ارز دیجیتال بیت کوین چیست؛ هر آنچه لازم است در مورد BTC بدانید!

بیت کوین چیست؟
بیت کوین چیست؟


احتمالا شما هم یکی از افرادی هستید که درباره ارز دیجیتال بیت کوین مطالبی شنیده‌اید و علاقمند هستید جزئیات بیشتری درباره آن بدانید. در این مقاله قصد داریم پاسخ کاملی برای این پرسش متداول ارائه کنیم که اصولا بیت کوین چیست؟ با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا هر آنچه لازم است درباره BTC بدانید را بدانید.

بیت کوین یک سیستم پرداخت الکترونیکی نظیر به نظیر است که به لطف فناوری بلاکچین می‌تواند نیاز به حضور طرف‌های سوم و واسطه همچون بانک‌ها در تراکنش‌های مالی میان افراد را از بین ببرد. بلاکچین شبکه‌ای غیرمتمرکز و توزیع‌یافته است که از بلاک‌های داده متعددی تشکیل شده است و این بلاک‌ها بوسیله تابع رمزنگاری یک طرفه‌ای همگی با هم متصل و مرتبط هستند و در نتیجه زنجیره‌ای را شکل می‌دهند. نودها (Node) یا اعضای شبکه بلاکچین همگی نسخه واحد و یکسانی از لجر (Ledger) یا دفتر کل ثبت تراکنش‌ها دارند. این مهم از طریق فرایند اجماع (Consensus) حاصل می‌آید که در مورد بیت کوین، این ساز و کار اجماع، اثبات انجام کار (Proof of Work) نام دارد.

تاریخچه‌ای از بیت کوین

در اوت ۲۰۰۸ دامنه اینترنتی bitcoin.org ثبت شد در حالیکه هیچ اطلاعاتی از فرد یا افرادی که آن را ثبت کردند در دسترس نیست. در اکتبر ۲۰۰۸ فرد یا گروهی از افراد ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سایت metzdowd.com که سایتی مربوط و معطوف به رمزنگاری و بررسی تاثیرات آن بر سیاست است، پیامی با این مضمون گذاشت: «مدتی است که دارم روی یک سیستم پول الکترونیکی نوین کار می‌کنم که کاملا نظیر به نظیر است و دیگر در آن خبری از اعتماد به طرف سومی نیست.» سپس ساتوشی اقدام به انتشار وایت پیپر بیت کوین تحت عنوان « بیت کوین: سیستم پول الکترونیکی نظیر به نظیر» در bitcoin.org کرد و در آن نحوه کارکرد این سیستم پولی نوین را شرح داد.

در سوم ژانویه ۲۰۰۹ اولین بلاک بیت کوین که بلاک صفر نام دارد و به آن بلاک جنسیس (genesis block) هم گفته می‌شود ماین یا استخراج شد. این بلاک حاوی یک پیام مخفی متنی با این مضمون است:

«The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks,»

که اشاره به عنوان روزنامه تایمز در تاریخ سوم ژانویه ۲۰۰۹ دارد که به کمک مالی صدر اعظم به بانک‌ها برای بار دوم بواسطه بحران اقتصادی در آن سال پرداخته است. شاید دلیل ساتوشی برای قرار دادن این پیام متنی مخفی در این بلاک این بوده که می‌خواسته بوسیله آن نشان دهد که اولین بلاک بیت کوین را در این تاریخ ماین یا استخراج کرده است و یا اینکه صرفا طعنه‌ای سیاسی به اوضاع نابسامان اقتصادی زده است که به زعم او بانک‌ها مسببش بوده‌اند.

ارز دیجیتال bitcoin چیست؟

ارز دیجیتال bitcoin یک ارز مجازی و یا بعبارتی یک رمزارز الکترونیکی است که برای این طراحی شده است که مثل پول عمل کند. بیت کوین شکلی از پرداخت است که در کنترل هیچ فرد، گروه یا نهاد خاصی نیست و در نتیجه نیاز به اعتماد و تکیه به طرف‌های سوم در تراکنش‌های مالی را از بین می‌برد.

بیت کوین را چه کسی ساخته است؟

ساتوشی ناکاموتو نام مستعار فرد یا گروهی از افراد است که خود را سازنده و خالق بیت کوین معرفی کرده است. تا به امروز هم، هویت واقعی ساتوشی ناکاموتو به صورت یک راز باقی مانده است و علی رغم اینکه گمانه‌زنی‌هایی در این خصوص صورت گرفته اما یقینی وجود ندارد و کسی خالق واقعی بیت کوین را نمی‌شناسد.

ساتوشی ناکاموتو از طریق ایمیل با دیگر توسعه دهندگان حوزه رمزنگاری ارتباط برقرار کرده است و آخرین بار هم در سال ۲۰۱۰ ایمیلی ارسال کرده است و طی آن اعلام کرده است که « به سراغ کارهای دیگری رفته است».

تا کنون چندین نفر بوده‌اند که یا خود ادعا کرده‌اند که خالق بیت کوین یا همان ساتوشی ناکاموتو هستند و یا جامعه کریپتو چنین تصوری در مورد آنها داشته است. در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

اولین بار در سال ۲۰۱۴، مقاله‌ای در Newsweek ادعا کرد که Dorian Nakamoto که یک استاد دانشگاه و مهندس دو رگه آمریکایی-ژاپنی در کالیفرنیای آمریکا است همان ساتوشی ناکاموتو مرموز است. اما تحقیقات بعدی که صورت گرفت مشخص کرد که این شخص سازنده بیت کوین نیست.

خالق بیت کوین چه کسی است؟ اولین نفری که بعنوان ساتوشی ناکاموتو بالقوه مطرح شد Dorian Nakamoto بود.
خالق بیت کوین چه کسی است؟ اولین نفری که بعنوان ساتوشی ناکاموتو بالقوه مطرح شد Dorian Nakamoto بود.


یکی دیگر از افرادی که هم قبل و هم بعد از راه اندازی بیت کوین در کامیونیتی یا جامعه بیت کوین فعال بوده و اولین نفری هم بوده که طی یک تراکنش بیت کوین دریافت کرده Hal Finney است. جالب است بدانید که محل زندگی او تنها چند بلوک ساختمانی با محل زندگی Dorian Nakamoto فاصله داشته و بعضی‌ها گمان می‌کنند همین مساله الهام بخش Finney برای انتخاب نام مستعار ساتوشی ناکاموتو برای خود بوده است.

هال فینی (Hal Finney) بعنوان یکی دیگر از افرادی که بیتکوین را پدید آورده مطرح است
هال فینی (Hal Finney) بعنوان یکی دیگر از افرادی که بیتکوین را پدید آورده مطرح است


گمانه‌زنی بعدی مربوط به Nick Szabo است که یکی از اعضای اولیه سایفرپانک‌ها یا علاقمندان به رمزنگاری و حریم خصوصی است. او در سال ۲۰۰۵ در یک پست وبلاگی در مورد یک ارز دیجیتالی موسوم به «Bitgold» گمانه زنی کرده بود که متکی به اعتماد به طرف‌های ثالث نبود.

یکی دیگر از افرادی که خیلی‌ها معتقدند او ساتوشی ناکاموتو است نیک سابو (Nick Szabo) است
یکی دیگر از افرادی که خیلی‌ها معتقدند او ساتوشی ناکاموتو است نیک سابو (Nick Szabo) است


سازنده بالقوه دیگر بیت کوین Craig Wright است که خودش به کرات عنوان کرده است که ساتوشی ناکاموتو است و حتی آنقدر بر این موضع پافشاری کرده است که پایش به دعاوی حقوقی برای اثبات مالکیت این هویت هم کشیده شده است. Craig Wright یک استاد دانشگاه استرالیایی و یک تاجر است. در دسامبر ۲۰۲۱ هیئت منصفه‌ای دعوی David Kleiman بر علیه Craig Wright را رد کرد. او ادعا کرده بود که با Craig Wright مشترکا بیت کوین را ساخته‌اند و حالا خواهان نیمی از ۱.۱ میلیون بیتکوینی شده بود که گفته می‌شود ساتوشی ناکاموتو در ابتدا ماین و استخراج کرده بود.

بیتکوین را چه کسی ساخته است؟ Craig Wright ادعا می‌کند او است.
بیتکوین را چه کسی ساخته است؟ Craig Wright ادعا می‌کند او است.


با این حال، هیئت منصفه حکم به اعطای ۱۰۰ میلیون دلار به Kleiman داد و به این ترتیب نشان داد که او و Craig Wright تا اندازه‌ای در فرایند طراحی و ساخت ارز دیجیتال بیت کوین مشارکت داشته‌اند.

همچنین در سال ۲۰۲۱ دادگاهی در انگلستان حکم به این داد که دامنه اینترنتی bitcoin.org وایت پیپر بیت کوین را از روی سایت خود بردارد چرا که در حال نقض حق کپی رایت آقای Wright در خصوص این وایت پیپر است و این نشان دهنده این است که دادگاه معتقد است که آقای Wright به نحوی بر این وایت پیپر حق مالکیت فکری دارد.

برای این که بیت کوین را بفهمید ابتدا باید با فناوری بلاکچین آشنا شوید که بیت کوین بر اساس آن کار می‌کند.

