ان‌اف‌تی (NFT) به زبان ساده

اگر عاشق دنیای فناوری هستید، احتمالاً این روزها کم و بیش درباره رمزارزها (CrytoCurrencies)، بلاک‌چین (Blockchain) و ان‌اف‌تی (NFT) شنیده‌اید.  ان‌اف‌تی‌ها در زمینه‌های زیادی از هنر گرفته تا موسیقی، بازی و گیمینگ (Gaming) و… استفاده می‌شوند. جالب است که بدانید بسیاری از هنرمندان، سلبریتی‌ها، کلکسیونرها و … با تبدیل دارایی‌های دیجیتالی خود به یک ان‌اف‌تی توانسته‌اند به درآمدهای عجیب غریب میلیون دلاری برسند!

در این مقاله قصد داریم با بیانی بسیار ساده درباره این نوآوری، مزایا، معایب و زمینه‌های کاربردش به‌طور مفصل صحبت کنیم. حتی به معروف‌ترین یا گران‌ترین ان‌اف‌تی‌هایی که تا به حال با قیمت‌های نجومی به فروش رفته‌اند، اشاره خواهیم کرد.

دنیای عجیب و غریب بازار دیجیتال

در بازار دیجیتال، ان‌اف‌تی‌ها را به‌عنوان نوع خاصی از توکن‌های رمزنگاری شده می‌شناسند که بر روی تکنولوژی بلاک‌چین سوار شده و گونه‌هایی از دارایی‌های دیجیتالی را ایجاد می‌کنند. توکن در اکوسیستم بلاک‌چین به هر نوع دارایی گفته می‌شود که قابلیت مبادله و انتقال دیجیتالی بین افراد را داشته باشد و ان‌اف‌تی یکی از انواع این توکن‌هاست. تاکنون افرادی بوده‌اند که دارایی‌های خود را به یک ان‌اف‌تی تبدیل کرده و آن را در فضای بلاک‌چین معامله کرده‌اند تا به درآمد برسند.

توکن‌های ان‌اف‌تی‌، غیرقابل معاوضه (Non-Fungible Token) هستند؛ به این معنی که هر ان‌‌اف‌تی قابل تعویض با ان‌اف‌تی دیگر نیست. برای مثال، تابلوی نقاشی مونالیزا (Monalisa) اثر لئوناردو داوینچی (Leonardo da Vinci)، نمونه‌ای از یک دارایی کاملاً غیرقابل معاوضه است. به این معنی که فقط یک نسخه اصل از این تابلو در جهان وجود دارد که داوینچی خودش آن را خلق کرده  و از این نسخه اصلی در موزه لوور فرانسه نگهداری می‌شود. در نتیجه نمی‌توان تابلوی مونالیزا را با هیچ تابلوی دیگری معاوضه یا جایگزین کرد.

اما در مقابل، بیت‌کوین، دلار، ریال و به‌طور کلی اسکناس‌ها در دسته دارایی‌های قابل معاوضه قرار دارند. برای مثال، اگر شما به دوست خود یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی بدهید، انتظار ندارید که بعداً دقیقاً همان اسکناس را به شما پس دهد. در واقع یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی نسبت به یک اسکناس ۱۰ هزار تومانی دیگر از نظر ارزش کاملاً برابر و قابل تعویض هستند. اما این قضیه برای ان‌اف‌تی‌ها فرق می‌کند و هر ان‌اف‌تی، ارزش متفاوت و منحصربه‌فردی با ان‌اف‌تی دیگر دارد.

ان‌اف‌تی‌ می‌تواند هر چیز دیجیتالی مثل یک قطعه موسیقی، اثر هنری، عکس، ویدئو، گیف یا حتی یک توییت باشد! در واقع ان‌اف‌تی‌ها نوعی نوآوری و تکنولوژی (مثل رمزارز‌ها) هستند که آثا هنری یا هر دارایی دیجیتالی دیگری را در فضای وب به‌صورت کد یا رمز تعریف می‌کنند تا نسخه اصلی و منحصربه‌فرد بودن آن مشخص شود. حالا هر چقدر که این ان‌اف‌تی‌ها کمیاب‌تر باشند، ارزش بیشتری هم دارند و در نتیجه با قیمت‌های بیشتری خرید و فروش می‌شوند. اما ماجرای ان‌اف‌تی‌ها از کجا شروع شد و چرا امروزه آنقدر محبوب شده‌اند؟

نگاهی به تاریخچه NFT

اگرچه ان‌اف‌تی‌ها در دنیای امروزی توجه‌های زیادی را به خود جلب کرده‌اند؛ اما از همان اول به این شکل امروزی محبوب نبودند و راه‌های درآمد خاصی هم نداشتند. تا اینکه به‌تدریج به یکی از موضوع‌های داغ دنیای تکنولوژی تبدیل شدند. در ادامه تاریخچه کوتاهی از این نوآوری گفته می‌شود.

