نبرد روایت‌ها و رسالت نسل انقلابی در عصر رسانه‌های معاند

عنوان: نبرد روایت‌ها و رسالت نسل انقلابی در عصر رسانه‌های معاند نویسنده: مجتبی غضنفری – تحلیل‌گر سیاسی

مقدمه

در عصر حاضر که رسانه‌ها نقش مهم‌تری از دولت‌ها در جهت‌دهی افکار عمومی ایفا می‌کنند، قدرت نرم و جنگ روایت‌ها به اصلی‌ترین میدان نبرد میان ملت‌ها و ایدئولوژی‌ها بدل شده است. رسانه، دیگر صرفاً ابزار انتقال اطلاعات نیست؛ بلکه بستر مهندسی ادراک، حافظه و حتی آینده‌ی ملت‌هاست. در این میان، انقلاب اسلامی ایران از بدو پیدایش خود با جبهه‌ای وسیع از تهاجم رسانه‌ای مواجه بوده که در دهه‌های اخیر، با گسترش فضای مجازی و شبکه‌های جهانی اطلاع‌رسانی، پیچیده‌تر و فراگیرتر شده است.

دشمنان انقلاب اسلامی با درک اهمیت روایت‌سازی، تلاش دارند تا نه تنها تصویر انقلاب ۵۷ را مخدوش کنند، بلکه بنیادهای فکری، دینی و هویتی نسل جوان را با شک و تردید مواجه سازند. آنان از ابزارهایی چون تاریخ‌نگاری گزینشی، بزرگ‌نمایی ضعف‌ها، پنهان‌سازی دستاوردها و برجسته‌سازی خاطرات وابسته به رژیم پهلوی بهره می‌برند تا حافظه‌ی تاریخی ملت ایران را بازنویسی کنند.

در این زمینه، رسانه‌هایی چون BBC فارسی، ایران‌اینترنشنال و من‌وتو، تنها رسانه نیستند، بلکه نقش «ارتش رسانه‌ای» را برای نظام سلطه بازی می‌کنند. آن‌ها با روایت‌های جعلی، تحریف واقعیت‌ها، تولید نوستالژی کاذب و بمباران اطلاعاتی، جنگی تمام‌عیار را علیه ذهن و دل نسل جوان به راه انداخته‌اند.

در برابر این جنگ شناختی، رهبر معظم انقلاب اسلامی با تأکید مکرر بر «جهاد تبیین» به‌عنوان یک وظیفه‌ی قطعی، راه مقابله را نشان داده‌اند. تبیینی مبتنی بر تحلیل درست، حضور فعال و روایتگری صادقانه از حقیقت انقلاب، که بار سنگین آن بر دوش نسل مؤمن، بصیر و انقلابی امروز قرار دارد.

این پژوهش با هدف تبیین ابعاد نبرد روایت‌ها و بررسی راهکارهای تقویت جهاد تبیین، تلاش دارد تا نقش نسل انقلابی را در عصر سلطه رسانه‌های معاند بازخوانی کرده و مسئولیت تاریخی آنان را در میدان روایت مشخص سازد.

فصل دوم: چارچوب مفهومی و نظری

۱. جنگ نرم و قدرت رسانه

رهبر انقلاب اسلامی جنگ نرم را «جنگی با ابزارهای رسانه‌ای، فرهنگی و تبلیغاتی برای تغییر باور مردم» معرفی می‌کنند. در این نوع جنگ، ابزار گلوله و توپ جای خود را به رسانه، سریال، تحلیل، فیلم، توییت و کلیپ داده است. رسانه، با قدرت اقناع و القای جهت‌دار، میدان‌دار نبرد جدید است.

جوزف نای، نظریه‌پرداز آمریکایی، قدرت نرم را «توانایی شکل‌دهی به ترجیحات دیگران از طریق جذابیت و اقناع» می‌داند. از این منظر، رسانه‌های معاند، در چارچوب پروژه قدرت نرم نظام سلطه، تلاش دارند تا ذهن و باور مردم ایران را دگرگون سازند.

۲. روایت و ضدروایت

مفهوم روایت در نظریه‌های گفتمان، به معنای چارچوبی برای معنا دادن به رخدادهاست. روایت‌ها مشخص می‌کنند که چه چیزی مهم است، چه کسی قهرمان است، دشمن کیست و پایان مطلوب چیست. روایت انقلاب اسلامی، روایتی است از مبارزه با استبداد و استعمار، تحقق عدالت و حاکمیت دینی.

در مقابل، رسانه‌های معاند تلاش می‌کنند «ضدرروایت»‌هایی بسازند: روایت‌های تحریف‌شده از تاریخ انقلاب، تخریب شخصیت‌های انقلابی، و بازسازی تصویر پهلوی به عنوان نماد نظم و رفاه. این عملیات، دقیقاً مصداق جنگ روایت‌هاست.

۳. سیاست حافظه و بازخوانی تاریخ

مفهوم «سیاست حافظه» (Memory Politics) به معنای تلاش آگاهانه برای شکل‌دهی یا بازتعریف حافظه‌ی تاریخی یک ملت است. در این راستا، رسانه‌ها با انتخاب گزینشی از تاریخ، برجسته‌سازی یا فراموش‌سازی برخی وقایع، به مهندسی حافظه می‌پردازند.

رهبر انقلاب بارها هشدار داده‌اند که دشمن می‌خواهد حافظه تاریخی ملت ایران را دست‌کاری کند. بنابراین، بازخوانی صحیح تاریخ انقلاب، یکی از ارکان اصلی جهاد تبیین است.

