حرمسرای شاهی در تاریخ ایران

حرمسرا در دربار پادشاهان ایران از دوران هخامنشی تا پایان دوره قاجار کمابیش متداول بوده است. پلوتارک به تشریح حرمسرای اردشیر دوم پرداخته و می‌گوید خواجگان حرمسرا در آن زمان دارای قدرت فراوان بوده‌اند. از حرمسرای پادشاهان اشکانی و ساسانی اطلاعات دقیقتری در دست است که از جمله می‌توان به حرمسرای خسرو پرویز که در آن بیش از هزار زن بوده‌اند، اشاره کرد.
در دوران پس از اسلام، حرمسرا به عالی منسبان محدود نماند و حتی برخی مردم عادی نیز اقدام به ازدواج با چند زن به صورت دائم و موقت نمودند. این سنت در دوران صفوی به اوج رسید و شاه عباس کبیر دارای حرمسرای بزرگی بود و هر از چندی دختران زیبا را در هشت‌بهشت جمع می‌کردند تا شاه، زنان جدید خود را از میان آنها انتخاب کند.
این سنت تا پایان دوران قاجار در ایران ادامه داشت. فتحعلی‌شاه قاجار، به قولی بیش از هزار همسر داشت. او برای اینکه بین آمیزش با همسرانش فاصله زمانی زیادی نیافتد از وسیله‌ای استفاده می‌کرد که استفاده از آن بعداً در حرمسرای ناصرالدین شاه که 84 زن داشت هم استفاده می‌شد و به همین دلیل به سرسره ناصرالدین شاه شهرت یافت. بسیاری از صاحب‌نظران پرداختن بیش از حد پادشاهان ایرانی به زنان و خوشگذرانی را یکی از عوامل مهم عقب ماندگی ایران می‌دانند.