۲۰۱۲-۲۰۱۶: همه چیز از کوین‌های رنگی شروع شد

در سال ۲۰۱۲، سکه‌های رنگی (Colored Coin) وارد بازار دیجیتال شدند که ریشه‌ها و زمینه‌هایی از ان‌اف‌تی‌ را شکل دادند. این سکه‌ها در ابتدا در بلاک‌چین بیت‌کوین قرار گرفتند و به این دلیل ایجاد شدند تا درهایی را برای توسعه و گسترش عملکرد بلاک‌چین بیت‌کوین فراهم کنند. در واقع ایده اصلی این بود که با استفاده از سکه‌های رنگی و بلاک‌چین بیت‌کوین، هر دارایی واقعی در دنیا را توکنیزه (دیجیتالی) کرد. از سهام شرکت‌ها، کالاها یا کوپن‌ها گرفته تا املاک و مستغلات!

تا اینکه چند سال بعد (۲۰۱۴)، پلتفرمی به نام کانتر پارتی (Counterparty) ایجاد شد که بر مبنای بلاک‌چین بیت‌کوین بنا شده بود. کانتر پارتی، یک پلتفرم مالی همتا به همتا و متن‌باز بود که این امکان را به افراد می‌داد تا متعلقات دیجیتالی خود را ساخته و معاوضه کنند. در نتیجه امکان جعل کردن یا کپی از نسخه‌های دیجیتالی وجود نداشت و هر آیتمی به نام فرد سازنده ثبت می‌شد. سازندگان بازی The spells of Genesis از اولین کسانی بودند که از بلاک‌چین کانتر پارتی در درون بازی‌های‌شان استفاده کردند.

جالب است بدانید در سال ۲۰۱۶ نیز میم‌های اینترنتی (Memes) در پلتفرم کانتر پارتی وارد شدند. یکی از این میم‌های اینترنتی، شخصیت قورباغه سبز رنگ با پیکری انسان‌نما (Pepe the Frog) بود که افراد، این میم را در حالت‌های مختلفی مانند «پپه غمگین»، «پپه عصبانی»، «پپه احساساتی» و «پپه خندان» به نمایش و معاوضه می‌گذاشتند. این روزها این میم برای بسیاری از ما آشناست!

تا اینکه به‌تدریج پلتفرم کانتر پارتی در کنار کوین‌های رنگی باعث شدند تا توجهات زیادی به دنیای دارایی‌های دیجیتال جلب شود و شروعی برای تاریخچه ان‌اف‌تی باشد.

۲۰۱۴: کوانتوم؛ اولین NFT

ناگفته نماند که در برخی از منابع نیز به این موضوع اشاره شده که اساساً قبل از پپدایش هنر دیجیتال (کریپتوآرت)، در سال ۲۰۱۴ برای اولین بار فردی به‌نام کوین مک‌کوی (Kevin McCoy) اثر هنری به نام کوانتوم (Quantum) را ایجاد و سپس آن را به یک ان‌اف‌تی تبدیل کرد. کوانتوم، یک تصویر پیکسل شده و طرح هندسی دیجیتال و متحرکی است که در یک حجم هشت‌ضلعی نمایش داده می‌شود. درون این هشت‌ضلعی، دایره‌ها و اشکال مختلف دیگری نیز وجود دارند که حول یک مرکز مشترک قرار گرفته‌اند.

کوانتوم (Quantum)

مک‌کوی، خود را به‌عنوان اولین هنرمند دیجیتال می‌دانست و معتقد بود که پدیده ان‌اف‌تی به‌زودی بخشی از هنر دنیا را دربرمی‌گیرد و مفهوم هنر دیجیتالی شکل خواهد گرفت. از این رو، هنرمندان به تکنولوژی خلاقانه‌ای مثل ان‌اف‌تی در این زمینه نیاز دارند.

