کلستنیکس (Calisthenics) چیست؟

«کلیستنیکس» یا به صورت درست‌تر «کلستنیکس» ملقب به «Bodyweight Training» نوعی تمرین مقاومتی است که با استفاده از وزن بدن انجام می‌شود. از مهم‌ترین و پر کاربردترین حرکات ورزشی در کلستنیکس می‌توان به Pull up (بارفیکس)، Push up (شنا)، Dip (دیپ) و Squat (اسکوات) اشاره کرد. اکثر حرکات ورزشی در این نوع تمرین، نیازی به امکانات و تجهیزات خاصی نداشته و می‌توان آن‌ها را همه‌جا و همه‌وقت انجام داد.

معمولاً تمرینات کلستنیکس تمرکز بر به کار انداختن چندین عضله به‌ طور همزمان دارند؛ برای مثال هنگام انجام حرکت شنا، عضلات سینه، شانه، پشت بازو، شکم و... درگیر هستند. در گذشته تمامی تمریناتی که مبتنی بر تمرین با وزن بدن بودند به عنوان زیر شاخه‌ای از کلستنیکس به شمار می‌آمدند؛ یعنی ورزش‌هایی مانند پارکور (Parkour) و ژیمناستیک (Gymnastics) در این زمره قرار می‌گرفتند.

با وجود اینکه کلستنیکس، همواره از فلسفه و هدف مشخصی تبعیت می‌کند در ادامه و با گذشت زمان، ورزش‌های زیر شاخه، اصولی مستقل -هرچند مشابه- نسبت به کلستنیکس پیدا کردند و امروزه شاهد نام‌های دیگری مانند «Street Workout» نیز برای این ورزش هستیم.

تاریخچه‌ی کلستنیکس

کلستنیکس دارای هزاران سال قدمت می‌باشد و دائماً در ادوار مختلف تاریخ مورد استفاده قرار گرفته است؛ مثلاً در روم باستان بخش اعظم تمرینات گلادیاتورها را ورزش‌ کلستنیکس تشکیل می‌داد. این امر نه تنها باعث افزایش استقامت، انعطاف‌پذیری و قدرت‌بدنی مبارزان می‌شد، بلکه حس نظم و انضباط و وظیفه‌شناسی را نیز در آن‌ها به وجود می‌آورد.

همچنین این نوع تمرینات، توسط اسپارتان‌ها، رزمی‌کاران، ارتش‌های مختلف در سراسر دنیا و... نیز مکرراً به کار گرفته می‌شوند و بخش مهمی از آزمون‌های آمادگی جسمانی به شمار می‌آیند. در باب آزمون‌های آمادگی جسمانی، این تمرینات از حرکات پایه‌ای، مثل Plank (پلنک) و Crunch (کرانچ) شروع شده‌اند و ممکن است تا حرکات پیشرفته‌تر، مانند pull up و dip ادامه پیدا کنند که این امر بستگی به نوع آزمون دارد.

در جهان امروزی در تمامی آزمون‌های ورودی مربوط به ارتش‌های مختلف و شعبه‌های آن‌ها در سراسر دنیا، می‌توان وجود حرکات ورزشی پایه‌ای کلستنیکس را مشاهده کرد. علت اصلی حضور گسترده‌ی این حرکات ورزشی، کاربرد فوق‌العاده‌ی آن‌ها است که به‌ طور همزمان انعظاف‌پذیری، تعادل، قدرت‌بدنی و تمرکز داوطلبان را به‌ شکل تمام و کمال می‌سنجند.

کلستنیکس مخصوص چه کسانی است

کلستنیکس فقط مخصوص کلستنیکس‌کاران (Calisthenics Athletes) نیست! به عنوان نمونه، امروزه شاهد انجام حرکات کلستنیکس، مانند pull up، squat و... توسط بدنسازان (Bodybuilders)، وزنه‌برداران (Powerlifters) و سایر ورزشکاران در رشته‌های مختلف ورزشی نیز هستیم. همچنین یکی از ویژگی‌های اصلی کلستنیکس، همان طور که قبل‌تر اشاره شد، کاربرد و گستردگی حرکات آن است.

برای مثال اگر کسی قادر به انجام حرکت شنا نباشد، می‌تواند با حرکات آسان‌تری مثل Incline push-up (شنا روی سطح مرتفع) و Knee push-up (شنا روی زانو)، عضلات مورد نظر را تا زمانی که آمادگی شنا روی زمین را داشته باشد تقویت کند. از آنجا به بعد به راحتی می‌تواند با انجام انواع شناهای مختلف، مانند decline push up (شنای شیب منفی)، archer push up (شنای آرچر)، One arm push-up (شنای یک دستی) و... عضلات خود را هرچه بیشتر تقویت نماید و به پیشرفت ادامه دهد.

در نتیجه می‌توان گفت که کلستنیکس -بر خلاف اغلب رشته‌های ورزشی- ارتباط آنچنانی‌ای به ژنتیک و میزان آمادگی شخص نداشته و هر کسی با هر میزان از آمادگی جسمانی، چه مبتدی چه حرفه‌ای از هر رشته‌ی ورزشی و با کمترین امکانات ممکن، می‌تواند به انجام این حرکات بپردازد. به عبارت دیگر با وجود هزاران حرکت ورزشی در کلستنیکس به راحتی می‌توان یک روتین مناسبِ سطح آمادگی هر شخص طراحی کرد.