استاد دانشگاه ، عضو هیئت مدیره بنیاد ملی نخبگان ، مشاور اجرایی و اقتصادی صنایع ، معاونت اجرایی شرکت پردیس
ایمنی در پروژهها
ایمنی در پروژهها
در هر پروژهای مهمترین اولویت باید ایمنی باشد . ایمنی در پروژه ها عبارت است از برنامهریزی ، مدیریت و اجرای فعالیتها به نحوی که خطرات و مخاطرات ممکن در آنها به حداقل رسیده و از آسیب به افراد و تجهیزات جلوگیری شود . در این مقاله بر اهمیت ایمنی در پروژه ها تمرکز خواهیم کرد و همچنین به بررسی عواملی مانند آتش سوزی ، ایمنی صنعتی و تجهیزات حفاظت فردی خواهیم پرداخت .
ایمنی چیست ؟
بطور کلی ایمنی به مجموع عواملی شامل اصول ، رویهها و شرایطی اطلاق میگردد که هدفش جلوگیری از وقوع صدمات ، آسیب ها ، خسارات و حوادث غیرمترقبه در محیط کار و جامعه اطلاق میگردد . در واقع ایمنی تلاشی است که برای حفاظت و حصول اطمینان از سلامتی افراد در محیط صورت میپذیرد و در این شرایط تجهیزات نیز باید بصورت ایمن کار کنند .
ایمنی در هر زمینه ای از زندگی اهمیت دارد . از جمله در محیط کار ، محیط زندگی ، امور مربوط به حمل و نقل ، محیط های صنعتی و ساخت و ساز و ساختمانی و غیره . هدف اصلی ایمنی حصول اطمینان از شرایطی است که افراد در محیط های مختلف ، در معرض خطرات و آسیب ها قرار نگیرند و به طور کلی از وقوع حوادث جلوگیری شود .
ایمنی شامل بررسی و شناسایی خطرات ، ارزیابی و کاهش خطرات ، طراحی و استفاده بهینه از تجهیزات ایمنی ، آموزش و آگاهی بخشی همگانی ، اجرای استانداردها و دستورالعمل های مدیریت بحران و بهداشت و ایمنی شغلی است.
ایمنی صنعتی چیست؟
ایمنی صنعتی به مجموعه اقدامات و سیاستهایی اطلاق میگردد که با درنظر گرفتن آنها کاهش خطرات ، کاهش صدمات جسمانی ، کاهش زیان های مالی در محیط کار را مورد هدف قرار داده و البته هدف اصلی ایمنی صنعتی ، حفاظت از کارکنان ، محیط و تجهیزات در مقابل خطرات و عوامل زیان آور بصورت مستقیم و یا غیرمستقیم در محیط های کاری است.
ایمنی صنعتی بر اساس استفاده از اصول و روشهای مهندسی ایمنی و به کمک تجهیزات حفاظت فردی و سازماندهی مناسب ، کارفرمایان و کارکنان را در برابر خطرات احتمالی محیط کار محافظت مینماید . این اصول شامل شناسایی و ارزیابی خطرات ، کنترل و کاهش خطرات ، آموزش و آگاهی کارکنان ، برنامهریزی برای جلوگیری از بروز حوادث و فراهم کردن تجهیزات ایمنی و محافظت فردی است.
فلذا ایمنی صنعتی به عنوان یک قسمت اساسی از مدیریت کیفیت و عملکرد سازمانها در نظر گرفته میشود . ایجاد فرهنگ ایمنی در سازمانها و توجه به ایمنی در همه سطوح سازمانی از جمله اهداف اصلی ایمنی صنعتی است . ایمنی صنعتی بر بهبود محیط کاری ، کاهش حوادث و صدمات ، افزایش بهره وری و کاهش هزینهها تأثیر مستقیم میگذارد.