بلاکچین چیست و چه نقش در بیت ‌کوین دارد؟

رمزارز بیت کوین مبتنی بر فناوری بلاکچین و شبکه‌ای است که به آن قدرت و نیرو می‌بخشد. بلاکچین یک دفترکل ثبتی و یا لجر ( Ledger) است که داده‌های تراکنش‌ها در آن ثبت و ذخیره‌سازی می‌شوند. داده‌های تراکنش‌ها در بلاکچین در واحدهای ذخیره‌سازی موسوم به بلاک (block) ثبت و ذخیره‌سازی می‌شوند و به صورت یکسان و غیرقابل تغییر، میان اعضای شبکه بلاکچین به اشتراک گذاشته می‌شوند. به منظور حفظ امنیت داده‌ها و اینکه نتوان داده‌های آنها را تغییر داد و یا حذف کرد، آنها را رمزنگاری می‌کنند. بلاکچین از زنجیره‌ای از بلاک‌های داده تشکیل می‌شود که ارتباط و زنجیره میان این بلاک‌ها از طریق فناوری رمزنگاری امکان‌پذیر می‌شود. هر بلاک از سه بخش تشکیل می‌شود: داده‌های بلاک، هش داده‌ها و هش بلاک قبلی.

داده‌های بلاک: منظور از داده‌ها در بلاک، بسته به نوع بلاکچین و کارکردی که دارد ممکن است متفاوت باشد به عنوان مثال در بلاکچین بیت کوین منظور از داده ها، اطلاعات مربوط به فرستنده، دریافت‌کننده و مقدار بیت کوینی است که ارسال می‌شود.

هش بلاک: هش بلاک را می‌توانید به نوعی ساز و کاری شبیه به اثر انگشت افراد در نظر بگیرید که این هش در حقیقت شناسه و معرف بلاک و تمامی محتویات آن است و همواره منحصربه‌فرد و یگانه است؛ درست مانند اثر انگشت انسان ها. به محض اینکه یک بلاک ایجاد می‌شود، هش آن محاسبه می‌شود. اگر کوچکترین تغییری در داده‌های درون بلاک‌ها ایجاد شود، هش آن‌ها هم تغییر خواهد کرد و در نتیجه می‌توان گفت که این هش‌ها برای کشف و شناسایی تغییراتی که ممکن است در داده‌های بلاک‌ها اعمال شوند بسیار مفید و سودمندند. یعنی علی رغم اینکه داده‌های لجر یا دفترکل بلاکچین به صورت اشتراکی در دسترس همه افراد قرار دارند اما به کمک این ساز و کار عملا کسی امکان تقلب و تغییر دادن داده‌ها را ندارد چرا که بلافاصله بقیه اعضای شبکه بلاکچین متوجه تغییر اعمال شده می‌شوند و آن را رد می‌کنند.

هش بلاک قبلی: از طریق این هش بلاک قبلی، اعضای شبکه بلاکچین متوجه محل قرارگیری بلاک در زنجیره بلاک‌ها می‌شوند و در حقیقت بلاک‌ها از طریق همین هش بلاک قبلی به یکدیگر زنجیر و متصل شده‌اند و مفهوم بلاکچین به کمک آن معنا‌ یافته است.

بلاک‌ها در بلاکچین توسط ماینرها (miner) یا اعتبارسنج‌ها (validator) ایجاد می‌شوند که وظیفه بررسی صحت تراکنش‌ها را بر عهده دارند. به طور مثال در بلاکچین بیت کوین، ماینرها می‌توانند هر ده دقیقه یکبار و با صرف انرژی الکتریکی و توان پردازشی قابل توجهی مسأله ریاضی سخت و پیچیده‌ای را حل کنند و ضمن اضافه کردن یک بلاک جدید به زنجیره بلاک ها، تعدادی از تراکنش‌های جدیدی که در شبکه اعلام شده‌اند را اعتبارسنجی کنند و در آن ثبت و ضبط کنند. ماینرها در قبال این خدمتی که برای حفظ امنیت شبکه بلاکچین بیت کوین انجام می‌دهند با ایجاد هر بلاک جدید مقدار معینی ارز دیجیتال BTC پاداش می‌گیرند که مقدار این پاداش هر ۲۱۰ هزار بلاک یکبار و یا تقریبا هر ۴ سال یکبار طی فرایندی موسوم به هاوینگ (Halving) نصف می‌شود. ماینرها علاوه بر پاداش معین ایجاد بلاک جدید، کارمزد انجام تمامی تراکنش‌هایی که در بلاک خود صحت‌سنجی کرده‌اند را نیز دریافت می‌کنند.

شبکه بلاکچین بیت کوین از الگوریتم هش‌گذاری SHA-256 برای رمزنگاری داده‌هایی استفاده می‌کند که در بلاک‌ها ثبت و ذخیره‌سازی می شوند. بعبارت ساده، داده‌های تراکنش‌ها که در یک بلاک ذخیره‌سازی می‌شوند، به صورت یک عدد ۲۵۶ بیتی هگزادسیمال (Hexadecimal) رمزنگاری می‌شود. این عدد حاوی تمامی داده‌های تراکنش‌ها و اطلاعات مربوط به بلاک‌هایی است که تا قبل از آن بلاک در شبکه بلاکچین وجود داشته‌اند.

بیت کوین چگونه تولید می‌شود؟

بیت کوین‌های جدید از طریق فرایند ماینینگ یا استخراج تولید می‌شوند. ماینینگ یا استخراج بیت کوین فرایندی است که در آن ماینرها که در سراسر جهان حضور دارند و به اتفاق هم شبکه غیرمتمرکز بلاکچین بیت کوین را تشکیل می‌دهند با هم برای اضافه کردن بلاک بعدی به زنجیره بلاک‌های قبلی رقابت می‌کنند. همانطور که قبلا گفتیم بلاک‌ها حاوی تراکنش‌ها هستند که درستی و اعتبار آنها پیش از اضافه کردنشان به بلاکچین بایستی توسط ماینرها سنجیده شود. این عمل از طریق ساز و کار اجماعی موسوم به Proof of Work انجام می‌شود. ماینرها تعدادی از تراکنش‌ها که در ممپول (Mempool) در صف تایید شدن و اعتبارسنجی قرار دارند را در یک بلاک قرار داده و سعی می‌کنند با بکارگیری سخت افزارهای اختصاصی همچون ASIC‌ها که قابلیت هش‌گذاری بسیار زیادی در هر ثانیه دارند، عددی تصادفی بیابند که منتج به ایجاد هشی با الگوریتم هش‌گذاری SHA-256 شود که دارای شرایط خاصی باشد که توسط شبکه بلاکچین بیت کوین تعیین می‌شود. هر ماینری که موفق شود زودتر از سایر ماینرها مسأله ریاضی شبکه بلاکچین بیت کوین را حل کند می‌تواند بلاک خود را به آن اضافه کند و پروتکل بیت کوین به صورت خودکار پاداش ایجاد این بلاک جدید بعلاوه کارمزد انجام تراکنش‌هایی که در آن قرار داده را به آدرسی که خود ماینر قبلا در این بلاک قرار داده است ارسال می‌کند.

تنها ۲۱ میلیون ارز دیجیتال BTC وجود خواهد داشت و ساتوشی ناکاموتو پروتکل بیت کوین را طوری طراحی کرده است که تقریبا به طور متوسط هر ده دقیقه یکبار یک بلاک جدید و بیت کوین‌های جدید حاصل از آن ماین و استخراج شوند. پاداش ایجاد بلاک جدید ابتدا ۵۰ بیت کوین به ازای هر بلاک بود اما این پاداش هر ۲۱۰۰۰۰ بلاک یا تقریبا هر ۴ سال یکبار طی فرایندی موسوم به هاوینگ (Halving) نصف می‌شود. در حال حاضر پاداش ایجاد بلاک در شبکه بلاکچین بیت کوین ۶.۲۵ BTC است.

دلیل ایجاد ارز دیجیتال بیت کوین چیست؟

مفهوم بیت کوین اولین بار در سال ۲۰۰۸ و در واکنش به بحران اقتصادی بزرگ در آن سال و اتکای بنیادهای مالی جهان به بانک‌ها بعنوان واسطه انجام تراکنش‌های مالی مطرح شد.

بانک‌ها با چاپ پول و ایجاد نقدینگی بیشتر و بیشتر به تورم و کاهش قدرت خرید دامن می‌زنند و بعضاً باعث شکل‌گیری بحران‌های اقتصادی می‌شوند. ساتوشی ناکاموتو، بنیانگذار بیت کوین، نظرش این بود که بایستی بانک‌ها را از واسطه‌گری در تراکنش‌های مالی کنار گذاشت و به جای آن از یک سیستم پرداخت نظیر به نظیر استفاده کرد که متکی به تایید هیچ گونه طرف ثالثی نباشد. به این طریق، دیگر نیازی به حضور بانک‌ها در تراکنش‌های مالی افراد با یکدیگر نبود.

سیستم پرداخت نظیر به نظیر ساتوشی ناکاموتو در عوض، متکی به ساز و کاری موسوم به Proof of Work یا اثبات انجام کار بود که از الگوریتم‌های ریاضی به منظور تایید و راستی آزمایی تراکنش‌ها بدون حضور نهادهای واسطه همچون بانک‌ها استفاده می‌کرد. در این سیستم پرداخت نوین، سرورهای نهادهای متمرکزی همچون بانک‌ها جای خود را به شبکه‌های غیرمتمرکز بلاکچین می‌دهند.

