نظرسنجی‌ها ابزار مهمی برای جمع‌آوری بازخورد و دیدگاه مشتریان، کاربران و ذی‌نفعان هستند. با این حال، موفقیت یک نظرسنجی به طراحی سوالات مناسب و کارآمد بستگی دارد. در این مقاله به جزئیات انواع سوالات نظرسنجی و نکات کلیدی برای طراحی سوالات خوب می‌پردازیم.

سوال خوب نظرسنجی چگونه طراحی می‌شود؟

یک سوال خوب باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

- روشن و فاقد ابهام باشد. از به کار بردن اصطلاحات پیچیده، جملات طولانی یا مبهم خودداری شود.

- بی‌طرفانه و بدون سوگیری باشد. نباید پاسخ‌دهنده را به سمت پاسخ خاصی سوق دهد.

- متناسب با اهداف نظرسنجی باشد. برای داده‌های کمی از سوالات چند گزینه‌ای و برای دریافت نظرات تفصیلی از سوالات بازپاسخ استفاده شود.

- در سوالات چند انتخابی پاسخ حتما گزینه‌هایی مثل "نظری ندارم" یا "سایر" گنجانده شود.

- در سوالات مقیاس‌دهی، مقیاس به طور کامل توضیح داده شود تا پاسخ‌دهنده دچار سردرگمی نشود.

- ترتیب گزینه‌ها در سوالات مقیاس لیکرت به صورت منطقی و قابل فهم باشد.

انواع سوالات نظرسنجی و نکات مربوط به آن‌ها:

• سوالات چند گزینه‌ای (یک انتخابی یا چند انتخابی)

سوالات چندگزینه‌ای رایج‌ترین انواع سوالات نظرسنجی هستند. با توجه به صلاح‌دید طراح، پاسخ‌دهنده یا باید یک گزینه از چند گزینه را انتخاب کند یا بیشتر از یک گزینه. توجه داشته باشید که در این سوالات باید گزینه "سایر" نیز اضافه شود.

• سوالات مقیاس

این سوالات که به عنوان مقیاس لیکرت هم شناخته می‌شوند، برای سنجش افکار و احساسات است که در مورد یک موضوع از پاسخ‌دهندگان می‌خواهند با انتخاب عددی از یک مقیاس، نظر خود را بیان کنند. ترتیب گزینه‌ها در این سوالات باید کاملاً منطقی و روشن باشد.

• سوالات باز

این سوالات از پاسخ‌دهندگان می‌خواهند تا پاسخ خود را با جملات آزاد توضیح دهند. این نوع سوال معمولاً در انتهای نظرسنجی و به عنوان سوال نهایی استفاده می‌شود تا فرصتی برای اظهار نظرات اضافی فراهم شود. توصیه می‌شود حداکثر ۲ سوال باز در نظرسنجی قرار داده شود.

نکات بیشتر در خصوص طراحی سوال موثر نظرسنجی:

- سوال باید ساده و روان باشد تا برای همه قابل فهم باشد. پیچیدگی موجب سردرگمی می‌شود.

- از به کار بردن اصطلاحات تخصصی یا جملات طولانی بپرهیزید.

- سوال را طوری طراحی کنید که هیچ‌گونه سوگیری یا جهت‌دهی به سمت پاسخ خاصی نداشته باشد.

- انتخاب نوع سوال متناسب با اهداف نظرسنجی بسیار مهم است. سوالات بازپاسخ برای جمع‌آوری نظرات تفصیلی و سوالات بسته‌پاسخ برای داده‌های کمی مناسب‌تر هستند.

- در سوالات چند گزینه‌ی حتما گزینه "نظری ندارم" یا "سایر" را اضافه کنید تا اجباری برای پاسخ‌دهنده ایجاد نشود.

- مقیاس‌ها را در سوالات مقیاس‌دهی به طور کامل توضیح دهید تا معنای عددها برای پاسخ‌دهنده روشن باشد.

- در سوالات مقیاس لیکرت حتما ترتیب گزینه‌ها منطقی و هم‌راستا باشد تا پاسخ‌دهی آسان شود.

با توجه به این نکات و نگاه کردن به نظرسنجی از منظر پاسخ‌دهنده، می‌توانیم سوالات اثربخش و باکیفیتی طراحی کنیم که به اهدافمان کمک کند.

همین حالا با پادفرم پرسشنامه مورد نظر خود را رایگان بسازید.