برخی از عوامل مهم در ایمنی صنعتی عبارتند از :
1. شناخت و ارزیابی خطرات : شناسایی و ارزیابی خطرات موجود در محیط کار و تعیین اقدامات لازم برای کاهش آن ها
2. آموزش و آگاهی : آموزش کارکنان پیرامون استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی ، روشهای ایمنی در کار و پیشگیری از حوادث
3. استفاده از تجهیزات حفاظتی : فراهم نمودن تجهیزات حفاظت فردی مناسب و تشویق کارکنان به استفاده صحیح از این تجهیزات
4. مدیریت ریسک : برنامهریزی مناسب برای کاهش ریسک و بروز حوادث ، ارزیابی اثرات محتمل حوادث و آماده باش بودن برای مواجهه با حوادث غیر مترقبه
5. نظارت و بازخورد : نظارت مستمر بر رعایت ایمنی در محیط کار
تاریخچه ایمنی در پروژه ها
ایمنی در پروژه ها یک مسئله مهم است و تاریخچه آن قدمت طولانی دارد . در طول سالها توجه به ایمنی در پروژه ها افزایش یافته ، استانداردها و رویه های مربوط به ایمنی بهبود یافته اند . در ادامه به برخی از مهمترین مراحل و تاریخچه ایمنی در پروژه ها اشاره میکنیم :
1 - ایمنی در صنعت ساخت و ساز : در صنعت ساخت و ساز ، نیازمندی ها و استانداردهای مربوط به ایمنی به طور جداگانه شکل گرفته است . از قرن 19 به بعد با افزایش پیچیدگی پروژه ها و رشد تعداد حوادث و صدمات در صنعت ساخت و ساز ، توجه به ایمنی بیشتر شد و روشهایی مانند استفاده از سیستمهای حفاظتی در نقاط خطرناک ، آموزش کارگران درباره ایمنی و استفاده از تجهیزات ایمنی به روز رسانی شد.
2 - توسعه استانداردها و قوانین : در طول قرن بیستم استانداردها و قوانین مربوط به ایمنی در پروژه ها بطور چشمگیری توسعه یافتند . سازمانها و موسسات مختلف مانند سازمان بهداشت و ایمنی کار ) ( Occupational Health and Safety Organization، سازمان بینالمللی استاندارد سازی ( International Organization for Standardization ) ، سازمانهای حکومتی (Government organizations ) و ......... قوانین و ضوابطی را تدوین کردند که میزان ایمنی در پروژه ها را ارتقا داده است .
3 - رشد فناوری : با رشد فناوری و پیشرفتهای علمی در این زمینه ، روشهای جدیدی برای بهبود ایمنی در پروژه ها ارائه شد ، مثلاً استفاده از سیستمهای هوشمند و اتوماسیون در پروژهها ، کاهش خطرات و افزایش ایمنی را امکان پذیر نمود .
4 - فرهنگ ایمنی : در سالهای اخیر توجه به فرهنگ ایمنی در پروژهها بیشتر شده است . ایجاد یک فرهنگ کاری که ایمنی را در بالاترین سطح اهمیت قرار میدهد و تمام افراد در پروژه مسئولیت ایمنی را به عهده میگیرند بهبود چشمگیری در ایمنی پروژهها ایجاد نموده است .
ایمنی در پروژه ها همچنان موضوعی حیاتی است و توسعه روشها و استراتژی های ایمنی در این حوزه همچنان ادامه دارد . با توجه به تکنولوژی های نوین مانند هوش مصنوعی ، اینترنت اشیاء و رباتیک امکانات جدیدی برای بهبود ایمنی در پروژهها ایجاد شده است . همچنین تجربههای گذشته و حوادثی که در پروژهها رخ دادهاند بهبود مدیریت ریسک و ایمنی را ترویج نموده و شیوههای بهتری برای پیشگیری از حوادث و کاهش خطرات معرفی کرده است.
تاریخچه ایمنی در ایران
تاریخچه ایمنی در ایران نیز همانند سایر کشورها به قدمتی قابل توجه برمیگردد . در طول سال ها توجه به ایمنی در ایران افزایش یافته و پیشرفت هایی در زمینه استانداردها ، قوانین و آگاهی ایمنی ایجاد شده است . در ادامه به برخی از مهمترین مراحل و تاریخچه ایمنی در ایران اشاره میکنیم :
1- قرارداد بیست و سومین کنفرانس عمومی بینالمللی کارگران : در سال 1964 ایران عضویت اولیه در سازمان بینالمللی کار را که به ایمنی و بهداشت در کار مربوط است امضا نمود . این موضوع نشان میدهد که ایران از سالهای پیش از انقلاب اسلامی به مقوله ایمنی در محیط کار توجه نموده است .