کاربردهای بیت کوین چیست؟

وقتی ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ بیت کوین را راه اندازی کرد، آن را در ذهنش به چشم «پول» می‌دید و کاربرد آن را همانند پول می‌دانست. این مساله را می‌توانیم از وایت پیپر بیت کوین استنتاج کنیم که ساتوشی در آن از بیت کوین با عنوان‌های «electronic cash» به معنی پول نقد الکترونیکی و «coin» به معنی سکه یاد کرده است.

اما درک متعارفی که از مفهوم پول وجود دارد این است که پول باید همزمان سه نقش و کاربرد داشته باشد: ذخیره‌کننده ارزش باشد، واسطه تبادلات باشد و واحد محاسبه ارزش کالاها و خدمات باشد.

از وایت پیپر Bitcoin می‌توانیم حدس بزنیم که ساتوشی معتقد بوده بیت کوین می‌تواند هر سه این نقش و کارکردها را ایفا کند. بسیاری از نخستین طرفداران بیت کوین هم امیدوار بودند که بیت کوین می‌تواند جای پول‌های سنتی (فیات) همچون دلار آمریکا را در اقتصاد جهانی بگیرد.

اما مشخص شد که موضع ارز دیجیتال BTC در قبال این کاربرد و کارکردهایی که از آن انتظار دارند موضعی بسیار پیچیده است که خیلی‌ها برداشت اشتباهی از آن داشته‌اند. در حقیقت، رمزارز بیت کوین این درک متعارف از کارکردهای پول را به چالش می‌کشد و لزومی نمی‌بیند که همزمان هر سه این کارکردها را خود داشته باشد، با توجه به اینکه امروز هزاران رمزارز دیگر غیر از بیت کوین وجود دارند، ممکن است یکی از آنها بعنوان واسطه تبادلات استفاده شود و از بیت کوین بعنوان ذخیره‌کننده ارزش و واحد محاسبه.

  • واحد محاسبه

درست است که خیلی از کسب و کارها بیت کوین را بعنوان یکی از روش‌های پرداخت خود می‌پذیرند اما به ندرت می‌توان دید که آنها قیمت کالاها یا خدماتشان را بر اساس bitcoinتعیین کنند. هنوز هم بسیاری از آنها علی رغم پذیرش BTCبرای پرداخت، از پول‌های سنتی نظیر دلار آمریکا بعنوان واحد محاسبه خود استفاده می‌کنند.

  • واسطه تبادلات

در سال‌های ابتدایی که بیت کوین هنوز خیلی شناخته نشده بود و تعداد کاربران و تعاملات با شبکه‌اش خیلی زیاد نبود، کارکرد واسطه تبادلات بودن را به خوبی داشت ایفا می‌کرد به طوری که تا سال ۲۰۱۵، شمار کسب و کارهایی که بیت کوین را قبول می‌کردند به صدهزار رسیده بود.

اما هر چه ارز بیت کوین شناخته شده‌تر شد و به کاربرانش افزوده شد با مشکل مقیاس‌پذیری مواجه شد و شبکه‌اش کند و انجام تراکنش‌ها در آن به گونه‌ای که مقرون به صرفه نبود هزینه‌برتر شد.

  • ذخیره‌کننده ارزش

در حال حاضر پر رنگ‌ترین کاربردی که بیت کوین بعنوان یک پول دارد، نقش آن بعنوان یک ذخیره‌کننده ارزش است و یکی از دلایل اصلی این که قیمت بیت کوین همچنان رو به افزایش است همین کاربرد آن در حفظ ارزش دارایی افراد است.

در کنار این موارد کلی از کاربردهای bitcoin، یکی از مهمترین موارد استفاده مصداقی و کاربردهای جذاب و هیجان انگیز BTC امکان انتقال سریع، آسان و با کارمزد نسبتا پایین آن به سراسر نقاط جهان است. در حالیکه اگر بخواهید از طریق روش‌های سنتی مثل بانک‌ها این کار را انجام دهید ملزم به طی مراحل اداری و قانونی و کاغذبازی‌های زیادی هستید و باید کارمزد زیادی هم بپردازید و تراکنشتان هم خیلی بیشتر طول می‌کشد تا به دریافت‌کننده برسد.

ویژگی‌ها و مزایای ارز دیجیتال bitcoin

بیش از ۲۵ سال بود که متخصصین رمزنگاری و نوآوران تلاش می‌کردند یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز امن طراحی کنند اما موفق نمی‌شدند تا اینکه در نهایت bitcoin به صحنه آمد.

بیت کوین ویژگی‌ها و مزایای زیادی داشت و دارد که توانست موفق عمل کند و اوضاع را دگرگون کند. در اینجا به بخشی از ویژگی‌ها و مزایای BTC بعنوان یک رمزارز یا پول الکترونیکی اشاره می‌کنیم.

  • استفاده از بیت کوین و شبکه آن Permissionless یا بی‌نیاز از کسب مجوز از یک نهاد متمرکز است

بر خلاف ارزها و پول‌های سنتی که برای استفاده از آنها بایستی از بانک‌ها، موسسات مالی و دولت‌ها کسب مجوز کرد، بیت کوین نیازی به کسب مجوز از هیچ کسی ندارد و بدون هیچ گونه محدودیت یا مرزبندی جغرافیایی می‌توان آزادانه از آن در سراسر جهان استفاده کرد.

  • بیت کوین را نمی‌توان توقیف یا مصادره کرد

هیچ کس نمی‌تواند بیت کوین‌هایی که شما مالکش هستید را توقیف و ضبط کند چرا که ارز دیجیتال BTC مثل پول‌های سنتی در کنترل نهادهای متمرکزی مثل بانک‌ها نیست بلکه در شبکه‌ای توزیع‌یافته و غیر متمرکز از رایانه‌ها در سراسر جهان ثبت و ضبط می شود که هیچ کسی کنترل متمرکزی بر آن ندارد.

  • بیت کوین سانسور ناپذیر است

از آنجا که شبکه بلاکچین بیت کوین از الگوریتم رایانه‌ای موسوم به Proof of Work یا به اختصار PoW بهره می‌برد، هیچ کس قادر به مسدود کردن یا سانسور کردن تراکنش‌های شما نیست.

  • بیت کوین غیرمتمرکز است

شبکه بلاکچین بیت کوین در سراسر جهان توزیع‌یافته است و هزاران رایانه یا نود (Node) گره‌های این شبکه را تشکیل می‌دهند و در نتیجه برای استفاده از bitcoin مجبور به اتکا و اعتماد به سرورهای یک نهاد متمرکز همچون بانک‌ها نیستید.

  • بیت کوین عرضه محدود و متناهی دارد.

تنها ۲۱ میلیون رمزارز BTC وجود خواهد شد که آهنگ و نرخ ایجاد آنها قابل پیش‌بینی است. در نتیجه می‌توان گفت که بیت کوین نادر و کمیاب و ضدتورمی است.

  • بیت کوین منبع باز و شفاف است

هر کسی می‌تواند کدهای برنامه‌نویسی بیت کوین را به صورت شفاف مشاهده کند و در صورت تمایل به توسعه آن در حوزه‌های مختلف کمک کند.

  • بیت کوین سریع و استفاده از آن آسان است

از آنجا که bitcoin همچنانکه ساتوشی ناکاموتو در وایت پیپر آن بیان کرده است یک ارز دیجیتال نظیر به نظیر است، تراکنش‌هایی که بوسیله آن انجام می‌شوند تقریبا بلافاصله و آنی هستند. هزینه انجام تراکنش‌ها در بیت کوین هم در مقایسه با شبکه‌های پرداخت متمرکزی همچون PayPal، Visa و MasterCard بسیار کمتر است.

  • تراکنش‌های بیت کوین برگشت ناپذیر هستند

در بیت کوین، تراکنش‌ها برگشت ناپذیرند و به محض اینکه این ارز دیجیتال برای کسی فرستاده می‌شود، شخص فرستنده دیگر نمی‌تواند آن را به حساب خودش برگرداند. از این نظر بیت کوین بسیار شبیه به پول نقد سنتی است، وقتی پول نقد را به کسی می‌دهید، دیگر نمی‌توانید آن را باز پس بگیرید مگر اینکه خود او آن را به شما برگرداند.

  • بیت کوین پول واقعی است

از بیت کوین در سراسر جهان برای پرداخت هزینه کالاها و خدمات مختلفی همچون هزینه قهوه، غذا، قطعات الکترونیکی، سفر و غیره استفاده می‌شود و در عین حال هیچ کسی هم نمی‌تواند دوباره بیت کوین‌هایی که قبلا خرج کرده است را خرج کند.

  • بیت کوین امکان انجام تراکنش‌ها به صورت ناشناس را فراهم می‌آورد

اگر از ارز bitcoin به نحو صحیح استفاده شود، می‌توان بوسیله آن تراکنش‌هایی ناشناس انجام داد و از دست سرک کشیدن‌های دولت‌ها در تراکنش‌های مالی خلاص شد.

وقتی از ارز دیجیتال BTC برای انجام تراکنش‌های نظیر به نظیر استفاده می‌کنید، نیازی به این ندارید که ایمیل، نام، شماره تلفن یا دیگر اطلاعات شخصی‌تان را در اختیار کسی قرار دهید. بیت کوین صرفا 0 و 1‌هایی است که از طریق اینترنت جابجا می‌شود. اما اگر از بیت کوین به صورت صحیح استفاده نشود، تراکنش‌هایی که به وسیله آن انجام می‌شود شبه ناشناس خواهد بود و باز هم نسبت به ارزهای سنتی حریم خصوصی بسیار بیشتری برای شما فراهم می‌آورد.