۲۰۱۷: کریپتوپانک‌ها و سرمایه‌گذاری‌های نجومی

در سال ۲۰۱۷، مجموعه‌ای از ۱۰ هزار کاراکتر کارتونی به‌نام کرپیتوپانک‌ها (Cryptopunks) بر روی بلاک‌چین اتریوم (Ethereum) ایجاد شدند که هر کاراکتر، منحصربه‌فرد و متفاوت از دیگری بود. کریپتوپانک‌ها یکی از اولین آثار هنری دیجیتالی بودند که به‌سرعت در حوزه هنرهای دیجیتال و کریپتوآرت‌ها مورد توجه قرار گرفته و به‌صورت آنلاین معاوضه شدند.

کرپیتوپانک‌ها (Cryptopunks)

کریپتوپانک‌ها، پایه‌ای از ایده ان‌اف‌تی را شکل دادند؛ تا اینکه در همین سال (۲۰۱۷) پروژه دیگری به‌نام کریپتوکیتیز (CryptoKitties) روی کار آمد. این پروژه، بازی بر بستر ان‌اف‌تی بود و جریان اصلی از ان‌اف‌تی را شکل داد. کاراکترهای این بازی، گربه‌هایی هستند که توانایی زندگی کردن و زاد و ولد داشته و دی‌ان‌ای (DNA) هر گربه با دیگری متفاوت است. در نتیجه این گربه‌ها را نمی‌توان جایگزین یا نابود کرد و تماماً متعلق به شخص بازی‌کننده است.

به‌تدریج این بازی آنقدر محبوب شد که توانست سرمایه ۱۲/۵ میلیون دلاری نیز کسب کند و در نتیجه کلکسیونرهای زیادی شروع به تراکنش‌ و معاوضه‌ این گربه‌ها کردند. کریپتوکیتیزها، نمونه خوبی از استفاده بلاک‌چین برای کلکسیون‌های هنری بودند.

۲۰۲۱– ۲۰۱۸: فراگیری NFT

به‌تدریج با محبوبیت کریپتوپانک‌ها و کریپتوکیتیز، ایده ان‌اف‌تی یا همان توکن غیرقابل معاوضه نیز مشهور شد و آگاهی‌های عمومی نسبت به این تکنولوژی صورت گرفت. تا جایی که در سال ۲۰۲۱ به‌عنوان یکی از موضوعات جذاب و مورد بحث در زمینه‌های مختلف مانند هنر دیجیتال مطرح شد و در حال حاضر، بسیاری در تلاش هستند تا از این طریق، درآمدزایی کنند.

اکنون بعد از بررسی سیر تاریخی پیدایش ان‌اف‌تی، شاید این سؤال پیش بیاید که این تکنولوژی در چه زمینه‌های دیگری می‌تواند کاربرد داشته و مزایا و معایب آن چیست؟

NFT با همه خوبی‌ها و بدی‌هایش!

شاید هنوز هم بعضی از افراد با ان‌اف‌تی آشنایی نداشته یا کمتر درباره آن شنیده باشند. اما مسلم است که این تکنولوژی در سال‌های اخیر تا حدودی جنجالی و بحث‌برانگیز شده است. البته بسیاری با این نوآوری مخالف هستند و آن را بی‌فایده و پرعیب می‌دانند.

در حالی که برخی دیگر، ان‌اف‌تی را روشی نوآورانه و جدید معرفی می‌کنند که بستری را برای هنرمندان و سازندگان فراهم کرده تا خلاقیت‌ها و مجموعه کارهای‌شان را به نمایش بگذارند. در واقع این افراد معتقدند که ان‌اف‌تی، ابزاری برای تأیید اعتبار و مالکیت کارهای افراد است و انقلاب جدیدی را به راه انداخته تا به شیوه‌ای معتبر و قانونی، راه را برای هنرمندان هموار کند. به علاوه گفته شده که به تقویت اقتصاد تولیدکنندگان محتوا نیز کمک زیادی کرده است. در ادامه به مزایا و معایب آن می‌پردازیم.