2- تأسیس سازمان بهداشت و ایمنی کار : در سال 1979 و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ، سازمان بهداشت و ایمنی کار تأسیس شد . این سازمان مسئول تنظیم و اجرای استاندارد ها ، ضوابط و راهنماهای مربوط به بهداشت و ایمنی در محیط کار بوده و در ترویج فرهنگ ایمنی در پروژه ها نقش مهمی ایفا میکند .
3- قوانین و مقررات ایمنی در کشور : در طول دهه های 80 و 90 هجری شمسی ، قوانین و مقررات ایمنی در ایران توسعه و بهبود چشمگیری داشت ، در همین راستا قوانین و مقررات مربوط به ایمنی در محیط کار و حفاظت از کارگران در پروژه ها تدوین و اجرایی شد که برخی از این قوانین شامل قانون کار ، ضوابط ایمنی و بهداشت در صنایع و معادن ، ضوابط ایمنی در صنایع برق و غیره میباشد .
4- آگاهیبخشی و آموزش : در سالهای اخیر آگاهیبخشی و آموزش در زمینه ایمنی در پروژه ها در کشورمان بسیار توسعه یافته است. سازمانها ، موسسات آموزشی و سازمان بهداشت و ایمنی کار در ایران تلاش میکنند تا آموزشهای مناسبی را در زمینه ایمنی در پروژهها ارائه نمایند و آگاهی کارکنان را درباره مسائل ایمنی در محیط کار افزایش دهند .
5 - توسعه فناوری های ایمنی : با پیشرفت فناوریها ، توسعه فناوریهای ایمنی نیز در ایران انجام میشود . از جمله فناوریهای ایمنی که در ایران به کار گرفته میشوند میتوان به استفاده از سیستمهای آلارم و هشداردهنده ، تجهیزات حفاظت فردی پیشرفته ، استفاده از روشهای جدید در پیشگیری از حوادث اشاره کرد.
تاریخچه ایمنی در ایران نشان میدهد که توجه به ایمنی در محیط کار در این کشور افزایش یافته است و با توسعه قوانین ، استانداردها و آموزشهای مربوط به ایمنی ، تلاش برای جلوگیری از حوادث و کاهش خطرات در محیط کار انجام میشود . همچنین استفاده از فناوریهای ایمنی نیز بهبود و بهره وری در این زمینه بصورت چشمگیری افزایش یافته است .
ریسک ها و خطرات ایمنی در یک پروژه
ریسک ها و خطرات ایمنی در یک پروژه میتوانند شامل موارد مختلفی باشند که احتمال وقوع آنها میتواند منجر به آسیبهای جسمی یا مالی برای افراد درگیر در پروژه و یا تأثیر مستقیم بر پیشرفت پروژه داشته باشد . در زیر به برخی از ریسکها و خطرات ایمنی در یک پروژه اشاره شده است :
1 - سقوط از ارتفاع :
· افرادی که در ارتفاع کار میکنند ممکن است در صورت عدم استفاده از تجهیزات حفاظتی یا نقض اصول ایمنی از ارتفاع سقوط کنند.
2 - آتشسوزی و انفجار :
· در صورت استفاده از مواد قابل اشتعال یا عدم رعایت اصول ایمنی ، خطر آتشسوزی و انفجار افزایش مییابد.
3 - آسیب به چشم و صورت :
· استفاده نادرست از تجهیزات حفاظتی مخصوص محافظت از چشم و صورت ، نفوذ و یا برخورد مواد شیمیایی یا ذرات معلق میتوانند به چشم ها و صورت آسیب برسانند .
4 - آسیب به دست و انگشتان :
· عدم استفاده از دستکش ها یا تجهیزات حفاظتی دست ، خطر ایجاد برش ، ضربه ، سوختگی را بوجود میاورد .
5 - تصادفات وسایل نقلیه :
· در پروژه های ساخت و ساز یا تولید ، تصادفات وسایل نقلیه مانند ماشینآلات ، خودروها و دستگاههای حمل و نقل میتوانند خطرات زیادی ایجاد کنند.
6 - تجهیزات الکتریکی :
· عدم رعایت ایمنی در استفاده از تجهیزات الکتریکی میتواند به شوک الکتریکی ، آتشسوزی برق گرفتگی یا انفجار منجر شود.
7 - استفاده از مواد شیمیایی خطرناک :
· استفاده از مواد شیمیایی خطرناک بدون استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب میتواند به آسیبهای جدی برای سلامت افراد منجر شود .