  • برای استفاده از بیت کوین فقط به یک اتصال اینترنت نیاز دارید

می توانید از طریق رایانه یا گوشی هوشمندتان اقدام به خرید یا فروش بیت کوین کنید و یا می‌توانید در مراکزی که ارز BTCرا بعنوان یکی از روش‌های پرداخت می‌پذیرند، از والت یا کیف پول مجازی‌تان به صورت مستقیم هزینه‌هایتان را پرداخت کنید.

ضمنا، افرادی که بنا به دلایل مختلف به سیستم‌های بانکداری سنتی دسترسی ندارند هم می‌توانند به جای آن از بیت کوین استفاده کنند.

  • بیت کوین شفاف است

هر کسی می‌تواند تمامی تراکنش‌هایی که در بلاکچین بیت کوین صورت می‌گیرد را از طریق block explorer به صورت کاملا شفاف مشاهده کند، هر چند که اطلاعات هویتی افرادی که این تراکنش‌ها را انجام داده‌اند پنهان است.

  • بیت کوین آزادی مالی فراهم می‌آورد

با استفاده از بیت کوین این آزادی عمل را دارید که بتوانید تراکنش‌هایی در سطح جهانی با کیفیتی که در موارد بالا به آنها اشاره شد داشته باشید.

ساتوشی چیست؟ هر bitcoin چند ساتوشی است؟

بیت کوین واحد پول الکترونیکی در شبکه بلاکچین بیت کوین (Bitcoin) است. اما می‌توان آن را به صورت واحد اندازه‌گیری اعشاری ساتوشی هم بیان کرد. یک ساتوشی برابر است با یک صد میلیونیوم بیت کوین (0.00000001).

از رمزارز بیت کوین می‌توانید به مانند پول‌های مرسوم سنتی برای خرید کالاها و خدمات مورد نیازتان استفاده کنید و یا آن را به حساب شخص دیگری در هر کجای کره خاکی که باشد انتقال دهید.

هاوینگ (Halving) بیت کوین چیست؟

ساتوشی ناکاموتو به منظور اینکه بیت کوین را به یک پول ضد تورمی تبدیل کند دو اقدام مهم انجام داد یکی اینکه تعداد کل بیتکوین‌هایی که قابل استخراج هستند را محدود به ۲۱ میلیون BTC کرد و به این طریق طرف عرضه آن را محدود کرد و دیگر اینکه در الگوریتم استخراج آن، ساز و کاری موسوم به هاوینگ (Halving) تعبیه کرد که به موجب آن هر ۲۱۰۰۰۰ بلاک یا تقریبا هر ۴ سال یکبار، پاداش استخراج بلاک‌ها نصف می‌شود. به این طریق، آهنگ و نرخ تولید بیتکوین‌ها در طی سال‌ها کند و کندتر می‌شود و این امر می‌تواند در صورتی که تقاضا برای بیت کوین ثابت و یکسان باقی بماند منتج به افزایش قیمت bitcoin و جلوگیری از تورم شود.

پاداش استخراج بلاک‌ها در شبکه بلاکچین بیت کوین در ابتدا یعنی از سال ۲۰۰۹ تا نوامبر ۲۰۱۲ برابر با ۵۰ BTC بود. این میزان بعد از هاوینگ سال ۲۰۱۲ به نصف یعنی ۲۵ بیت کوین کاهش یافت. چهار سال بعد یعنی در جولای ۲۰۱۶ هم هاوینگ بعدی بیتکوین، پاداش استخراج بلاک‌ها را باز هم نصف کرد و به ۱۲.۵ بیت کوین تقلیل داد. جدیدترین هاوینگ بیت کوین هم در ماه مه ۲۰۲۰ رخ داد و پاداش استخراج بلاک‌ها را به میزان کنونی آن یعنی ۶.۲۵ bitcoin کاهش داد.

رویداد هاوینگ بیت کوین ۶۴ بار رخ خواهد داد و آخرین آن در سال ۲۱۴۰ میلادی صورت خواهد گرفت که در آن زمان دیگر تمامی ۲۱ میلیون ارز BTCتوسط ماینرها استخراج شده‌اند و وارد چرخه شده‌اند و دیگر هیچ کوینی وجود ندارد که ماینرها آن را استخراج کنند. در آن زمان، انگیزه ماینرها برای ادامه فعالیت و روشن نگاه داشتن دستگاه هایشان صرفا دریافت کارمزد انجام تراکنش‌هایی است که افراد در شبکه بیت کوین انجام می‌دهند.

دامیننس بیت کوین چیست؟

دامیننس یا سلطه بیت کوین بر بازار یکی از سنجه‌های مهم برای معامله‌گرها است که به کمک آن می‌توانید نحوه عملکرد آلتکوین‌ها نسبت به بیت کوین را دریابید و متوجه شوید که آیا بهتر از آن عمل می‌کنند، بدتر هستند یا عملکرد مشابه و یکسانی دارند. دامیننس بیت کوین با تقسیم کردن ارزش بازار یا مارکت کپ بیت کوین بر ارزش کل بازار کریپتو محاسبه می‌شود.

معامله گرهای کارآزموده به دقت این سنجه را زیر نظر می‌گیرند. به کمک آن می‌توانید برداشتی کلی از نحوه عملکرد بازار کریپتوکارنسی‌ها داشته باشید و پی ببرید که این بازار به چه سمت و سویی در حرکت است.

دامیننس بیت کوین یعنی سهم بیت کوین از کل ارزش بازار کریپتوکارنسی‌ها چقدر است.

از آنجا که رمزارز bitcoin اولین کریپتوکارنسی بود که بوجود آمد، دامیننس و سلطه‌اش در بازار همواره بیشتر از سایر رمزارزها بوده است. اکثر دیگر ارزهای دیجیتال در واکنش به رویدادها و اتفاقاتی که در سراسر جهان رخ می‌دهد معمولا از حرکات بیت کوین تبعیت می‌کنند و به همین خاطر هم هست که ارزش کلی بازار کریپتو معمولا متناظر و هماهنگ با حرکات بیت کوین است.

چگونه با استفاده از دامیننس بیت کوین معاملات بهتری داشته باشیم؟

دامیننس بیت کوین می‌توان دید خوبی به شما بدهد که بازار کریپتوکارنسی‌ها در چه وضعیتی است و قرار است به چه سمت و سویی حرکت کند، در اینجا به ۴ سیگنالی که می‌توان از دامیننس بیت کوین برای تصمیم‌گیری بهتر در معاملات گرفت اشاره می‌کنیم:

۱- دامیننس BTC کاهش می‌یابد اما قیمت آن افزایش می‌یابد

اگر چنین حالتی در زمانی رخ دهد که بازار گاوی (bullish) است، به معنی آن است که آلتکوین‌ها بهتر از بیت کوین عمل می‌کنند و این می‌تواند سیگنالی برای خرید آلتکوین‌ها باشد و یا اینکه به زودی ارز BTC حرکت صعودی سریعترش را آغاز خواهد کرد.

۲- دامیننس BTCکاهش می‌یابد و قیمت آن هم کاهش می‌یابد

وقتی هم دامیننس بیت کوین کاهش می‌یابد و هم قیمتش، نشانه آن است که به طور کلی بازار خرسی (bearish) شده است. این حالت نشانه‌ای برای سرمایه‌گذاران است که نقد شوند و یا در صورتی که بیت کوین به اندازه کافی ریخت، اقدام به خرید آن کنند.

۳- دامیننس bitcoinافزایش می‌یابد و قیمتش هم افزایش می‌یابد

وقتی هم دامیننس بیت کوین افزایش می‌یابد و هم قیمتش به این معنی است که بیت کوین از آلتکوین‌ها بهتر عمل می‌کند و نشان دهنده این است که بازار احساس مثبتی نسبت به بیت کوین دارد و می‌تواند سیگنالی برای خرید بیت کوین باشد.

۴- دامیننس بیت کوین افزایش می‌یابد اما قیمت آن کاهش می‌یابد

وقتی دامیننس بیت کوین افزایش می‌یابد اما قیمت آن کاهش می‌یابد به این معنی است که آلتکوین‌ها بهتر از بیت کوین عمل می‌کنند و اینکه به زودی بازار برای آلتکوین‌ها خرسی می‌شود. در این زمان، سرمایه‌گذارها باید آلتکوین هایشان را بفروشند و به بیت کوین بچسبند.

نحوه قیمت‌گذاری ارز دیجیتال bitcoin چگونه است؟

  • عرضه و تقاضای بیت کوین

قیمت ارز دیجیتال بیت کوین هم درست به همان صورتی تعیین می‌شود که قیمت دلار آمریکا تعیین می‌شود یعنی از طریق میزان عرضه و تقاضا. وقتی تقاضا برای bitcoin زیاد می‌شود، قیمت آن افزایش می‌یابد و وقتی تقاضا برای آن کاهش می‌یابد، قیمت آن کاهش می‌یابد.

البته توجه داشته باشید که از لحاظ عرضه، bitcoin یک دارایی منحصربه‌فرد است چرا که برنامه‌ریزی عرضه آن واقعا خاص و بی‌توجه به نوساناتی است که در میزان تقاضا برای آن بوجود می‌آید. در اکثر کالاها یا دارایی‌ها از جمله پول‌های سنتی (fiat currency) می‌بینیم که وقتی افزایش تقاضا را تجربه می‌کنند، تولیدکنندگانشان میزان عرضه آنها را افزایش می‌دهند تا قیمت آنها مجددا به حال تعادل قبلی برگردد اما در بیت کوین این چنین نیست و وقتی تقاضا برای BTCافزایش می‌یابد، به لطف ساز و کار تنظیم سختی ماین و استخراج بیت کوین، تولید یا ایجاد بیت کوین‌های جدید سخت‌تر می‌شود و عرضه آن افزایش نمی‌یابد.

