نکات ایمنی کار با دستگاه برش لیزر
دستگاه برش لیزری وسیله‌ای است که برای برش یا حکاکی انواع مختلف مواد به کار می‌رود.
جایگزینی این دستگاه‌ها با روش‌های سنتی اغلب مقرون‌به‌صرفه بوده و استفاده از آنها نیز آسان است. معمولاً دستگاه‌های برش غیر فلزات (CO2)، توسط صنایع کوچک و متوسط، کارگاه‌های خانگی، اصناف، مدارس و به طور خاص تولیدکنندگان استفاده قرار می‌گیرد.
به دلیل گستردگی استفاده از این دستگاه در صنایع مختلف و اهمیت حفظ ایمنی استفاده‌کنندگان، در این مقاله به نکات ایمنی استفاده از دستگاه برش لیزر می‌پردازیم.
استخدام یک مسئول ایمنی لیزر
مسئول ایمنی لیزر، کارمندی است که در زمینه لیزر و ایمنی آن تخصص دارد.
وظیفه این فرد آن است که مطمئن شود لیزرها به‌گونه‌ای ایمن نگهداری و استفاده می‌شوند.
این فرد باید اقدامات لازم را خودش انجام دهد یا مطمئن شود که شخص دیگری این وظایف را به انجام می‌رساند.
باید توجه داشته باشید که حتی لیزرهای طبقهٔ پایین نیز می‌توانند باعث خسارت شوند.
برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، پیشنهاد می‌شود که یک کارمند، به‌عنوان مسئول ایمنی لیزر معرفی شده و تحت آموزش قرار گیرد.
درحالی‌که کسب‌وکارهای بزرگ بهتر است که یک مسئول حرفه ایمنی لیزر استخدام کنند.
برای آشنایی با نکات بیشتر به سایت روتک مراجعه کنید.
نگهداری لیزرها در یک محفظه امن
لیزرهای غیر فلزات را می‌توان به‌صورت ماشین‌های دارای محفظه یا به‌صورت بدون بدنهٔ محافظ خریداری کرد.
باتوجه‌به آنکه لیزرهای غیر فلزات (CO2)، دارای پرتوی لیزر بالقوه مضر می‌باشند، به طور اکید توصیه می‌کنیم که موارد بدون محفظه را در مکان‌های خاصی محصور کنید تا از به خطر افتادن سلامت کاربران جلوگیری نمایید.
البته اگر لیزر CO2 شما دارای بدنه‌ی محصور شده است، دیگر لازم نیست نگران این موضوع باشید؛ اما اگر از دستگاه لیزر باز استفاده می‌کنید، ممکن است نیاز به خرید سنسورهای محافظت برای ایجاد ایمنی داشته باشید.
هر فردی که از مقابل پرتو عبور می‌کند، باید عینک مخصوص ایمنی به چشم داشته باشد. در صورت عدم رعایت این مورد، احتمال بروز عواقب جدی برای آن فرد وجود دارد.
استفاده از عینک ایمنی
محافظت از چشمان شما در برابر اشعه لیزر و بازتاب آن، بسیار مهم است.
عینک ایمنی بهترین گزینه‌ی در دسترس برای محافظت از چشمان شماست، البته باید مطمئن شوید که عینک مورداستفاده برای محافظت در برابر اشعه لیزر دستگاه شما مناسب است.
علاوه بر محافظت از چشم شما، محافظت از پوست نیز مهم است؛ زیرا لیزرها می‌توانند پوست را هم بسوزاند.
پس همواره در هنگام استفاده از دستگاه مراقب باشید تا پوشت شما با اشعه‌ی لیزر تماس نداشته باشد.
ایجاد تهویه‌ی مناسبی برای لیزر
لیزرهای CO2 در هنگام برش و حکاکی مواد، سبب انتشار گاز از سطح مواد می‌شوند.
نوع گاز تولید شده، به موادی که در حال برش یا حکاکی آن هستید، وابسته است.