مزایا و ویژگی‌های مثبت

• غیرقابل تقسیم بودن (Indivisibility)

ان‌اف‌تی‌ها قابل تقسیم به واحدهای کوچک‌تر نیستند و تنها به‌صورت یک واحد کامل جابه‌جا می‌شوند. به این معنی که شما کل یک اثر هنری دیجیتالی را خریداری می‌کنید یا اصلاً آن را نمی‌خرید.

اگر بخواهیم ساده‌تر آن را توضیح دهیم، ان‌اف‌تی مانند یک بلیط صندلی است که آن بلیط فقط برای یک نفر استفاده می‌شود و شما نمی‌توانید بخشی از بلیط را بخرید یا بلیط را برای دو نفر تقسیم کنید.

• کمیاب بودن (Scarcity)

یکی از جذابیت‌های ان‌اف‌تی‌ها، کمیاب بودن آن‌هاست. وقتی چیزی کمیاب و محدود بوده یا فقط یک عدد از آن در دنیا وجود داشته باشد، ارزشش نیز بیشتر می‌شود. البته توسعه‌دهندگان ان‌اف‌تی‌ها می‌توانند به تعداد نامحدود از این توکن‌ها ایجاد کنند؛ اما ترجیح می‌دهند که با محدود کردن این توکن‌ها، جذابیت و ارزششان را بالاتر ببرند.

• منحصربه‌فرد بودن (Uniqueness)

هر توکن، ویژگی‌های خاصی دارد که در توکن‌های دیگر دیده نمی‌شود. به‌همین دلیل نمی‌توان توکن‌ها را با یکدیگر معاوضه یا جابه‌جا کرد و هر ان‌اف‌تی، یکتا و منحصربه‌فرد است. این ویژگی به‌عنوان یک گواهی اصالت برای ان‌اف‌تی به حساب می‌آید.

• مالکیت حقیقی (Ownership)

قبل‌تر هم گفتیم که ان‌اف‌تی یک دارایی دیجیتال (مشابه ارز دیجیتال) است که روی بلاک‌چین ذخیره و جابه‌جا می‌شود. اما تکنولوژی بلاک‌چین دقیقاً چگونه عمل می‌کند؟

بلاک‌چین، به زبان ساده یک دفتر دیجیتال برای ذخیره و ثبت اطلاعات است که این اطلاعات بین همه کامپیوترهای متصل به اشتراک گذاشته می‌شود و غیرقابل تغییر و دستکاری است. به این دفتر دیجیتال در اصطلاح فنی، دفتر کل توزیع شده (Distributed-Ledger) می‌گویند که ان‌اف‌تی‌ها را در خود نگه می‌دارد. بنابراین، به‌دلیل امنیت و تغییرناپذیری تکنولوژی بلاک‌چین (دفتر دیجیتال)، مالکیت حقیقی یک ان‌اف‌تی معنای واقعی پیدا می‌کند.

در واقع ان‌اف‌تی، راه‌حلی برای نشان دادن سازنده و مالک اصلی است و فقط مالک حقیقی، کلید خصوصی حساب ان‌اف‌تی خود را دارد و می‌تواند ان‌اف‌تی‌ها را آزادانه انتقال دهد.

• شفافیت (Transparency)

از آنجایی که دفاتر دیجیتال ان‌اف‌تی‌ها، غیرمتمرکز و تغییرناپذیر هستند، تمام فعالیت‌های صدور مجوز و انتقال توکن‌ها به‌صورت عمومی، تأیید و انجام می‌شود و این امکان را به خریداران می‌دهد تا از اعتبار یک ان‌اف‌تی خاص مطمئن شوند. در نتیجه هیچ جعل یا کلاهبرداری صورت نمی‌گیرد.

• قابلیت همکاری یا معامله (Interoperability)

ان‌اف‌تی‌ها را می‌توان بسیار سریع و آسان بر روی کیف پول‌های دیجیتالی در موبایل و کامپیوتر شخصی منتقل یا معامله کرد. در واقع با خریدوفروش یا سرمایه‌گذاری بر روی این ان‌اف‌تی‌ها به‌عنوان دارایی‌های دیجیتال می‌توان به سود و پول واقعی رسید. به‌عبارت دیگر، ان‌اف‌تی‌ها جایگزینی برای گالری‌ها، آژانس‌ها و معاملات حضوری هستند و می‌توانند بدون واسطه (بین خود هنرمند اصلی و خریدار) معامله شوند.