۴. گفتمان انقلاب اسلامی

گفتمان انقلاب اسلامی بر پایه مفاهیمی چون عدالت، استقلال، معنویت، استکبارستیزی و ولایت‌مداری شکل گرفته است. این گفتمان، در تعارض ریشه‌ای با گفتمان لیبرال‌سرمایه‌داری غرب قرار دارد.

فصل سوم: رسانه‌های معاند و تکنیک‌های جنگ روانی

۱. ساختار رسانه‌ای جبهه معارض

رسانه‌های معاند جمهوری اسلامی ایران از ساختاری پیچیده و منسجم برخوردارند. این رسانه‌ها اغلب با حمایت مالی و اطلاعاتی قدرت‌های غربی، به‌ویژه انگلستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی فعالیت می‌کنند. نمونه‌هایی چون BBC فارسی، ایران‌اینترنشنال، و شبکه من‌وتو، از مهم‌ترین بازیگران این میدان هستند.

۲. تکنیک‌های عملیات روانی

بمباران اطلاعاتی

برجسته‌سازی و غفلت‌سازی

تحریف واژگان

تولید نوستالژی ساختگی

فراواقع‌سازی (Hyperreality)

۳. محورهای حمله رسانه‌ای

تضعیف جایگاه ولایت فقیه

تردیدافکنی در دستاوردهای انقلاب اسلامی

تخریب چهره‌های انقلابی و شهدا

تزریق یأس نسبت به آینده انقلاب

تطهیر رژیم پهلوی

۴. نقش شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌هایی چون اینستاگرام، توییتر و تلگرام، با الگوریتم‌هایی که صدای انقلابی را سرکوب می‌کنند، به ابزار تهاجم تبدیل شده‌اند.

فصل چهارم: وظایف نسل انقلابی و راهبردهای جهاد تبیین

۱. شناخت دشمن و میدان نبرد

هر جوان انقلابی باید با فهم دقیق میدان جنگ شناختی، رسانه را نه تفریح، بلکه جهادگاه بداند. شناخت اهداف دشمن، شناخت روایت‌های جعلی، و تسلط بر سواد رسانه‌ای از ضرورت‌هاست.

۲. تولید روایت مؤمنانه و واقع‌نگر

مبارزه با روایت دشمن صرفاً با نفی آن کافی نیست. باید روایت جایگزین ساخت. روایت صادقانه از انقلاب، مشکلات، پیشرفت‌ها و چشم‌اندازها.

۳. بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌های نوین

نسل انقلابی باید در میدان رسانه، خلاق، فعال و مسلط باشد. تولید پادکست، اینفوگرافیک، ریلز، تحلیل‌های منصفانه و واکنش سریع به تحریف‌ها از لوازم این حضور است.

۴. اتصال با مردم، خصوصاً نسل جوان

مردم‌یاری، صداقت، پاسخ‌گویی و تبیین با زبان قابل فهم برای نسل جدید، از راهبردهای موفق جهاد تبیین است. استفاده از زبان روایت، هنر، طنز و تجربه زیسته می‌تواند مؤثر باشد.

۵. الگوگیری از بیانات و سیره رهبر انقلاب

بیانات رهبر انقلاب، راهبرد جهاد تبیین را روشن کرده است. از جمله:

روایتگری بر پایه صداقت

پرهیز از افراط‌گرایی و توهین

استفاده از هنر متعهد

تکیه بر امید، ایمان و تحلیل عقلانی

نتیجه‌گیری

در میدان پیچیده جنگ شناختی و روایت‌ها، تنها راه مقابله، «حضور» است. حضوری مؤمنانه، فعال، آگاهانه و مسئولانه. نسل انقلابی باید بداند که آینده انقلاب، نه در میدان سیاست، بلکه در میدان روایت و رسانه رقم خواهد خورد.

با استفاده از ابزارهای نوین و با تکیه بر سرمایه عظیم حقیقت انقلاب اسلامی، می‌توان بر طوفان تحریف‌ها غلبه کرد. همان‌گونه که انقلاب با قدرت کلمه و ایمان پیروز شد، تداوم آن نیز در گرو تبیین صحیح، روایت صادقانه و جهاد رسانه‌ای نسل مؤمن است.

منابع

منابع فارسی:

1. بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، پایگاه KHAMENEI.IR

2. حسن رحیم‌پور ازغدی. (۱۳۹۸). "قدرت نرم در نگاه اسلامی". مؤسسه فرهنگی طرحی برای فردا.

3. محمدحسین صفارهرندی. (۱۴۰۰). "رسانه و جنگ شناختی". انتشارات سروش.

4. مهدی فضائلی. (۱۴۰۱). "جهاد تبیین و نقش رسانه". پایگاه بصیرت.

5. محمدرضا سنگری. (۱۳۹۷). "سیاست حافظه در انقلاب اسلامی". پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

منابع انگلیسی:

1. Nye, Joseph S. (2004). Soft Power: The Means to Success in World Politics. PublicAffairs.

2. Herman, Edward S. & Chomsky, Noam. (1988). Manufacturing Consent. Pantheon Books.

3. Entman, Robert M. (1993). "Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm." Journal of Communication, 43(4).

4. Castells, Manuel. (2009). Communication Power. Oxford University Press.

5. Fairclough, Norman. (1995). Media Discourse. Edward Arnold.