  • مدل stock to flow در قیمت bitcoin

از مدل stock to flow یا به اختصار S2F معمولا برای بررسی تاثیر کمیابی بر قیمت یک دارایی استفاده می‌شود. نرخ stock to flow عددی است که نشان می‌دهد با نرخ تولید کنونی، چند سال طول خواهد کشید تا موجودی (stock) کنونی تولید شود. نرخ stock to flow اساسا معکوس نرخ تورم یک دارایی است. بنا بر مدل stock to flow، هر چه این نرخ بالاتر باشد، قیمت هم بیشتر می‌شود.

هر ۴ سال یکبار، میزان پاداش ایجاد بلاک جدید ماینرها نصف می‌شود و در نتیجه میزان جریان (flow) بیت کوین‌های جدید به بازار کمتر می‌شود و به تبع نرخ stock to flow افزایش‌یافته و باعث کمیاب‌تر شدن bitcoin می‌شود. اگر مدل stock to flow در مورد بیت کوین هم بکار رود، این مسأله باید باعث افزایش قیمت آن شود‌‌ و در حقیقت هم طی چند هاوینگ (Halving) قبلی همین‌گونه بوده است و این رویدادها منتج به افزایش چشمگیر قیمت ارز BTC طی ماه‌های بعد از وقوع آنها شده‌اند. اما اینکه آیا این افزایش قیمت‌ها را باید به حساب اعتبار مدل stock to flow دانست یا خیر موضوعی است که محل بحث و اختلاف نظر زیادی است.

چرا شبکه بیت کوین ایمن است؟

هر از گاهی مطالبی می‌خوانیم یا می‌شنویم که هکرها موفق به هک کردن شبکه‌های رایانه‌ای مختلفی در سراسر جهان می‌شوند که بیشترشان هم با انگیزه‌های مالی صورت می‌گیرد. سوالی که ممکن است در ذهن‌ها شکل بگیرد این است که آیا بیت کوین را می‌توان هک کرد؟ چه اینکه جذابیت مالی بسیار چشمگیری هم برای هکرها دارد. در این قسمت به توضیح مواردی می‌پردازیم که موجب شده‌اند شبکه بیت کوین ایمن و دور از گزند حملات هکرها باشد.

  • رمزنگاری کلید عمومی

بیت کوین اولین کریپتوکارنسی یا رمزارز است. کریپتو در کریپتوکارنسی شکل مختصر شده کریپتوگرافی یا بعبارت دقیق‌تر کریپتوگرافی کلید عمومی است. منظور از آن هم این است که شبکه بلاکچین بیت کوین به منظور اطمینان یافتن از اصالت و درستی تراکنش‌هایی که انجام می‌دهید از یک کلید خصوصی و کلید عمومی استفاده می‌کند. کلید عمومی شما مثل آدرس ایمیل شما می‌ماند که آن را در اختیار دوستان و آشنایان خود قرار می‌دهید تا بتوانید پیام‌هایی از جانب آنها دریافت کنید. کلید خصوصی شما هم مثل رمز عبور آدرس ایمیل شما می‌ماند که بایستی فقط خودتان آن را بدانید در غیر این صورت فردی که از کلید خصوصی شما باخبر شود به حساب شما دسترسی خواهد داشت و می‌تواند بیت کوین‌هایتان را خرج کند. امضاهای دیجیتالی تراکنش‌هایی که در بیت کوین انجام می‌دهید با استفاده از فناوری‌ای موسوم به Elliptical Curve Digital Signature Algorithm (ECDSA) یا الگوریتم امضای دیجیتال منحنی بیضوی، صورت می‌گیرند.

برای اینکه کسی موفق شود از روی کلید عمومی شما به کلید خصوصی‌تان دست یابد تنها راهی که وجود دارد جستجو از طریق Brute force است یعنی باید تمامی مقادیر ممکن برای کلید خصوصی را امتحان کند و ببیند که آیا یکی از آنها نهایتا کلید عمومی شما را حاصل می‌آورد یا خیر چون کلیدهای عمومی را کلید خصوصی ایجاد می‌کند. در عمل، انجام چنین کاری غیرممکن است چرا که تعداد حالات و مقادیر ممکن بسیار زیادی وجود دارد.

  • تراکنش‌های برگشت ناپذیر بیت کوین

یکی دیگر از مواردی که ارز دیجیتال bitcoinرا بسیار ایمن کرده است اجرای آن بر روی فناوری بلاکچین است. در بلاکچین، بلاک‌ها که حاوی دسته‌ای از تراکنش‌ها هستند، از طریق یک تابع رمزنگاری (کریپتوگرافی) یک طرفه با بلاک قبلی‌شان مرتبط و متصل هستند و به این ترتیب یک Chain یا زنجیره از بلاک‌ها را شکل می‌دهند.

بلاکچین‌ها write-only هستند یعنی شما فقط می‌توانید به آنها اطلاعات اضافه کنید اما به محض اینکه اطلاعات تراکنش‌ها در بلاک‌ها نوشته شدند، دیگر به هیچ وجه نمی‌توان آنها را اصلاح کرد یا تغییر داد. چرا که با کوچکترین تغییری در داده‌های یکی از بلاک ها، هش آن بلاک و به تبع هش کل زنجیره بلاک‌هایی که پس از آن بلاک قرار دارند تغییر می‌یابد و چون بلاکچین و لجر آن غیرمتمرکز است، سایر نودها به راحتی متوجه این تغییر در لجر جعلی می‌شوند و آن را رد می‌کنند. پس اگر رمزارز BTC را برای کسی ارسال کردید، دیگر به هیچ وجه نمی‌توانید آن را به حساب خود برگردانید مگر اینکه خود آن شخص آن را مجددا برای شما ارسال کند.

  • لجر یا دفترکل ثبتی توزیع یافته

بانک‌ها و موسسات مالی سنتی به شکل متمرکز عمل می‌کنند و نسخه‌ای از تراکنش‌ها را در یک محل ذخیره‌سازی متمرکز نگهداری می‌کنند و از آنها در مقابل عملیات‌های متقلبانه و کلاهبرداری حراست می‌کنند. اما به این شکل، شما بعنوان مشتری این بانک‌ها و موسسات مالی مجبور هستید که به آنها اعتماد کنید که درستکار و امانتدار عمل کنند؛ حال اینکه به طور بالقوه همواره این احتمال وجود دارد کسی در این مراکز، دفترکل ثبت تراکنش‌ها را دستکاری کند و اقدام به تقلب و کلاهبرداری و برگرداندن یک تراکنش کند.

بلاکچین‌ها این طور نیستند، آنها نوعی لجر یا دفترکل ثبت توزیع‌یافته هستند. در ارز دیجیتال بیت کوین و سایر رمزارزهایی که از بلاکچین بهره می‌برند، به جای اینکه پولتان در یک پایگاه داده متمرکز نگهداری شود که می‌تواند کانون و آماج حملات و نارسایی‌ها باشد، تقریبا در همه جا نگهداری می‌شود چرا که تعداد افراد بسیار زیادی در سراسر دنیا عضو و تشکیل دهنده شبکه بلاکچین بیت کوین هستند و تمامی آنها یک نسخه یکسان از بلاکچین و تراکنش‌های آن را در اختیار دارند و نگهداری می‌کنند.

پیش از اینکه تراکنش‌ها در لجر بلاکچین بیت کوین ثبت شوند، اکثریت نودها (Node) بایستی آنها را تایید کنند و در غیر این صورت آنها در بلاکچین ثبت نخواهند شد.

برای اینکه کسی بخواهد به شبکه بیت کوین حمله کند و کنترل آن را در دست خود بگیرد و تراکنش‌های جعلی ترتیب دهد، نیازمند آن است که ۵۱ درصد از قدرت ماینینگ یا هش‌گذاری این شبکه را در اختیار خود داشته باشد که این امر بسیار بعید است چرا که انجام چنین کاری و تهیه منابع مورد نیاز برای آن در توان قدرتمندترین کشورهای جهان هم نیست.

افراد بسیار زیاد و مختلفی در سراسر دنیا هستند که نرم افزار bitcoin را راه اندازی کرده‌اند و ماینر یا فول نود آن هستند. هر چه تعداد آنها بیشتر و بیشتر شود، شبکه بلاکچین بیت کوین هم ایمن‌تر می‌شود. نفع جمعی آنها در این است که این کوین یا رمزارز را ایمن نگاه دارند.

  • عمومی بودن بلاکچین بیت کوین

همه می‌توانند تمامی تراکنش‌هایی که در لجر بیت کوین ثبت شده‌اند را به صورت کاملا شفاف مشاهده کنند و خودشان بررسی کنند که همه چیز درست است و اشکالی وجود ندارد. همه می‌توانند ببینند که شما در والت خود چه مقدار رمزارز BTC دارید اما کسی نمی‌داند که این مقدار به شخص شما تعلق دارد چرا که بیت کوین‌ها در آدرس‌هایی شبه ناشناس نگهداری می‌شوند. اینکه هر کسی می‌تواند خودش شبکه بیت کوین را ممیزی کند، باعث افزایش اعتماد می‌شود.