این گازها می‌توانند برای ریه‌ی انسان مضر باشند، حتی در برخی موارد، گازهای مضر ایجاد شده می‌توانند منجر به مشکلات جدی در سلامت افراد شوند.
به‌عنوان کاربر باتجربه‌ی دستگاه لیزر، حتما اطلاع دارید که محافظت از چشم‌ها بسیار مهم است؛ اما معمولا حفاظت از هوای تنفس شده به دست فراموشی سپرده می‌شود.
مواد خاصی وجود دارند که هنگام برش با لیزر، گازهای بسیار مضری ایجاد می‌کنند؛ به‌عنوان نمونه، لوله‌های PVC یکی از این موارد است. این مواد در هنگام برش، گاز کلر آزاد می‌کنند. گاز کلر به‌شدت برای سلامتی انسان مضر است.
اگرچه همه‌ی مواد گازهای مضر تولید نمی‌کنند، اما بااین‌حال مهم است که از تهویه مناسب برای خروج این گازها از محیط کار استفاده نماییم.
رها نکردن دستگاه برش لیزر بدون مراقبت
رایج‌ترین اشتباه اپراتورهای کم‌تجربه، عدم نظارت بر دستگاه در حین کار است؛ اگرچه برش‌های لیزری معمولاً سریع هستند و کارها به‌سرعت انجام می‌شوند. اما بااین‌حال برای کارهای حجیم ممکن است فرایند برش و حکاکی در طی چند ساعت انجام شود؛ در چنین مواقعی بسیار معمول است که اپراتورهای کم‌تجربه، ماشین در حال کار را به حال خود رها می‌کنند. این کار بسیار خطرناک بوده و می‌تواند سبب ایجاد خطر آتش‌سوزی شود.
برش ندادن ماده با خصوصیات ناشناخته
بیشتر افراد یک دستگاه برش لیزر را با برش چوب یا اکریلیک مرتبط می‌دانند؛ البته بسیاری از افراد در هنگام خرید دستگاه لیزری، متوجه می‌شوند که می‌توانند انواع مختلفی از جمله پارچه، کاغذ، مقوا، کاشی، سنگ، شیشه و… را نیز برش داده یا حکاکی کنند.
فرایند برش لیزری بر روی هر یک از این مواد سبب ایجاد دود خواهد شد. بیشتر دودهای ایجاد شده توسط فن از دستگاه خارج می‌شود. اگرچه این سیستم برای اکثر دودهای لطیف مانند دود حاصل از برش چوب، پارچه و… کافی است، اما برای ازبین‌بردن دودهای کشنده نظیر دود حاصل از برش PVC ممکن است کافی نباشد.
در صورت استنشاق دود داغ حاصل از برش یا حکاکی پلاستیک PVC و سایر پلاستیک‌ها حتی در مقادیر کم، خطر ازدست‌دادن سلامتی یا حتی جان وجود دارد و به‌هیچ‌عنوان نباید با این مواد کار نمود.
آماده‌سازی برای برش لیزری و حکاکی
مسلما اولین مرحله کار با یک دستگاه لیزر، آماده‌سازی آن می‌باشد که می‌توان گفت در واقع مهم‌ترین مرحله می‌باشد چون درصورتی‌که نکات مهم آن را درست اجرا نکنید ممکن است برش کارتان خوب پیش نرود. نکات زیر می‌تواند در این مرحله به شما کمک خوبی کند.
– استفاده از نوار محافظ
ممکن است شما نیز بارها با این مشکل روبرو شده باشید که بعد از حکاکی لبه‌های کار شما کمی سوخته باشد. برای جلوگیری از این اتفاق می‌توانید لبه‌های کار خود را با نوار محافظ بپوشانید تا از سوختن و خراب‌شدن کارتان جلوگیری کنید.
–پیش تنظیمات دستگاه برش لیزری
دستگاه لیزر شما مطمئنا دارای تنظیماتی برای ضخامت و مواد مختلف دارد. سعی کنید این اطلاعات را در جایی نگهداری کنید و برای بالابردن کیفیت کارتان مدام آن ها را چک کنید.
