصد از سال 2015 تا سال 2017 بیشترین رشد را بین ده بخش مذکور داشته است.

طب سنتی و مکمل

هومئوپاتی، کایروپرکتیک، طب سنتی چینی، آیروودا، انرژی‌درمانی، گیاهان دارویی و امثال اینها که بخشی از پزشکی مدرن یا نظام سلامت غالب کشورها نیستند، در این دسته جای می‌گیرند.

بناهای تندرست

ساخت‌وساز بناهای مسکونی و تجاری (اماکن تفریحی، ادارات، پزشکی و غیره) به طوری که فاکتورهای تندرستی را در طراحی، مواد اولیه، ساختمان و همچنین خدمات و برنامه‌هایشان در نظر گیرند در این بخش می‌گنجد.

چشمه‌های آب گرم یا معدنی

این بخش به محاسبه جریان درآمدی حاصل از تجارت‌هایی که از چشمه‌های آب گرم، آب‌های معدنی یا آب دریا برای اهداف درمانی استفاده می‌کنند اختصاص دارد.

اقتصاد تندرستی، صنایع بسیار گسترده و متنوعی را شامل می‌شود. اندازه بازار 4.2 تریلیارد دلاری و رشد سالیانه 6.4 درصدی اقتصاد تندرستی (از سال 2015 تا 2017) به خوبی جایگاه آن را بین صنایع مرتبط با سلامت نشان می‌دهد و کارآفرینان نباید فرصت‌های این حوزه را نادیده بگیرند.