اما ان‌اف‌تی‌ها همیشه هم نوآورانه و بدون عیب تلقی نمی‌شوند و نقدهایی به آن‌ها وارد است که در ادامه توضیح داده می‌شود.

معایب و ویژگی‌های منفی

• فریب‌کاری و عدم قطعیت

افرادی که در کار خریدوفروش ان‌اف‌تی‌ها هستند، باور دارند که سرمایه‌گذاری پرسودی خواهند داشت. اما این هیجان و شوق مداوم برای خرید ان‌اف‌تی‌ها باعث شده تا کارشناسان، این پدیده را با حباب اقتصادی دات ـ کام در دهه ۱۹۹۰ مقایسه کنند که مباداً این جریان نیز مثل یک حباب باشد!

به‌همین دلیل برخی معتقدند که عدم قطعیت‌هایی برای ان‌اف‌تی وجود دارد و این می‌تواند زنگ خطری برای خریداران ان‌اف‌تی‌ها باشد. اگرچه بعضی از ان‌اف‌تی‌ها بسیار ارزشمند و درآمدزا هستند؛ اما توجه به این نکته ضروری است که تمام دارایی‌های دیجیتال دنیا، ارزش چندانی ندارند و نباید بیش از حد بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد.

• پیامدهای محیط زیستی تکنولوژی بلاک‌چین

یکی از ایرادهایی که به تکنولوژی بلاک‌چین و ان‌اف‌تی‌ها وارد می‌شود، تأثیر قابل توجه آن بر روی محیط زیست است. فایل‌های دیجیتالی برای آنکه به ان‌اف‌تی تبدیل شوند، به قابلیت‌های پردازشی و کامپیوتری زیادی نیاز دارند. گفته می‌شود که مصرف انرژی کامپیوترها، سرورها و سیستم‌های خنک‌کننده برای تولید ارز‌های رمزنگاری شده (کریپتوکرنسی‌ها) برابر با رد پای کربن (میزان مصرف انرژی) یک میلیون پرواز در اقیانوس اطلس است!

در نتیجه استفاده هر چه بیشتر از ان‌اف‌تی‌ها، موجب مصرف انرژی بیشتر در بلاک‌چین است که این موضوع در کنار سوخت‌های فسیلی و گازهای گلخانه‌ای می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری را بر روی محیط زیست وارد کند. به‌همین دلیل لازم است که تکنولوژی‌های قابل تجدید و روش‌های نوآورانه‌ای به روی کار بیایند تا ردپای کربن کمتری داشته باشند.

کاربرد NFT در دنیای واقعی و دیجیتال!

شاید بین شما افرادی باشند که قصد دارند آثار هنری‌شان را بدون واسطه و در یک فضای آنلاین به نمایش یا حراج بگذارند و آن را با قیمت خوبی بفروشند. در نتیجه ایده ان‌اف‌تی می‌تواند به آن‌ها کمک زیادی کند. معمولاً سرقت آثار هنری یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های اصلی هنرمندهای دیجیتال است. به‌همین دلیل، ان‌اف‌تی بستری را فراهم می‌کند تا مالکیت یک اثر مشخص شود و هنرمندهای دیجیتال به‌‌خوبی بتوانند خلاقیت‌ها و مجموعه کارهای‌شان را به نمایش بگذارند. از این رو، بسیاری از افراد، ان‌اف‌تی را به‌عنوان بازار یا بستری برای فروش و انتقال مالکیت می‌دانند. به این معنی که وقتی فردی بخواهد اثر هنری‌اش را به کسی بفروشد، با تبدیل اثرش به یک ان‌اف‌تی می‌تواند اعتبار یا مالکیت حقیقیش را به خریدار نشون دهد و نسخه اصلی اثرش را بفروشد.

