آیا پاسکال تجربه نزدیک به مرگ داشته است؟

بلِز پاسکال (فرانسوی: Blaise Pascal‎؛ ۱۹ ژوئن ۱۶۲۳ — ۱۹ اوت ۱۶۶۲) ریاضی‌دان، فیزیک‌دان و فیلسوف فرانسوی بود. وی در ۱۶ سالگی رساله‌ای مهم در باب هندسه تصویری و مقاطع مخروطی نوشت و در زمینه تئوری احتمال از ۱۶۵۴ با پیر دی فرما مکاتباتی داشت.

بلِز پاسکال در ۱۸سالگی، برای کمک به پدر خود در انجام محاسبات، یک ماشین‌حساب مکانیکی ساخت که قادر به محاسبهٔ جمع و تفریق بود و ماشین حساب پاسکال نام گرفت. این ماشین‌حساب‌ها در واقع مقدمهٔ پیدایش مهندسی کامپیوتر بوده‌اند و زبان برنامه نویسی معروفی به افتخار او پاسکال نامیده شده است. پاسکال همچنین با عمومیت دادن کار توریچِلی، نقشی مهم در توضیحِ مفهوم فشار و خلأ نیز ایفا کرد. واحد فشار به افتخار او پاسکال نامیده شده است.

تجربه نزدیک به مرگ

در تاریخ ۲۳ نوامبر سال ۱۶۵۴ او در تصادفی روی پل نیلی گرفتار شد که در آن اسب‌های کالسکه که کنترل خود را از دست داده بودند از دیوارهٔ پل پایین افتادند و کالسکه را به دنبال خود کشیدند. در این حین میلهٔ اتصال شکسته شد و کالسکه از اسب‌ها جدا و نیمی از آن از پل آویزان شد. پاسکال و دوستانش در این حادثه صدمه‌ای ندیدند، اما پاسکال که مرگ را در جلوی چشمانش دیده بود، از وحشت غش کرد و مدتی بیهوش شد. او که ۱۵ روز بعد حوالی ساعت ۱۰:۳۰ تا ۱۲:۳۰ به هوش آمد، تصویر مذهبی قوی‌ای در ذهنش نقش بسته بود که آن را در یادداشتی کوتاه سریعاً ثبت کرد:

آتش، «خدای ابراهیم، خدای اسحاق، خدای یعقوب، و نه خدای فلسفه دانان و دانشمندان» یادداشت خود را با نیایش ۱۱۹:۱۶ ختم نمود: «پیغام تو را فراموش نخواهم کرد. آمین.» او این یادداشت را با دقت به کت خود دوخته بود و هرگاه لباس خود را عوض می‌کرد آن را نیز جابه‌جا می‌کرد. خدمتکار او این یادداشت را پس از مرگ پاسکال پیدا کرد.

پاسکال که عقاید و باورهای مذهبی‌اش جان تازه‌ای گرفته بود در ژانویه ۱۶۵۵ سفری ۲ هفته‌ای به صومعه‌ای قدیمی در پورت رویال کرد. در این زمان یعنی بعد از تحولات مذهبی بود که او اولین اثر ادبی خود در مورد مذهب را با نام نامه‌های ایالتی نوشت.

نقد فلسفه دکارت

بلز پاسکال در نقد دیدگاههای فلسفی دکارت، نوشت: «من نمی‌توانم دکارت را ببخشم؛ دکارت در تمام فلسفهٔ خود، هرچه می‌توانست کرد تا به روی خدا خطی از بطلان بکشد، اما او نتوانست لزوم وجود خدا را برای آغاز خلقت با سرانگشت اشارهٔ خدایی‌اش انکار کند، اما بعد از آن دیگر خدا از نظرش چیزی بی‌مصرف بود".

توصیف خدای مسیحیت

«خدای مسیحیان خدایی نیست كه فقط فاعل حقایق هندسی و نظم عناصر و اركان باشد. این تصور، تصور مشركان و اپیكوریان است، همه كسانی كه خداوند را بدون پیامبر خدا طلب می كنند و در مرتبه طبیعت متوقف می شوند، یا نوری را كه موجب رضای خاطر آنان شود نمی یابند و یا به یك راه شناختن خداوند و خدمت به او بدون آنكه ملازم با شفاعت شفیع باشد می رسند و بدین طریق یا در ورطه الحاد و یا در ورطه خدای مكانیكی هبوط می كنند؛ و این دو چیزی است كه دین مسیحی تقریباً به یك میزان از آن ها نفرت دارد.»

وفات

در تاریخ ۱۸ آگوست سال ۱۶۶۲ در پاریس و در سن 39 سالگی، پاسکال دچار تشنج شد و صبح روز بعد وی جان به جان آفرین تسلیم کرد، در حالی که این کلمات را بر زبان داشت:

«خدایا هرگز تنهایم نگذار»

مراسم تدفین و نیایش برای وی به اجرا درآمد و جسم بی جان او را در کلیسای «سنت‌اتیِن دو مون» پاریس دفن کردند.