مدرسه سنگر تربیت

مدرسه؛ سنگر تعلیم و تربیت

گردآورنده : مرضیه شاهرخی خانقاه

مدرسه تنها یک ساختمان با چند کلاس و تخته‌سیاه نیست؛ بلکه سنگری است که در آن نه تنها دانش، بلکه اخلاق، هویت و آینده ساخته می‌شود. سنگر بودن مدرسه به این معناست که در برابر جهل، بی‌اخلاقی و انفعال ایستادگی می‌کند و دانش‌آموزان را برای جامعه‌ای آگاه و پویا پرورش می‌دهد.

تعلیم؛ روشنایی در مسیر دانایی

نظام آموزشی، اگرچه ابزارهایی مانند کتاب‌های درسی، معلمان و برنامه‌های آموزشی دارد، اما قلب تپنده آن اندیشه و تفکر است. به گفته‌ی جان دیوئی، فیلسوف تعلیم و تربیت، «آموزش تنها آمادگی برای زندگی نیست، بلکه خود زندگی است» (Dewey, 1916). در مدرسه، دانش‌آموزان تنها با فرمول‌ها و تاریخ‌ها آشنا نمی‌شوند، بلکه تفکر نقاد، حل مسئله و پژوهش را نیز می‌آموزند.

تربیت؛ روحی که در کالبد دانش دمیده می‌شود

اگر تعلیم، پرورش ذهن است، تربیت پرورش قلب و روح انسان است. سعدی می‌گوید:

تن آدمی شریف است به جان آدمیت

نه همین لباس زیباست نشان آدمیت

مدرسه، جایی است که دانش‌آموزان در کنار یادگیری علوم، مهارت‌های زندگی، احترام به دیگران، مسئولیت‌پذیری و اخلاق را تمرین می‌کنند. معلم، نقش الگویی دارد که با رفتار و گفتار خود ارزش‌های انسانی را منتقل می‌کند.

چگونه مدرسه می‌تواند یک سنگر واقعی باشد؟

۱. آموزش مهارت‌های زندگی: دانش‌آموزان باید یاد بگیرند که چگونه تفکر نقادانه داشته باشند، احساسات خود را مدیریت کنند و به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز مشکلات را حل کنند (UNESCO, 2017).

۲. تعلیم همراه با تربیت: محتواهای آموزشی نباید تنها بر دانش متمرکز باشند، بلکه باید اخلاق و مسئولیت اجتماعی را نیز شامل شوند.

۳. معلم به‌عنوان رهبر فکری: معلمان نباید فقط ناقل اطلاعات باشند، بلکه باید دانش‌آموزان را به تفکر، خلاقیت و تعامل اجتماعی تشویق کنند.

۴. ایجاد محیطی امن و پویا: مدرسه باید فضایی باشد که دانش‌آموزان احساس امنیت، احترام و انگیزه برای یادگیری داشته باشند.

نتیجه‌گیری

مدرسه، اگرچه از دیوارها و نیمکت‌ها تشکیل شده، اما رسالتی فراتر از یک ساختمان دارد. اینجا سنگری است که در آن نسل آینده برای ساختن جهانی آگاه، اخلاق‌مدار و پیشرفته آماده می‌شود. اگر این سنگر را درست بنا کنیم، آینده‌ای روشن‌تر برای همه خواهیم داشت.

(منابع:

Dewey, J. (1916). Democracy and Education. New York: Macmillan.

UNESCO. (2017). Education for Sustainable Development Goals: Learning Objectives.)