8 - خطرات بیولوژیکی :
· در برخی از پروژه ها ممکن است با خطرات بیولوژیکی همچون انتقال عفونت ها و بیماریها در ارتباط با حیوانات یا مواد آلی روبرو شوید .
9 - نقض ایمنی در ترافیک :
· در پروژههایی که در محیطهای عمومی یا نزدیک به جاده ها انجام میشوند ، خطرات مربوط به ترافیک و نقض ایمنی در محیط های عمومی مطرح میشود .
برای مدیریت بهتر ریسکها و خطرات ایمنی ، تیمهای پروژه باید از برنامه ریزی مناسب ، آموزش ایمنی ، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و ایجاد فرهنگ ایمنی در محیط کار استفاده کنند .
انواع تجهیزات حفاظت فردی
تجهیزات حفاظت فردی (Personal Protective Equipment) یا به اختصارPPE وسایل و تجهیزاتی هستند که به افراد کمک میکنند تا از خطرات مختلف از جمله آسیبهای فیزیکی، شیمیایی ، بیولوژیکی و اشعه ، ایمن بمانند . این تجهیزات معمولاً در محیطهای کاری ، پروژه های ساخت و ساز ، صنایع شیمیایی ، پزشکی و سایر صنایع استفاده میشوند . برخی از انواع تجهیزات حفاظت فردی عبارتند از :
1 - لباس حفاظتی (Protective Clothing)
· لباسهای حافظتی در مقابل مواد شیمیایی : شامل لباسهای مخصوص و مقاوم در برابر مواد شیمیایی ، دستکشهای مقاوم در برابر مواد شیمیایی ، کلاه ، گان ، ماسک ، عینک و کفشهای مقاوم به مواد شیمیایی استفاده میشود .
· لباسهای محافظتی در برابر حرارت و آتش: برای محافظت در برابر حرارت و آتش ، از لباسهای مقاوم در برابر حرارت ، کلاههای مقاوم در برابر حرارت ، دستکشهای مقاوم در برابر حرارت ، ماسک ، دستکش و کفش های مخصوص و مقاوم در برابر حرارت و همچنین سیستم های تنفسی مخصوص محیط های درگیر در آتش که اکسیژن در این محیط ها وجود ندارد استفاده میشود.
2 - تجهیزات حفاظت از چشم(Eye Protection)
· عینک ایمنی :(Safety Glasses) برای محافظت از چشمها در برابر ذرات معلق ، مواد شیمیایی یا اشعههای مضر ناشی از قوس الکتریکی و جوشکاری یا تشعشات حاصل از جرقه الکتریکی از عینک ایمنی در مدلهای مختلف و با توجه به شرایط استفاده میشود .
· عینک طلقی :(Goggles) برای حفاظت بیشتر در برابر مایعات و ذرات معلق از ماسک چشمی استفاده میگردد .
3 - تجهیزات حفاظت از گوش و شنوایی (Hearing Protection)
· داخل گوش و خارج گوش :(Earplugs and Earmuffs) برای کاهش نویزهای محیطی و حفاظت از شنوایی بکار برده میشود.
4 - تجهیزات حفاظت از سر(Head Protection)
· کلاه ایمنی :(Hard Hats) برای محافظت از سر در برابر ضربات ، سقوط اشیاء و خطرات ساختمانی ، حرارت و غیره از انواع کلاه های ایمنی استفاده میشود .
5 - تجهیزات حفاظت از دست و پا(Hand and Foot Protection)
· دستکشها : برای محافظت از دست در برابر مواد شیمیایی ، برش ، ضربه ، حرارت و آتش .
· کفشهای ایمنی : برای محافظت از پا در برابر خطراتی مانند سقوط اشیاء ، ریزش مواد شیمیایی ، زمینهای لغزنده ، محیط های دارای حرارت و آتش از انواع کفش های ایمنی استفاده میشود .
6 - تجهیزات حفاظت تنفسی (Respiratory Protection)
· ماسکهای تنفسی : برای محافظت از تنفس در برابر ذرات معلق ، گازها و مواد شیمیایی، حرارت و آتش از انواع ماسک های تنفسی بصورت تمام صورت یا نیم صورت استفاده میشود .
7 - تجهیزات حفاظت از بدن در برابر اشعه (Radiation Protection)
· لباسهای محافظ در برابر اشعه : برای محافظت در برابر اشعههای مضر .
