آیا سخن گفتن همان فکر کردن است؟

بسیاری از متفکرانی که درگیر کاوش مساله ذهن و سیستم تفکر انسان هستند، با این موضوع چالش برانگیز مواجه می‌شوند که آیا تفکر بدون سیستمی که آن را زبان (سیستم بیان) می‌نامیم ممکن است یا نه؟ واضح است که ما هنگام فکر کردن، در واقع داریم با خودمان صحبت می‌کنیم. یعنی وسیله انجام تفکر را همان زبان می‌دانیم. اما آیا موضوع به همین سادگی است؟ آیا بعضی افکار وجود دارند، یا حالاتی در ذهن موجود است که بدون استفاده از زبان نیز در جریان باشد و لزوما در غالب کلمات و حروف قرار نگیرد؟

ابتدا رویکردی که علوم شناختی نسبت به ذهن دارد را بررسی می‌کنیم و مشخص می‌کنیم که ارتباط زبان و ذهن از منظر این علم به چه شکلی است. با توجه به دانش امروزی، بطور ساده و خلاصه در بازنمایی و ساخت واقعیت توسط ذهن، یک سری مراحل طی می‌شود که عبارتند از:

1- دریافت داده های حسی از جهان خارج توسط قوای حسی که در بدن ما وجود دارد (مانند دریافت امواج الکترومغناطیس، امواج صدا، سفتی و نرمی اجسام، بوها و ...)

2- ارسال این داده‌ها به مغز و ایجاد عملکردهایی متناظر در بخشهای مختلف مغز (امروزه تا حدود بالایی مشخص شده که ادراک هر حس در کدام بخش مغز انجام می‌شود)

3- انجام عملیات بازنمایی و تفسیر داده ها توسط مغز که به عنوان ذهن شناخته می‌شود (مطالعه این بخش مورد توجه دانشمندان علوم شناختی است)

4- و در نهایت ابراز این تفسیرها توسط رفتارها و البته قوه بیان که به نام زبان شناخته می‌شود (البته زبان بخشی از طیف رفتارهایی است که انسان از خود بروز می‌دهد، به همین خاطر روانشناسی در حال مطالعه کلیت رفارهای انسان می‌باشد)

همانطور که می‌بینیم، زبان به نوعی ابزاری رفتاری است برای بیان و ابراز ادراکاتی که ذهن آن‌ها را تفسیر می‌کند. یعنی عملیات تفکر وابسته به زبان نیست، بلکه با آن هماهنگی دارد. به بیانی نوعی هم افزایی ( Synergy ) بین ذهن و زبان رخ می‌دهد. پس علت وجودی فکر کردن را نمی‌توان زبان دانست.

از سویی، در رفتار بیمارانی که دچار عارضه‌های مغزی شده اند (آسیب به بخش های آفازی مغز وارد شده) ، می‌توان داده هایی مبنی بر فکر کردن بیمار پیدا کرد با اینکه توانایی گفتار را از دست داده اند. به همین دلیل شواهد دال بر این دارد که زبان نوعی از رفتار است که البته در کنار دیگر رفتارهای روانشناسانه انسان قرار می‌گیرد، نه عامل تفکر. هر چند ابزاری است که نهایت پیشرفته بودن ذهن انسان را به نمایش می‌گذارد.