"ایران" یک‌جاست و "ایرون" جای دیگر

دکتر علی نیکویی
چندی است که در سطح شهر تهران یک تابلو در بیلبوردهای تبلیغاتی به چشم می‌آید با این مضمون که: "فقط یه ایرونی می‌دونه..."

پیش از پرداختن به بحث "ایرون" می‌بایست از عدم نظارت بر محتوای نوشتاری بیلبوردهای شهر گلایه کرد که چرا اجازه می‌دهند زبان فارسی این میراث گران‌بها که در طول تاریخ چند ده قرنی خویش توانسته به همیاری باشندگان خویش از ایلغارهای مغولان و ترکان و تهاجمات فرهنگی فرنگیان جان بدر ببرد و حتی پس از اسلام‌آوردن ایرانیان مردم ایران‌زمین بر خلاف بسیاری از تمدن‌های کهن مانند مصر که عرب زبان گردیدند همچنان بایسته و شایسته با زبان فارسی خویش بزید، چنین راحت مورد بی‌توجهی قرار گیرد! زبان فارسی در بستر خود چنان پوینده و بالنده بوده که بزرگانی چون رودکی، فردوسی، حافظ، سعدی، مولانا افکار ژرف خویش را توانستند در این زبان به جهان بیان نمایند.

چرا باید این‌چنین دچار "غلط‌نویسی" و دهن کجی به زبان فارسی در سطح یک بیلبورد بزرگ تبلیغاتی در شاه‌راه بزرگ تهران، پایتخت کشوری که زبان رسمی‌اش فارسی است باشیم! تاکید بر روی "غلط‌نویسی" برای آن است که "محاوره‌نویسی" یک سطح بالاتر از متن تابلوی تبلیغاتی بالاست! زیرا در متن بالا شما شاهد غلط‌های املایی هستید و گاهی این غلط‌ها چنان بزرگ است که حتی شرکت تبیلغ کننده بی‌خبر است مردمانی بنام "ایرونی‌" نداریم و "ایرونی" زبان مردمی بنام "ایرونی‌ها" است که ساکنان سرزمین ایران نیستند بلکه مردمی دیگر در آن سوی مرزهای ایران می‌باشند!

از سال 1350 خورشیدی به بعد به علت آنکه فضای تحقیر شهرستان‌ها در تهران روبه رشد گرفت گفتمان برخی اسامی با لهجه "تهرانی" اتفاقی ارزشمند تلقی گردید! در بسیاری از کاباره‌های شمال شهر تهران و تلویزیون آن زمان شومن‌ها با اقتباس از آنکه تهرانیان که در محاوره شهر خود را "تهرون" خویش را "بچه‌تهرون" می‌نامیدند ایران را "ایرون" و ایرانی را "ایرونی" خواندند! پس از انقلاب 1357 که بسیاری از این خوانندگان و شومن‌ها از ایران به سوی امریکا مهاجرت کردند و در لوس‌آنجلس اقامت نمودند غلط‌واژه‌ی "ایرونی" بجای "ایرانی" به شدت توسط ایشان مورد استفاده قرار گرفت!

اما اگر مراد این دوستان از "ایرونی" باشندگان سرزمین ایران است که ره به خطا می‌روند! "ایرونی" یک زبان است نه یک ملت! "ایرونی" نام یکی از دو گویش اصلی زبان آسی[1]در قفقاز است که توسط "ایرونی‌ها" صحبت می‌شود. بیش‌تر آلان‌ها[2]این گویش را به کار می‌برند، به ویژه در شرق جنوب و مرکز اوستیای شمالی-آلانیا[3]. در صورتی که در غرب این جمهوری گویش دیگوری (دیغوری)[4]بیش‌تر رواج دارد.

مراد از "ایرونی‌ها" هم مردمان سرزمین ایران نمی‌باشند! ایرونی‌ها زیر گروهی از اوستی‌ها[5]هستند!

[1] Ossetian language

[2]Alans

[3] North Ossetia–Alania

[4] Digor Ossetian

[5]Ossetians