–ست پیش از حکاکی
یکی از نکات مهمی که می‌تواند به شما در یک برش لیزر خوب کمک کند این است که قبل از انجام حکاکی بر روی مواد مختلف؛ درصورتی‌که در مورد تنظیمات برش خود شک دارید ابتدا با یک طرح ساده مثلا دایره‌ای شکل آن را تست کنید و در صورت عدم کیفیت تنظیمات خود را آن‌قدر تغیر دهید تا به نتیجه مطلوب برسید.
نکات بسیاری در مورد طرز استفاده صحیح از دستگاه برش حکاکی وجود دارد که در پست‌های بعدی به آن ها اشاره خواهیم کرد.
در قسمت قبلی نکاتی راجع به حکاکی و برش لیزر با دستگاه لیزر، نوع آماده‌سازی، استفاده صحیح از نوار محافظ، پیش تنظیمات دستگاه برش لیزری و انجام تست قبل از عمل حکاکی گفته شد. در این پست نیز سعی بر این داریم تا نکات مفید دیگری دررابطه‌با دستگاه برش لیزر برای شما عنوان کنیم.
لایه‌ها در برش لیزری
گاهی اوقات نیاز است تا فقط قسمتی از کار شما حکاکی شود؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین ترفندهای استفاده از دستگاه برش لیزر این است که فایل خود را در لایه‌های مختلف طراحی کنید. در این صورت اگر شما نیاز داشته باشید فقط قسمت و یا قسمت‌هایی از کار خود را حکاکی کنید، می‌توانید آن لایه‌ها را در نرم‌افزارهای طراحی با روشن و خاموش‌کردن لایه‌ها، به‌راحتی جدا کنید. با استفاده از طراحی با لایه‌ها شما کنترل فایل خود را در دست خواهید داشت
حکاکی روی چوب
اگر شما لوگو و یا عکسی طراحی کرده‌اید که می‌خواهید آن را بر روی یک‌تکه چوب حکاکی کنید باید دقت کنید که چوب خام جنس متفاوتی نسبت به بقیه محصولات چوب‌مانند MDF دارد. شیارهای ناشی از گذر سال‌ها بر روی چوب، باعث می‌شود تا سوختگی بر روی قسمت‌های مختلف چوب شما متفاوت شود و در بعضی از قسمت‌هایی که سخت‌تر هستند سوختگی تیره‌تری ببینید. اگر یکدستی کار برایتان بسیار مهم است بهتر است از تخته‌های چندلا استفاده کنید.
جلوگیری از تداخل خطوط
گاهی برای برش چند بخش سعی می‌کنیم تا با چیدن آن ها کنار هم و یکی کردن خطوطشان در عملیات حکاکی صرفه‌جویی کنیم. این فکر خوبی است به‌شرط این که درست انجام شود. با یک مثال سعی می‌کنیم نحوه صحیح انجام شدن کار را به شما نشان بدهیم.
فرض کنید دو مربع کنار هم را می‌خواهیم برش دهیم. اگر این دو مربع را در کنار هم قرار دهیم، کامپیوتر هنوز هم آن ها را دو مربع مجزا تشخیص می‌دهد و در حین حکاکی، دو بار بر روی خط مشترک آن ها برش می‌خورد و این باعث می‌شود تا لبه‌های مشترک دو مربعی که کنار هم چیدید بسوزد. بنابراین بهتر است در طراحی خود یک مربع کامل و یک مربع فقط با سه ضلع طراحی کنید تا در حین برش فقط یک بار روی ضلع مشترک عملیات حکاکی انجام شود. پس سعی کنید همیشه از تداخل خطوط با هم جلوگیری کنید.
مطلبی دیگر از این انتشارات
دستگاه جوش لیزری
مطلبی دیگر از این انتشارات
دستگاه برش لیزری کاغذ
مطلبی دیگر از این انتشارات
برش لیزری چوب چیست؟