بازدید تخصصی نشریه ریشه‌ها از حوزه رودخانه کشف رود با همکاری بنیاد ملی نخبگان و خانه هم افزایی آب و انرژی برگزار گردید

این بازدید به همت نشریه ریشه‌ها، بنیاد ملی نخبگان استان خراسان رضوی و خانه‌ هم افزایی آب و انرژی با شرکت جمعی از فعالین دانشجویی در چند مرحله پیرامون حوزه رودخانه کشف رود، محدوده تصفیه‌خانه پرکندآباد، محدوده پیش‌تصفیه‌خانه محلی جریانات خاکستری کشف رود، محدودۀ اطراف تصفیه‌خانه التیمور و حوزه اولنگ برگزار گردید.

? در ابتدا حوزه بای‌پس تصفیه‌خانه پرکندآباد مورد بازدید و بررسی قرار گرفت و شبکۀ مسائل اجتماعی، بهداشتی، فنی و مهندسی گریبانگیر حوزه رودخانه کشف رود و اقدامات انجام شده در راستای حل این چالش‌ها توسط مهندس محمد سلیمی مسئول پروژه‌ آزادسازی و احیای کشف رود و مهندس فرشته تقی‌زاده مسئول گشت و نظارت کشف رود ارائه گردید.

? مهندس تقی‌زاده مسئول گشت و نظارت کشف رود و عضو هیئت مدیره شبکه سمن‌های محیط زیستی خراسان رضوی با اشاره به ابعاد مختلف بحران کشف رود تصریح کرد: در حوزه کشف رود همه باید احساس مسئولیت کنند، جوانان دلسوز، متخصص و متعهد باید برای حل مشکلات کشف رود با گامی استوار وارد میدان شوند، باید حساسیت زایی پیرامون بحران کشف رود در سطوح دانشگاه‌ها انجام شود، در حوزه کشف رود با کمبود بودجه مواجه‌ایم و معضلات ناشناخته‌ای در این زمینه وجود ندارد با مدیریت فاضلاب به افق می‌رسیم که در آن ورشکستگی آبی کم‌رنگ‌تر می‌شود و مسئله فرونشست‌ها نیز با مدیریت فاضلاب قابل تعدیل و حل است. با تصفیه پساب و فاضلاب و بازچرخانی آب می‌توانیم دشت مشهد را تغذیه و احیا کنیم و گردشگری را کشف رود توسعه ببخشیم.

? وی با تأکید بر پتانسیل‌های فرهنگی موجود در بستر حوزه کشف‌رود گفت: محدوده کشف رود پتانسیل‌های فرهنگی فراوانی دارد که استفاده از آن مغفول مانده است. بُعد جامعه‌شناختی معضلات کشف رود بسیار جای کار دارد و در این زمینه باید اقدامات جدی‌تری با کمک دانشگاهیان انجام شود.

? مهندس سلیمی مسئول پروژه‌ آزادسازی و احیای کشف رود با اشاره به مسئله فاضلاب خام رها شده به عنوان مهم‌ترین مسئله کنونی در کشف رود افزود: در بیش از 60 درصد شهر مشهد طرح اگو اجرا نشده است که عمدتاً در مناطق پایین شهر است و مناطق پر جمعیتی است، هر تصفیه‌خانه حجمی از بای‌پس دارد که به کشف رود ریخته می‌شود، این فاضلاب‌ها معضل اصلی کشف رود است، حتی پوشش گیاهی ایجاد در این نواحی حاصل تغذیه از همین فاضلاب مازاد است؛ مهم‌ترین مسئله که اکنون بر آن تمرکز داریم، بحث کنترل آلودگی‌ها در این ناحیه است، طرحی که در این خصوص اندیشیده است و مطالعات آن در حال انجام است پیرامون ایجاد وتلند‌ها و پوشش گیاهی است، این پوشش‌ها مانند یک بافر یا فیلتر در مقابل جریان فاضلاب قرار می گیرد و مانع ورود مستقیم آلودگی‌های فاضلاب خام تا حدودی می‌شود؛ بهر منبع آلودگی که ممکن است در حوزه کشف رود ایجاد مشکل کند توسط بافر یا فیلتری که در قالب وتلند‌ها یا همان پوشش گیاهی قرار است ایجاد شود، از ایجاد آلودگی جلوگیری کند.

