تحلیل ساختاری و ایدئولوژیک رژیم صهیونیستی: از صهیونیسم سیاسی تا زوال تمدنی

تحلیل ساختاری و ایدئولوژیک رژیم صهیونیستی: از صهیونیسم سیاسی تا زوال تمدنی

نویسنده: مجتبی غضنفری

مرتبه علمی: پژوهشگر مستقل علوم سیاسی، تحلیل‌گر راهبردی غرب آسیا

چکیده

رژیم صهیونیستی به‌مثابه پروژه‌ای استعماری با کارکردهای ژئوپلیتیکی در غرب آسیا، حاصل ترکیب صهیونیسم سیاسی و استعمار استقراری است. این رژیم با تکیه بر خشونت ساختاری، آپارتاید نژادی، و حذف سیستماتیک هویت فلسطینی، در طول بیش از هفت دهه موجودیت خود، ساختاری متکی بر حذف و انکار تولید کرده است. مقاله حاضر با تکیه بر نظریه‌های روان‌سیاست قدرت، استعمار متأخر، و فروپاشی تمدنی، به تحلیل ساختار ذهنی، ایدئولوژیک و ژئوپلیتیکی رژیم صهیونیستی پرداخته و نتیجه می‌گیرد که این رژیم نه‌تنها در سطح داخلی با فرسایش هویتی، مهاجرت معکوس و بحران اجتماعی روبه‌رو است، بلکه در سطح منطقه‌ای نیز در محاصره راهبردی مقاومت قرار گرفته و روند افول آن شتاب گرفته است.

واژگان کلیدی: صهیونیسم سیاسی، استعمار استقراری، فروپاشی تمدنی، روان‌سیاست امنیت، رژیم صهیونیستی، مقاومت اسلامی

۱. مقدمه

رژیم صهیونیستی از بدو تأسیس خود در سال ۱۹۴۸ تا امروز، در مرکز بحران‌های مزمن خاورمیانه قرار داشته و همواره یکی از عوامل بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی در غرب آسیا بوده است. بنیان‌های این رژیم بر مبنای ایدئولوژی صهیونیسم سیاسی و منطق حذف دیگری شکل گرفته است. تحلیل این رژیم مستلزم بازخوانی ترکیبی ساختار ایدئولوژیک، روانی و ژئوپلیتیکی آن است.

۲. مبانی نظری پژوهش

در این مقاله، تحلیل بر اساس چارچوب‌های زیر انجام شده است:

صهیونیسم سیاسی (Theodor Herzl)

استعمار استقراری و نفی دیگری (Patrick Wolfe)

تحلیل روان‌سیاست تجاوز و هراس هستی‌شناختی (Frantz Fanon)

نظریه امنیت ستیز و افول هژمونیک (Barry Buzan)

۳. ایدئولوژی صهیونیسم: از حذف تا اشغال

صهیونیسم سیاسی، برخلاف یهودیت دینی، بر «ملت‌سازی مصنوعی» بر پایه اسطوره‌های قومی و ارضی استوار است. فلسطین به‌عنوان سرزمین موعود در ادبیات صهیونیستی، نه بر پایه واقعیت تاریخی بلکه بر بنیان افسانه‌سازی استعماری اشغال شد. این منطق، مبنای مشروع‌سازی خشونت علیه فلسطینیان شد.

۴. رژیم صهیونیستی به‌مثابه آپارتاید روانی-سیاسی

ساختار رژیم اسرائیل بر سه محور روانی-سیاسی متکی است:

هراس دائم از انقراض (Fear of Extinction)

گسست درونی میان صهیونیسم مذهبی و سکولار

امنیت‌گرایی افراطی و پارانویا نسبت به محیط پیرامونی

۵. ترور، اشغال و نسل‌زدایی: واقعیت تاریخی اسرائیل

کشتار دیر یاسین، جنین، و غزه؛

تخریب بیش از ۵۳۰ روستای فلسطینی از ۱۹۴۸ تاکنون؛

بیش از ۹۰۰۰ شهید فلسطینی در سه دهه گذشته؛

هزاران کودک اسیر یا مجروح در نتیجه عملیات نظامی مستقیم؛

استفاده از سلاح‌های ممنوعه در مناطق مسکونی

۶. روند فروپاشی و افول

نشانه‌های فروپاشی رژیم صهیونیستی شامل موارد زیر است:

مهاجرت معکوس یهودیان (Aliyah Inverse)

شکاف اجتماعی مذهبی-سکولار و نژادپرستی داخلی علیه یهودیان شرقی

سقوط مشروعیت بین‌المللی در میان جنبش‌های دانشجویی و روشنفکری غربی

محاصره راهبردی اسرائیل توسط محور مقاومت (حزب‌الله، حماس، انصارالله، حشدالشعبی)

فروپاشی درونی سیستم سیاسی (بحران کابینه، اعتراضات داخلی، رکود سرمایه‌گذاری)

۷. نتیجه‌گیری

رژیم صهیونیستی، در تحلیل نهایی، نمونه‌ای از استعمار رو به زوال است که بقای آن تنها به‌واسطه حمایت‌های نامتوازن نظام سلطه حفظ شده است. اما تحولات راهبردی منطقه، پویایی فکری جهان اسلام و مقاومت هوشمند ملت فلسطین، افول آن را به واقعیتی نزدیک و محتوم تبدیل کرده است.

منابع

منابع فارسی:

1. شفیعی‌فر، علی (۱۴۰۱). فروپاشی نظم صهیونیستی. تهران: مرکز پژوهش‌های غرب آسیا.

2. شریعتی، رضا (۱۴۰۰). صهیونیسم و خشونت ساختاری. قم: مؤسسه اندیشه سیاسی معاصر.

3. افشاری، سهراب (۱۳۹۹). تحلیل روان‌شناختی رژیم صهیونیستی. فصلنامه مطالعات استراتژیک خاورمیانه، ۱۲(۳).

منابع انگلیسی:

1. Pappe, Ilan (2007). The Ethnic Cleansing of Palestine. Oneworld Publications.

2. Wolfe, Patrick (2006). Settler Colonialism and the Elimination of the Native. Journal of Genocide Research.

3. Fanon, Frantz (1961). The Wretched of the Earth. Grove Press.

4. Arendt, Hannah (1951). The Origins of Totalitarianism. Harcourt.

5. B'Tselem (2022). This is Apartheid: Israeli Regime of Jewish Supremacy. btselem.org