بیت کوین چه ربطی به برق دارد؟

بیت کوین از طریق فرایندی موسوم به ماینینگ یا استخراج تولید می‌شود. ماینینگ یا استخراج بیت کوین دربردارنده حل یک مساله ریاضی و رمزنگاری پیچیده است. حل این مسئله‌ها تنها از طریق سعی و خطای مداوم و پی در پی عددهای حدسی تصادفی امکان‌پذیر است و این کار را رایانه‌هایی ویژه موسوم به ASIC‌ها انجام می‌دهند که با انرژی برق کار می‌کنند. از سوی دیگر همانطور که می‌دانید شبکه بلاکچین بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز است و افراد مختلفی در سراسر دنیا هستند که با هم برای ماین کردن بلاک بعدی و از آن خود کردن پاداش کشف آن که به صورت رمزارز BTC است رقابت دارند و این یعنی تعداد زیادی دستگاه ماینر روشن در سراسر جهان که همه در حال مصرف برق هستند تا شبکه بیت کوین فعال باقی بماند و امنیتش هم حفظ شود.

وقتی قیمت ارز bitcoin افزایش می‌یابد، مصرف برق هم بیشتر می‌شود چرا که این افزایش قیمت افراد را ترغیب به این می‌کند دستگاه ماینر خریداری کنند و با ماین کردن یا استخراج بیت کوین که حالا قیمتش هم بالا رفته و جذاب‌تر شده کسب سود کنند.

مطالعه‌ای که دانشگاه کمبریج انجام داده است نشان می‌دهد که شبکه بلاکچین بیت کوین هر ساله ۱۲۰ ترا وات ساعت برق مصرف می‌کند.

بنا بر گزارشی که Galaxy Digital منتشر کرده و آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) هم آن را تایید کرده شبکه بلاکچین بیت کوین هر سال ۱۱۳.۸۹ ترا وات ساعت برق مصرف می‌کند در حالی که سیستم بانکداری در سطح جهان هر سال ۲۶۳.۷۲ ترا وات ساعت برق مصرف می‌کند و این رقم برای استخراج طلا برابر با ۲۴۰.۶۱ ترا وات ساعت است. این یعنی عملا استخراج طلا و بانکداری سنتی دو برابر Bitcoin برق مصرف می‌کنند.

استخر استخراج بیت کوین چیست؟

منظور از استخرهای استخراج بیت کوین مراکزی است که در آن افراد دستگاه‌های ماینر خود را با دستگاه‌های ماینر دیگر استخراج کننده‌ها به صورت یکجایی و گروهی برای استخراج بیت کوین به کار می‌گیرند تا به این طریق شانس و احتمال اینکه بلاک بعدی را استخراج کنند بالاتر ببرند و در نتیجه درآمد بهتری از دستگاه‌های خود داشته باشند. هر چه توان و قدرت هش‌گذاری یک استخر استخراج بیت کوین بیشتر باشد، احتمال اینکه بلاکی استخراج شود هم بیشتر می‌شود. در استخرهای استخراج بیت کوین اگر بلاکی استخراج شود، پاداش آن بلاک به نسبت قدرت و توان هش گذاری‌ای که افراد مختلف به آن استخر کمک کرده‌اند، میان آنها تقسیم می‌شود.

رویای ساتوشی این بود که همه افراد بتوانند بعنوان ماینر یا استخراج‌کننده بیت کوین عمل کنند و به این شکل هم شبکه بیت کوین را امن کنند و هم بعنوان پاداش بیت کوین به دست آورند. اما در واقعیت این گونه نشد و اوضاع کمی فرق کرد. همچنانکه شبکه بیت کوین رشد می‌کرد؛ افراد برای اینکه بتوانند پاداش مقرون به صرفه‌ای از فرایند استخراج کسب کنند بایستی دستگاه‌های پر قدرت‌تری خریداری می‌کردند که توان هش‌گذاری بیشتر و بیشتری داشته باشد.

نوع دستگاه‌های استخراج هم پیچیده و پیچیده‌تر می‌شد و افراد مجبور به خرید دستگاه‌های پر هزینه‌تر می‌شدند که خریدشان دیگر در توان همه افراد نبود.

اولین بار، کاربری به نام Slush در تالار گفتگوی سایت BitcoinTalk متوجه این موضوع شد و این ایده به ذهنش رسید که افراد می‌توانند توان دستگاه‌های استخراج خود را با دیگر ماینرها ادغام کنند و به تعبیری «استخری» برای استخراج بیت کوین تشکیل دهند و به این ترتیب شانس خود برای دریافت پاداش استخراج بلاک را افزایش دهند. در نتیجه، او در نوامبر ۲۰۱۰ اولین استخر استخراج بیت کوین را با نام Slush Pool بنیان گذاشت که البته آن را به نام استخر Bitcoin.cz Mining هم می‌شناسند.

مزرعه استخراج ارز bitcoin چیست؟

مزرعه استخراج ارز bitcoin از چندین ردیف دستگاه ماینر در کنار هم تشکیل می‌شود که معمولا هم محل استقرار آنها در انبارها یا سوله‌های بزرگ است. معمولا راه اندازی یک مزرعه بیت کوین مستلزم سرمایه‌گذاری کلان و تامین برق ارزان است.

اگر کلیه عملیات‌های استخراج بیت کوین را یک کشور در نظر بگیریم، این کشور از لحاظ مصرف برق در رده شصت و یکم می‌بود چرا که تخمین زده می‌شود که توان رایانه‌ای شبکه بیت کوین معادل ۳.۷ میلیون ابر کامپیوتر است.

در اینجا چند مورد از بزرگترین مزرعه‌های استخراج بیت کوین در جهان را معرفی می‌کنیم:

مزرعه استخراج بیت کوین دالیان چین:

توان هش‌گذاری (hashrate): ۳۶۰۰۰۰ ترا هش در هر ثانیه

در هر ماه ۷۵۰ BTC استخراج می‌کند که معادل ۳ درصد از کل بیتکوین‌هایی است که استخراج می‌شود.

· مزرعه استخراج بیت کوین Genesis در ریکیاویک ایسلند:

توان هش‌گذاری (hashrate): ۱۰۰۰ ترا هش در هر ثانیه

به دلیل آب و هوای سرد در ایسلند انتخاب این محل برای برپاکردن مزرعه استخراج بیت کوین راهبردی بوده است.

مزرعه استخراج بیت کوین در مسکو روسیه:

توان هش‌گذاری (hashrate): ۳۸ پتا هش در هر ثانیه

در هر ماه ۶۰۰ BTC استخراج می‌کند.

مزرعه استخراج بیت کوین Bitfury در آمستردام هلند:

یکی از قدیمی‌ترین مزرعه‌های استخراج ارز دیجیتال بیت کوین است که از سال ۲۰۱۱ بیش از ۵۰۰ مگا وات توان رایانشی در مرکز خود مستقر کرده و توانسته بیش از ۶۰۰ هزار BTC استخراج کند.

قانون‌گذاری و ارز دیجیتال bitcoin

آیا بیت کوین جرم است؟

بیت کوین یک شبکه غیرمتمرکز عمومی است که استفاده از آن برای تمامی افراد در دسترس و آزاد است و این موضوع معایبی هم دارد. خیلی از سیاستمداران و متخصصان بانکداری، بیت کوین را رمزارزی برای مجرمان قلمداد می‌کنند. به نظر آنها بیت کوین کمک شایانی به مجرمان می‌کند تا فرار مالیاتی کنند، پولشویی کنند و تروریست‌ها را تامین مالی کنند. باید اذعان کرد که از بیت کوین برای انجام تمام این جرم‌ها استفاده می‌شود.

یکی از پرتکرارترین استفاده‌های مجرمانه‌ای که از بیت کوین می‌شود مربوط به هکرهایی است که اقدام به هک و قفل کردن رایانه‌های شرکت ها، دولت ها، مدارس و حتی بیمارستان‌ها می‌کنند و از آنها تقاضای دریافت باج به صورت ارز BTC می‌کنند تا مجددا اقدام به باز کردن سرویس‌های رایانه‌ای آنها کنند. البته رمزارزهای دیگری غیر از بیت کوین هم هستند که برای این مقاصد مورد استفاده مجرمان قرار دارند از جمله ارز مونرو (Monero) که تراکنش‌های آن حتی از bitcoin هم ناشناس‌تر است.

تحلیل داده‌های آنچین یا درون زنجیره‌ای تمام کریپتوها در سال ۲۰۲۰ نشان داده که کمتر از یک درصد از کل تراکنش‌ها مربوط به فعالیت‌های مجرمانه بوده است.

مطالعه‌ای که موسسه فناوری ماساچوست در ایالات متحده آمریکا انجام داده است، ادعا کرده که اقدام به ارزیابی تمامی تراکنش‌های شبکه بلاکچین بیت کوین از ابتدا تا کنون کرده و به این نتیجه رسیده که تنها ۳ درصد از آنها مربوط به فعالیت‌های مجرمانه بوده است. اگر این آمار و ارقام صحیح باشند، استفاده مجرمانه از بیت کوین به هیچ وجه بیشتر از استفاده مجرمانه‌ای نیست که مجرمان از پول و سرویس‌های مالی سنتی می‌کنند. به هر صورت، معامله مواد مخدر، باج گیری و کلاهبرداری قبل از بوجود آمدن بیت کوین وجود داشته‌اند.

