تاریخ ایران‌ باستان (۷)

Ø سکاها[1]

سکاها که یونانیان ایشان را "سیت" می‌نامیدند از هزاره‌ی دوم همراه با گروه‌های دیگر آریایی‌ها به سمت جنوب سرازیر شدند؛ سرزمین اصلی آنها نواحی جنوبی روسیه، جایی بنام "دشت‌های اوراسی[2]" بود و کانون آنها سواحل شرقی دریای مدیترانه و همچنین کریمه بود. سکاها به شعب و گروه‌های متعدد تقسیم می‌شدند که این انشعابات تشخیص هویت آنها را اکنون دشوار نموده است به گونه‌ای که گروهی سکاها را از نژاد ترک دانسته‌اند؛ مهمترین دلیل آنکه برخی از محققین سکاها را از آریایی‌ها جدا می‌نمایند چگونگی آداب و رسوم ایشان است که حاکی از خشونت طبع، سفاکی و خصلت ویرانگری است که با روح و سبک فکری آریایی‌ها سازگار نبوده است. اما قرآین مستحکمی وجود دارد که سکاها را آریایی نژاد نشان می‌دهد. هرودت در مورد ایشان می‌گوید: نام مشترک تمام آنها "سُکولوت" (سُکوت) بود، آنان خود را از دیگر اقوام منطقه جوان‌تر می‌دانستند و باور داشتند از زمان ایجاد این قوم تا زمانی که داریوش هخامنشی به سرزمین اصلی ایشان حمله کرده هزار سال بیشتر زمان بیشتر نگذشته است، آنان در سرزمینی زندگی می‌نمدند که برف در آن بسیار می‌بارید بدین جهت از رود "آراکس" که احتمالا "ارس" می‌باشد گذشتند و از غرب دریای خزر وارد فلات ایران شدند و منطقه پرآکنده گردیدند.

در سالنامه‌های آشوری از تهاجمات سکاها گفتگو به میان آمده است، سکاها مردمی سخت‌کوش، سفاک، ویرانگر و سوارکارانی چالاک بودند که زندگی را در کوچ‌نشینی سپری می‌نمودند، درباره‌ی خونخواری آنها حکایات بسیاری نقل شده است، یک سکایی هنگامی که در جنگ برای اولین بار دشمنی را می‌کشت مقداری از خون او را می‌آشامید و هنگام تقسیم غنایم می‌بایست سر کشتگان را نزد فرمانروای خود ببرد تا به تعداد سرها غنیمت دریافت نماید، سکاها خدایان متعددی را می‌پرستیدند که بزرگترین خدای ایشان خدای آتش و خانواده بود، آنها در عبادت‌های خود مراسم قربانی نیز بجای می‌آوردند، سکاها مردمی بودند که در حفظ آداب و رسوم خویش بسیار کوشا بودند زین رو بود که از اقوام متمدن پیروی نمی‌نمودند؛ سکاها پیش از ورود به ایران به دنبال جنگ و گریزهای خود در سرزمین‌های متمدن و آباد و ثروتمند با گردآوری غنایم بسیار دارای فرهنگ و تمدنی شده بودند که بقایای آن در گورهای شاهانشان در منطقه‌ی وسیعی از دامنه‌های کوه‌های آلتی و دشت‌های اوراسی به دست آمده است.

سکاها در حماسه‌ها و اساطیر ایرانی‌های شرقی یا کیانیان با عنوان تور و تورانی شهرت داشتند که بخش بزرگی از کشمکش‌ها و رویارویی‌های آنان با سکاها به خود اختصاص داده است، آنچه بر ما روشن است گروه‌های سکایی با سایر دسته‌های آریایی در فلات ایران تا قفقاز و آسیای صغیر پراکنده شدند و آریایی بوده‌اند ولی از نوشته‌های هردوت بر می‌آید مهاجرت آنان هزار سال دیرتر از اولین گروه‌های آریایی آغاز شده است، دسته‌های سکایی مانند سایر گروه‌های این منطقه به علت افزایش جمعیت، کمبود آذوقه و نیز فشار اقوام دیگر چون ماساژت‌ها (ماساگت) که در حوالی رود جیحون می‌زیسته‌اند از این رود گذشته و به سرزمین کیمری‌ها وارد شدند (ادامه دارد...)

[1]Scythians

[2] West Siberian Plain