همه این تجهیزات با هدف افزایش ایمنی و حفاظت افراد در مواجهه با خطرات مختلف طراحی و تولید میشوند . استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی میتواند زندگی و سلامت فرد را در معرض خطرات محیط کار بهبود بخشد.
سخن پایانی
رعایت مباحث مربوط به ایمنی در پروژهها امری بسیار حیاتی است و باید در هر مرحله از پروژه مورد توجه قرار گیرد . رعایت استانداردهای ایمنی ، آموزش مناسب به کارکنان و استفاده از تجهیزات ایمنی میتواند در به حداقل رساندن خطرات و جلوگیری از وقوع حوادث پروژهها کمک شایانی ایفا نماید ، بنابراین همه افراد درگیر در پروژه ها باید اهمیت ایمنی را به خوبی درک کرده و تمام تلاش خود را برای حفظ ایمنی در هنگام اجرای پروژه ها به کار بگیرند.
فرا ایمن صنعت پردیس
با توجه به نیازهای مختلف صنعتی و غیر صنعتی در کشورمان ، فرید مقصودی بنیانگذار شرکت فرا ایمن صنعت پردیس در اوایل دهه 70 هجری شمسی اقدام به تاسیس فروشگاهی در بازار تهران نمودند ، در همین راستا اقدام به تامین نیازهای ایمنی کشور که تماما تجهیزات ساخت کمپانی های معتبر اروپایی و امریکایی است نمودند که منجر به تاسیس فروشگاهی در بازار تجهیزات و لوازم ایمنی در تهران و به پشتوانه آن انبارهایی مسقف گردید .
در سال 1396 با توجه به نیاز جامعه تخصصی و صنعتی کشور و با تمرکز ویژه به صنایع بالادستی ، مبادرت به تاسیس شرکت فرا ایمن صنعت پردیس نمودند که مدیریت این مجموعه به مهندس سهیل روشن ، از پیشکسوتان حاذق و با تجربه صنعت ایمنی ایران واگذار گردید . به مرور زمان نیازهای صنعتی ایمنی کشور و نیل به انجام امور بر مبنای علوم مهندسی منجر به جذب کارشناسان خبره این صنعت در شرکت فرا ایمن صنعت پردیس گردید و متخصصان و چهره های فنی ، علمی و دانشگاهی همچون مهندس مصطفی کیاروستا ، مهندس محبوبه بغدادی و دکتر حامد کرمانیون جذب این مجموعه مهندسی گردیدند تا نیازهای ایمنی صنایع مختلف را به روشهای علمی بررسی و عملیاتی نمایند .
فرا ایمن صنعت پردیس دارای یکی از بزرگترین انبارهای کالا در کشور میباشد که به همین پشتوانه توانسته است نیازهای جامعه صنعتی کشور را در زمان بسیار کم و از موجودی انبار خویش تحویل نماید . عموما واردات کالاهای اورجینال زمانی حدود 4 تا 6 ماهه نیاز دارد تا تحویل مصرف کننده نهایی گردد ولی به پشتوانه همین انبارها ، تحویل بیشتر اقلام مورد نیاز مشتریان در این شرکت به جای چندین ماه به حداکثر چندین روز تبدیل شده است که خود نقطه عطفی در این زمینه میباشد . ضمن اینکه تقریبا یک سوم کالاهای اورجینال و مورد نیاز صنعت ایمنی و فروشگاه های مختلف فروشنده تجهیزات ایمنی ، آتش نشانی و حفاظت فردی کشور به پشتوانه انبارهای این مجموعه ، توسط شرکت فرا ایمن صنعت پردیس وارد کشور میگردد و در چرخه توزیع قرار میگیرد .
رسالت شرکت فرا ایمن صنعت پردیس تهیه با کیفیت ترین تجهیزات از برترین و معتبرترین برندهای تولید کننده کالاهای اصلی و اورجینال میباشد .
مطلبی دیگر از این انتشارات
ایمنی در پروژه ها و نقش شرکت فرا ایمن صنعت پردیس در افزایش سطح استاندارد مقوله ایمنی در کشور
مطلبی دیگر از این انتشارات
فرا ایمن صنعت پردیس
مطلبی دیگر از این انتشارات
جعبه آتش نشانی