آیا bitcoin توسط دولت‌ها کنترل می‌شود و قانونی است؟

ارز دیجیتال بیت کوین به دو مقصود اصلی طراحی شد: غیرمتمرکز و توزیع‌یافته باشد. همین دو ویژگی است که باعث می‌شود کنترل و تنظیم‌گری قانونی آن اگر نگوییم غیرممکن، که بسیار سخت و دشوار شود.

بیت کوین چون غیرمتمرکز است هیچ نهاد متمرکزی به تنهایی کنترل آن را در اختیار خود ندارد بلکه کنترل آن به صورت اشتراکی توسط افراد و نهادهای بسیار زیاد و مستقل از همی از سراسر جهان صورت می‌گیرد و این باعث می‌شود تقریبا هیچ دولت یا نهادی نتواند کنترل کاملی بر شبکه آن داشته باشد و هر طور که خواست در آن دخل و تصرف کند.

بیت کوین چون توزیع‌یافته است در آن واحد در نقاط جغرافیایی متعددی حضور دارد و این باعث می‌شود که هیچ دولت یا قوه تنظیم‌گری نتواند اراده‌اش در خصوص بیت کوین را به خارج از مرزهای خود بسط و گسترش دهد. همچنین باعث می‌شود که دولت‌ها بر خلاف شبکه‌هایی که متمرکز و در یک محل هستند، نتوانند اقدام به قلع و قمع شبکه bitcoin کنند.

تا کنون در هیچ کشوری شاهد ارائه یک برنامه قانونگذاری هماهنگ شده بین المللی در خصوص رمزارزها از جمله بیت کوین نبوده‌ایم. ارزهای دیجیتال از جمله بیت کوین در حال حاضر در ۹ کشور از جمله چین ممنوع هستند و ۴۲ کشور از بولیوی گرفته تا ترکیه، محدودیت‌هایی را وضع کرده‌اند که این اعمال محدودیت‌ها یا در خصوص رفتار و برخورد بانک‌ها با فعالیت‌های کریپتویی بوده و یا ممانعت از فعالیت صرافی‌های رمزارز.

در بعضی از این کشورها، قانونگذاری بیت کوین و رمزارزها به منظور محافظت از مشتریان و پیشگیری از کلاهبرداری‌ها است و بعضی دیگر از آنها به منظور جلوگیری از تزلزل و بی‌ثبات شدن موسسات مالی اقدام به تنظیم‌گری و اعمال مقررات برای بیت کوین و رمزارزها می‌کنند.

دولت‌ها اگر چه نمی‌توانند خود بیت کوین و شبکه آن را در کنترل خود درآورند و برای آن تنظیم‌گری مقرراتی داشته باشند اما می‌توانند قوانین و مقرراتی برای صرافی‌های متمرکز تدوین کنند که افراد باید از طریق آنها اقدام به خرید بیت کوین کنند و آنها را ملزم به احراز هویت کاربران (KYC) به منظور تبعیت از قوانین و مقررات ضد پولشویی (AML) و موارد قانونی دیگر کنند‌.

آیا تراکنش‌های بیت کوین ناشناس هستند؟

تصوری که عموما از رمزارزها و از جمله بیت کوین وجود دارد این است که آنها شکلی از پرداخت هستند که کاملا ناشناس هستند و هیچ کسی نمی‌تواند آنها را ردیابی کند. اما اگر دقیق‌تر نگاه کنید متوجه می‌شوید که این گونه نیست و بیت کوین خیلی بیشتر از چیزی که فکرش را می‌کنید اطلاعات شما را آشکار می‌کند.

مهمترین مساله‌ای که بیت کوین در خصوص ناشناس بودن دارد به والت یا کیف پول نگهداری آن بر می‌گردد. والت‌های بیت کوین عموما بیش از آنکه ناشناس باشند، شبه ناشناس هستند. ناشناس بودن یعنی هیچ نامی و نشانی نداشتن اما والت بیت کوین شما بدون نام و نشان نیست بلکه یک نام و نشان شبه ناشناس به شما می‌دهد. بعبارتی به جای اینکه مثلا نام والت بیت کوین شما به صورت کاملا شناخته شده «حمید احمدی» باشد، نامش مجموعه‌ای در هم ریخته از حروف و اعداد است که باز هم عملا به لحاظ مفهومی فرقی نمی‌کند و این حروف و اعداد در هم ریخته به والت متعلق به شما ارتباط داده شده است.

اگر چه پروژه بیت کوین در وبسایت خودش تمامی این اطلاعات را افشا کرده است، اما بسیاری از افراد این در هم ریختگی حروف و اعداد مربوط به والتشان را به معنی ناشناس بودن bitcoinدانسته‌اند و اینکه کسی نمی‌تواند تراکنش‌های پرداختی‌شان را ردیابی کند. اما توجه داشته باشید که آدرس والت بیت کوین شما قابل ردیابی است و اتفاقا ردیابی آن امروزه خیلی هم ساده است.

بیت کوین بر روی بلاکچین عمومی کار می‌کند که در آن همه می‌توانند ببینند که کدام والت از کجا کدام بیت کوین را خرج کرده است. اگر چه شخصی که بیت کوین را خرج می‌کند در پس یک سری حرف و عدد در هم ریخته پنهان شده است ( مثلا vBMSEYstWetqTFn5Au4m4GFg7xJaN) اما فعالیت‌هایی که او در شبکه bitcoin انجام می‌دهد اصلا پنهان نیست.

به طور مثال، اگر شما اطلاع داشته باشید که فرد مورد نظرتان در فلان روز با استفاده از BTCاقدام به خرید سرویسی ( مثلا سرویس VPN) کرده، می‌توانید بروید و لجر یا همان دفتر کل ثبت تراکنش‌های بیت کوین را ببینید و در آن به دنبال آدرس بیت کوینی بگردید که در آن روز بخصوص اقدام به خرید از آن ارائه دهنده سرویس VPNنموده است. اگر در نتیجه جستجویتان به بیش از یک آدرس دست یافتید، می‌توانید بررسی کنید ببینید که آن شخص دیگر در کجاها بیت کوین‌هایش را ممکن است خرج کند. به طور مثال، اگر او به صورت مرتب به خیریه‌ای شناخته شده کمک می‌کند، این داده ثانویه را هم مد نظر قرار می‌دهید و این بار احتمالا به راحتی آدرس مختص او را پیدا می‌کنید.

آدرس والت بیت کوین شما تنها با یک داده لو نمی‌رود بلکه با تجمیع همه داده‌ها و در کنار هم قرار دادن همه آنهاست که این اتفاق می‌افتد. امروزه با پیشرفت‌هایی که در حوزه استخراج داده‌ها و هوش مصنوعی در دسترس است، این داده‌ها به راحتی در کنار هم قرار داده می‌شوند و هویت آدرس‌های شبه ناشناس بیت کوین به راحتی ردیابی و کشف می‌شوند.

مساله دیگری که در خصوص ناشناس بودن بیت کوین مطرح است این است که خرج کردن بیت کوین یک چیز است و خرید آن چیز دیگری. شما برای این که بیت کوین خریداری کنید باید به صرافی‌های ارز دیجیتال مراجعه کنید و در ازای پول‌های سنتی که دولت‌ها پشتیبان آنها هستند، بیت کوین خریداری کنید. اما صرافی‌های ارز دیجیتال برای اینکه اجازه فعالیت داشته باشند، ملزم به این هستند که فرایند احراز هویت را در مورد تمامی کاربرانشان انجام دهند. معمولا صرافی‌ها برای احراز هویت از کاربرانشان درخواست کارت شناسایی، گواهینامه رانندگی و یا پاسپورت می‌کنند. گاهی هم مخصوصا در خریدهای سنگین درست به مانند بانک‌ها موظف به توضیح خواستن و اخذ مدارک مثبته در خصوص درآمد از مشتریان خود هستند. آنها در سراسر جهان مجبور به تبعیت از قوانین ضد پولشویی دولت‌های متبوع خود هستند.

آیا ردیابی معامله‌گران بیت کوین توسط دولت‌ها امکان‌پذیر است؟

از آنجا که لجر بیت کوین عمومی است و همه می‌توانند تمامی تراکنش‌های آن را مشاهده کنند، دولت‌ها می‌توانند از صرافی‌های ارز دیجیتال درخواست کنند که اطلاعات شما را به آنها بدهند و بعد به کمک آنها به راحتی آدرس والت‌های منتسب به آنها و اینکه چه مقدار بیت کوین را در چه تاریخی به چه آدرسی انتقال داده‌اند را ردیابی کنند. اگر فکر می‌کنید که با ارائه مدارک شناسایی جعلی می‌توانید از این تهدید در امان بمانید و شناسایی نشوید، سخت در اشتباهید چرا که شما علاوه بر مدرک شناسایی به صرافی اطلاعات مربوط به حساب بانکی‌تان را هم داده‌اید و به راحتی از رویچ آن لو می‌روید.

چگونه بیت کوین رایگان بدست آوریم؟

با توجه به ماهیت غیرفیزیکی و دیجیتالی بیت کوین سوالی که شاید برای بسیاری از افرادی که به تازگی با آن آشنا می‌شوند پیش می‌آید این است که چگونه می‌توانند بیت کوین رایگان بدست آورند.

شاید اگر آنقدر خوش شانس بودیم که از دوستان نزدیک ساتوشی ناکاموتو بودیم، می‌توانستیم بیت کوین‌های رایگان بدست بیاوریم. ساتوشی اولین پاداش بلاک را در سوم ژانویه ۲۰۰۹ دریافت کرد و چند روز بعد در دوازدهم ژانویه اولین تراکنش شبکه بیت کوین را انجام داد و برای تست ۱۰ BTCرا به دوست خود Hal Finney فرستاد. Hal Finney یکی از متخصصین رمزنگاری بود که با Wei Dai و Nick Szabo روی ارزهای دیجیتالی رمزنگاری شده کار می‌کرد. غالبا این افراد را بعنوان افرادی می‌شناسند که ایده‌های اولیه طراحی بیت کوین منتسب به آنها است.

