تحلیل سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی و بازتاب آن بر ساختار امنیت منطقه‌ای غرب آسیا

تحلیل سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی و بازتاب آن بر ساختار امنیت منطقه‌ای غرب آسیا

مطالعه‌ای در چارچوب نظریه‌های ژئوپلیتیکی، امنیتی و حقوق بین‌الملل
چکیده:

این مقاله با رویکردی چندلایه، به بررسی راهبردهای توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی و تأثیر آن‌ها بر نظم امنیتی منطقه غرب آسیا می‌پردازد. با بهره‌گیری از نظریه‌های «رئالیسم تهاجمی»، «امنیت جمعی» و «ژئوپلیتیک بحرانی»، نشان داده می‌شود که این رژیم نه‌تنها در پی تثبیت موقعیت خود از طریق اشغال، بلکه با پروژه‌هایی نظیر تجزیه کشورهای منطقه، ترورهای هدفمند، جنگ‌های نیابتی و نفوذ اطلاعاتی، ساختار امنیتی منطقه را به‌گونه‌ای طراحی کرده که منافع استراتژیک خود را تضمین کند. یافته‌های این پژوهش گویای آن است که تداوم این سیاست‌ها با حمایت قدرت‌های فرامنطقه‌ای، زمینه‌ساز شکل‌گیری الگوهای ناپایدار امنیتی، رقابت‌های تسلیحاتی و رشد بازیگران غیردولتی مقاومت در منطقه شده است.

کلیدواژه‌ها: رژیم صهیونیستی، امنیت منطقه‌ای، ژئوپلیتیک، توسعه‌طلبی، خاورمیانه، بازیگران غیردولتی، نظریه رئالیسم تهاجمی
مقدمه:
یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظری و راهبردی در مطالعات امنیت بین‌الملل، نحوه تداخل سیاست‌های توسعه‌طلبانه یک بازیگر با نظم منطقه‌ای است. رژیم صهیونیستی به‌عنوان یک موجودیت امنیت‌محور، از بدو تأسیس تاکنون، در تلاش بوده است با ابزارهای مختلف نظامی، سیاسی، اطلاعاتی و اقتصادی، محیط امنیتی پیرامون خود را به نفع اهداف استراتژیکش مهندسی کند. این سیاست‌ها در چارچوب پروژه‌هایی چون «اسرائیل بزرگ»، «راهبرد گسست» (Yinon Plan) و «ائتلاف‌سازی‌های مصنوعی» در منطقه نمود پیدا کرده‌اند.
بیان مسئله:
سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی نه‌تنها در سطح اشغال سرزمین‌ها، بلکه در بازتعریف نظم منطقه‌ای، ایفای نقش در بحران‌سازی‌های ژئوپلیتیکی، و بهره‌برداری از فناوری‌های اطلاعاتی برای مهار تهدیدات ادراک‌شده معنا می‌یابد. این مقاله به‌دنبال پاسخ به این سؤال است که:
چگونه سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی باعث تضعیف ساختار امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا شده و چه پیامدهایی برای ثبات منطقه‌ای و نظام بین‌الملل دارد؟
چهارچوب نظری و روش تحقیق:
چهارچوب نظری:
رئالیسم تهاجمی: رژیم صهیونیستی برای بقاء، به افزایش قدرت از طریق حمله، تهدید و بازدارندگی متوسل می‌شود.
ژئوپلیتیک بحرانی: خوانش صهیونیستی از جغرافیای منطقه، ابزار مشروع‌سازی تصرف و اشغال
امنیت جمعی: حضور رژیم صهیونیستی، تضعیف همبستگی امنیتی منطقه‌ای را در پی داشته است.
روش‌شناسی:
روش تحلیل کیفی با رویکرد اسنادی و تحلیل گفتمان، با استفاده از منابع معتبر دانشگاهی و اسناد رسمی بین‌المللی
یافته‌ها و تحلیل تخصصی
1. سیاست‌های توسعه‌طلبانه به‌مثابه راهبرد بقاء
طرح «اسرائیل بزرگ» با تمرکز بر حاکمیت تاریخی و مذهبی بر نیل تا فرات
حمایت از تجزیه کشورهای منطقه (سوریه، عراق، سودان، لیبی)
استفاده از ترورهای هدفمند برای حذف تهدیدهای فکری و نظامی
2. مهندسی امنیت منطقه‌ای از طریق گسست اجتماعی و امنیتی
پروژه «صلح ابراهیم» و تلاش برای تغییر اولویت تهدید از اسرائیل به ایران
تضعیف محور وحدت عربی و اسلامی، ایجاد شکاف در جبهه مقاومت
انتقال بحران از مسئله فلسطین به بحران‌های فرعی
3. بازتاب سیاست‌های اسرائیل بر ساختار امنیتی منطقه
تضعیف نهادهای امنیتی منطقه‌ای مانند اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی
تقویت سیاست‌های دوقطبی (محور مقاومت در برابر محور سازش)
رشد بازیگران غیردولتی مسلح مانند حزب‌الله، انصارالله، حماس
4. جایگاه حقوق بین‌الملل در مواجهه با توسعه‌طلبی صهیونیسم
نقض مکرر حقوق بشر و حقوق بشردوستانه بین‌المللی
بی‌اعتنایی به قطعنامه‌های سازمان ملل و شورای امنیت
خلأ ضمانت اجرا در محکومیت رژیم صهیونیستی
نتیجه‌گیری تخصصی:
سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی، با ماهیت ژئوپلیتیکی، امنیتی و اطلاعاتی، تهدیدی جدی برای نظم منطقه‌ای و بین‌المللی به شمار می‌رود. این سیاست‌ها موجب افزایش تنش، رقابت‌های تسلیحاتی، تضعیف اتحادهای منطقه‌ای و تقویت بازیگران غیردولتی مقاومت شده‌اند.
پیشنهادهای راهبردی:
1. تدوین دکترین امنیت منطقه‌ای مستقل توسط کشورهای اسلامی
2. پیگیری حقوقی جنایات صهیونیست‌ها در دیوان کیفری بین‌المللی
3. ایجاد ائتلاف اطلاعاتی منطقه‌ای برای مقابله با نفوذ اطلاعاتی موساد
4. تقویت رسانه‌های محور مقاومت برای مقابله با جنگ نرم صهیونیسم
منابع:
Mearsheimer, J., & Walt, S. (2007). The Israel Lobby and U.S. Foreign Policy.
Chomsky, N. (1999). Fateful Triangle.

Karmi, G. (2007). Married to Another Man.
نورمحمدی، علی. (۱۳۹۹). رژیم صهیونیستی و امنیت منطقه‌ای.
موسوی، حسین. (۱۴۰۰). بررسی راهبردهای صهیونیسم در خاورمیانه.
قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد: ۲۴۲، ۳۳۸، ۲۳۳۴