? وی با ذکر این موضوع که وتلندها راه حل خوبی برای کنترل آلودگی‌ها در کشف رود هستند، گفت: این پروژه در صورت اجرا گام بزرگی در جهت بهبود کیفیت و کنترل آلودگی‌ها در این محدوده دارد. این پوشش‌ها بسیار ارزان هستند و درصورتی که مطالعات آن به ثمر برسد، پتانسیل به‌کارگیری در مقیاس وسیع به شکل ویژه در محدوده کشف رود خواهد داشت.


? در ادامه حوزه پیش‌تصفیه‌خانه محلی جریانات خاکستری کشف رود که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ساخت و افتتاح شده است، مورد بازدید میدانی قرار گرفت و مهندس تقی‌زاده در این مرحله از عوامل شکل‌دهنده بحران کنونی و تاریخچه دیرینه حوزه کشف رود و وجاهت فرهنگی حوزه این رودخانه توضیحاتی را ارائه کردند؛ در نهایت نیز از محدودۀ اطراف تصفیه‌خانه التیمور و حوزه اولنگ بازدید به عمل آمد.

? دکتر روحانی از فعالین حوزه احیا و نجات کشف رود نیز در حاشیه این بازدید‌ها با تأکید بر مخاطره‌آمیز بودن کشت و استفاده از فاضلاب افزود: در مشهد به شکل روزانه چیزی در حدود 500 هزار متر مکعب فاضلاب تولید می‌شود، ظرفیت تصفیه‌خانه‌هایی که اکنون در حال ساخت و بهره‌برداری است چیزی نزدیک به 300 هزار متر مکعب است، یعنی چیزی در حدود 200 هزار متر مکعب از فاضلاب تولیدی روزانه مردم مشهد تصفیه نمی‌شود و این میزان مازاد فاضلاب به همراه بای پس تصفیه‌خانه‌ها به بستر خشک‌شده کشف رود ریخته می‌شود؛ کشاورزان نیز که نحوه آبیاری زمین‌هایشان از قدیم ‌الایام از طریق آب تمیز رودخانه کشف رود بوده است در حال حاضر نیز به همین روش یعنی استفاده از آب رودخانه کشف رود که در حقیقت فاضلاب انسانی و صنعتی و .. است ادامه می‌دهند.

? روحانی با اشاره به احداث تصفیه‌خانه و جذب سرمایه برای تسریع در روند حل مشکلات پیرامون بحران کشف رود تصریح کرد: برخی از کارشناسان زمانی که به مسئله کشف رود بر می‌خوردند با این تفکر که این مسئله مختص و در محدوده حاشیۀ شهر است از کنار آن عبور می‌کنند و به آن توجهی نمی‌کنند در حالی که محصولات کشت شده با استفاده از فاضلاب خام در کشف رود به شکل مستقیم در تمام نقاط شهر مشهد در حال توزیع شدن است؛ مشکل اصلی کشف رود کشاورزانی که در آن کشاورزی می‌کنند نیست، مشکل ما ظرفیت کم تصفیه‌خانه‌های ما است. وقتی که مازاد فاضلاب خام در کشف رود ریخته می‌شود کشاورزان مجبورند با آن آب کشاورزی کنند؛ دو راهکار اساسی از دیدگاه مهندسی در حوزه شبکه مسائل کشف رود مطرح است، یا ارتقاء ظرفیت در حوزه تصفیه‌خانه‌ها رخ دهد که قطعاض هزینه‌بر است و یا تصفیه‌خانه‌های جدید احداث شود در سطح و ظرفیت پرکند، اولنگ و سپتاژ و ... و یا به شکل محلی که بتواند تحت بهره‌برداری بخش‌ خصوصی قرار گیرد. در این مسیر یا باید از ردیف بودجه‌های مصوب برای شهر مشهد مشهد استفاده کرد که مستلزم حمایت و مطالبه‌گری آحاد جامعه است بالاخص دانشجویان است و یا باید از ظرفیت‌های کشوری برای جذب منابع مالی جهت حل بحران کشف رود استفاده کرد.