ضمن اینکه در آن زمان ماین و استخراج بیت کوین کمترین میزان سختی را داشت و هر کسی می‌توانست حتی با رایانه یا لپ تاپ معمولی خودش هم بیت کوین‌های زیادی استخراج کند که صرف نظر از هزینه برق کم تقریبا برایش رایگان تمام می‌شد. اما امروز دیگر ماین و استخراج بیت کوین بسیار سخت و رقابتی شده است و برای آن بایستی دستگاه‌های تخصصی و نسبتا‌گران قیمتی خریداری کرد و عملا دیگر نمی‌توان با رایانه‌های معمولی بیت کوین‌های تقریبا رایگان بدست آورد.

اما ناامید نشوید، راهی برای بدست آوردن بیت کوین رایگان وجود دارد که در اینجا به آن اشاره می‌کنیم.

همانطور که می‌دانید امروزه به غیر از بیت کوین صدها رمزارز دیگر وجود دارد و هر روز هم پروژه‌های جدیدی در کریپتو ظهور می‌کنند که یکی از راهبردهای آنها برای جذب مخاطب و محبوبیت بیشتر، ایردراپ (Airdrop) یا دادن رمزارزهای رایگان به افرادی است که اقدام به معرفی پروژه آنها در کامیونیتی یا جامعه کریپتو کنند.

بعدا وقتی که این پروژه‌ها در صرافی‌ها لیست شدند می‌توانید آنها را با بیت کوین مبادله کنید و از این طریق صاحب بیت کوین‌های رایگان شوید.

آیا بیت کوین سقوط می‌کند؟

به لحاظ فنی این امکان و احتمال وجود دارد که هر رمزارزی سقوط کند و صفر شود، همانطور که این اتفاق عملا برای ترا لونا (Terra Luna) افتاد. اما برای اینکه چنین اتفاق ناگوار و فاجعه‌باری برای رمزارزی به ارزشمندی و محبوبیت بیت کوین بیفتد، نیاز است که چندین رویداد دگرگون‌کننده اتفاق بیفتد. هر کسی که کارکرد ارز دیجیتال BTC را بداند، بر این مطلب صحه می‌گذارد.

بعضی‌ها بیت کوین را برای کوتاه مدت خریداری می‌کنند به امید اینکه با افزایش قیمت سودی کنند و آن را بفروشند. بعضی دیگر هم ارز BTC را به نیت هولد و نگهداری خیلی بلندمدت می‌خرند و توجهی هم به صعود و سقوط‌های آن در کوتاه مدت ندارند.

اما عده دیگری هم هستند که معتقدند bitcoin خلاصه جای پول‌های سنتی را می‌گیرد و بانک‌ها را خطرناک و بی‌انصاف می‌دانند و معتقدند که دنیای غیرمتمرکز چیزی است که در آینده انتظارمان را می‌کشد. برای این دسته از افراد، خرید بیت کوین فراتر از یک سرمایه‌گذاری است و نشان دهنده شور و عرق آنها به رمزارزها است.

همین حالا هم در سراسر جهان می‌توان با استفاده از رمزارز بیت کوین اقدام به خرید کالاها و خدمات گوناگونی کرد و بعضی از کشورها مثل السالوادور پا را از این فراتر گذاشته و پیشگام دیگر کشورها، BTC را بعنوان پول رایج کشور خود پذیرفته‌اند.

ضمن اینکه حتی اگر بیت کوین در اکثر کشورهای جهان بسیار محدود و غیرقانونی اعلام شود، منحل کردن کل شبکه بیت کوین کار بسیار سخت و دشواری است. با بیش از صد هزار نودی (Node) که شبکه بلاکچین بیت کوین در سراسر جهان دارد، برای اینکه بتوان بیت کوین را کاملا نابود کرد، عملا نیاز است که همه این نودها باور و علاقمندی‌شان به آن را از دست بدهند.

نابود کردن بیت کوین به سادگی بستن یک وبسایت نیست. زیرساخت پیچیده آن در کنار ماهیت غیرمتمرکزی که دارد بنیان مستحکمی به این ارز دیجیتال بخشیده است که متزلزل کردنش را دشوار می‌کند؛ حتی برای کشورهایی که خیلی قدرتمند هستند.

ضمن اینکه نهنگ‌ها که bitcoin زیادی در اختیار دارند و بازیگران مهمی در بازار بیت کوین هستند، تاثیر بسزایی در قیمت آن دارند. آنها می‌توانند هر موقع که ضروری دیدند بازار را دستکاری کنند و از طریق سناریوهایی مانع از این شوند که بیت کوین سقوط کند و قیمتش صفر شود.

همه این موارد و عوامل احتمال اینکه بیت کوین کاملا سقوط کند و از بین برود را خیلی خیلی بعید می‌کند.

آینده ارز بیت کوین

وقتی بیت کوین تقریبا یک دهه قبل به جهان معرفی شد، انتظار می‌رفت که انقلابی در زیست بوم مالی جهان بوجود آورد اما این اتفاق رخ نداده است. طی این مدت قیمت آن هم فراز و فرودهای مختلفی را تجربه کرده است به طوری که در آوریل ۲۰۲۱ قیمت بیت کوین به بالاترین حد تاریخی خود یعنی حدود ۶۹۰۰۰ دلار هم رسید و در حال حاضر هم قیمت آن تا ۲۳۵۵۰ دلار افت کرده است.

علی رغم این نوسانات، سرمایه‌گذاران و علاقمندان به بیت کوین و رمزارزها نسبت به آن خوشبین‌تر هم شده‌اند و به نظر می‌رسد که دهه پیش رو نقش محوری در آینده بیت کوین داشته باشد.

ساتوشی معتقد بود که بانک‌ها بعنوان واسطه تراکنش‌ها باعث افزایش یافتن هزینه انجام تراکنش‌های مالی می‌شوند و این موجب می‌شود که امکان خرده پرداخت‌ها و تراکنش‌های مالی خیلی کوچک عملا امکان‌پذیر نشود. بنابراین او معتقد بود که باید بیت کوین بعنوان یک شبکه پرداخت نظیر به نظیر، غیرمتمرکز و بدون مرز را جایگزین واسطه‌گری بانک‌ها کرد.

اما حالا که ۱۳ سال از پیدایش بیت کوین گذشته، به نظر می‌رسد که این نگاه و افق دید مخدوش شده است. غیرمتمرکز بودن جایش را به متمرکز بودن داده؛ به این صورت که نهنگ‌ها یا سرمایه گذارانی که بیت کوین‌های بسیار زیادی در اختیار دارند قیمت آن را در بازار کنترل می‌کنند. ماینینگ و استخراج بیت کوین به صورت انفرادی که باعث مردمی‌تر شدن فرایند انتشار بیت کوین‌های جدید می‌شد حالا کم کم قربانی بهینه‌تر کردن فرایند ماینینگ از طریق احداث مزارع بیت کوین توسط حکومت‌ها و سرمایه گذاران شرکتی شده است. بیت کوین بخاطر مشکلاتی که در خصوص مقیاس‌پذیری داشته است، متحمل فورک‌ها و شکل‌گیری آلتکوین‌های متعددی شده است.

اما رشدی که کل کریپتو طی این مدت کرده است و یک زیست بوم اقتصادی پر رونق و پر انرژی را تشکیل داده است جبرانگر تمامی این موارد منفی است. بازار کریپتوکارنسی که تا سیزده سال قبل وجود نداشت، در حال حاضر ارزشی بالغ بر ۱.۱۲ تریلیون دلار دارد.

یکی از نکات مثبت و مهمی که برای بیت کوین رخ داده است این است که السالوادور در نهم ژوئن ۲۰۲۱، ارز BTC را بعنوان پول قانونی پذیرفت. این اولین کشوری است که چنین اقدامی را انجام داده است و این می‌تواند الهام بخش سایر کشورها در اتخاذ رویکرد مشابه باشد. هر کسب و کاری در السالوادور که بتواند بیت کوین را در قبال خدمات یا کالاهایی که ارائه می‌کند بپذیرد به موجب این لایحه هیچ منع قانونی ندارد، هر چند که همچنان دلار آمریکا ارز رایج اصلی در این کشور محسوب می‌شود.

در حال حاضر، ارزهای دیجیتال به طور کلی و بیت کوین به طور خاص چیزی میان ذخیره‌کننده ارزش و واسطه‌ای برای انجام مبادلات روزانه است. سرمایه‌گذاران شرکتی و حقوقی مشتاقند از نوسانات شدید قیمتی BTC منتفع شوند و حتی بعضی از دولت‌ها همچون ژاپن هم رسما ارز bitcoin را بعنوان یکی از روش‌های پرداخت معتبر خود اعلام کرده‌اند.


دوستان لطفا اگه از این مطلب خوشتون اومد حتما برای حمایت پست رو لایک کنید و برای دوستانتون هم فوروارد کنید و صفحه من در توییتر و کانال تلگرام رو هم حتما فالو کنید و عضو بشید. ممنون

صفحه توییتر:

http://twitter.com/BitcoinBreads

کانال تلگرام:

https://t.me/BitcoinBreads