البته ممکن است فکر کنید که ان‌اف‌تی‌ها تنها در زمینه هنر دیجیتال کاربرد دارند؛ در حالی که این طور نیست! اگرچه ریشه‌های شکل‌گیری این تکنولوژی از هنر دیجیتال ناشی می‌شود؛ اما امروزه از ان‌اف‌تی در حوزه‌های دیگری نیز می‌توان استفاده کرد که عبارت‌اند از:

• گیمینگ و بازی

ان‌اف‌تی‌ها در صنعت بازی‌های کامپیوتری و گیمینگ می‌توانند به اقتصاد درون‌بازی‌ کمک زیادی کنند. فضای بازی و گیمینگ پر از آیتم‌های منحصربه‌فرد است که قابل معامله و خرید هستند. مثلاً گربه‌های بازی کریپتوکیتیز، یک آیتم داخلی بازی است که برای استفاده از آن باید ان‌اف‌تی‌ آن را خریداری کرد. به‌همین دلیل گیمرها از ایده ان‌اف‌تی و دارایی‌های دیجیتالی استفاده می‌کنند تا بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین و صنعت چند میلیارد دلاری را ایجاد کنند.

• آثار کلکسیونی

یکی دیگر از کاربردهای اصلی ان‌اف‌تی‌ها، ایجاد دارایی‌های دیجیتالی کلکسیونی است. به‌همین دلیل بسیاری از کلکسیونرها وارد دنیای ان‌اف‌تی شده‌اند تا نسخه اصلی آن دارایی دیجیتالی را داشته باشند. برای مثال، شاید بعضی از افراد به جمع‌آوری و کلکسیون آثار هنری، آیتم‌های بازی‌های کامپیوتری یا دارایی‌های قدیمی علاقه داشته باشند. در نتیجه ان‌اف‌اتی آن را می‌خرند.

• موسیقی دیجیتال

همانند عکس یا کلیپ‌های ویدئویی، فایل صوتی را نیز می‌توان به ان‌اف‌تی ضمیمه کرد تا قطعه‌ موسیقی کلکسیونی ایجاد شود. بسیاری از موسیقی‌دانان، نسخه‌های اصلی آلبوم‌های موسیقی خود را به یک ان‌اف‌تی ضمیمه می‌کنند تا حق کپی‌رایت خود را حفظ کرده و سهم عادلانه‌ای از فروش آثار خود داشته باشند.

• دارایی‌های دنیای واقعی

با استفاده از نوآوری ان‌اف‌تی‌ها و بلاک‌چین می‌توان یک خانه، زمین یا هر دارایی دیگر در دنیای واقعی را نیز به یک توکن تبدیل کرد و به این ترتیب به‌جای اسناد فیزیکی، معاملات به‌سادگی با ارسال یک پیامک صورت بگیرد. البته تاکنون قانون‌گذاران در این حوزه حمایت زیادی از خود نشان نداده‌اند و هنوز این توکن‌ها را به‌ رسمیت نمی‌شناسند. از این رو، برای توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی راه درازی در پیش است!

• دامنه‌های بلاک‌چین و دارایی‌های مجازی

حتی‌ می‌توان دامنه‌ یا آدرس صفحات وب را نیز به یک ان‌اف‌تی تبدیل کرد و به‌راحتی و بدون نیاز به واسطه‌ این دامنه‌ها را معامله یا منتقل کرد. به این ترتیب مالکیت این دامنه‌ها تضمین شده است؛ برخلاف دامنه‌های متمرکز که شرکت‌های متمرکز مالکشان هستند. در واقع هر کسی که یک وب‌سایت را اداره می‌کند، می‌تواند یک دامنه بلاک‌چین را خریداری کرده و آن را به‌صورت عمومی برای دریافت پرداخت‌های کریپتوکرنسی ارائه دهد.

در آخر باید اشاره کنیم که ان‌اف‌تی بستری را فراهم می‌کند تا مالکیت یک اثر مشخص شده و در نتیجه به‌عنوان بازار یا بستری برای فروش و انتقال مالکیت معرفی می‌شود.

معروف‌ترین NFTها با گران‌ترین قیمت‌ها

با محبوبیت هر چه بیشتر ان‌اف‌تی‌ها، گران‌ترین ان‌اف‌تی دنیا نیز هر روز تغییر می‌کند. اما تا به امروز گران‌ترین ان‌اف‌تی که به فروش رسیده، یک پروژه هنری به نام «همه روزها: ۵۰۰۰ روز اول» (Everydays: The First 5000 Days) بوده که توسط بیپِل (Beeple) طراحی شده است. جالب است بدانید که ان‌اف‌تی این اثر به قیمت ۶۹/۳ میلیون دلار به فروش رفت!

«همه روزها: ۵۰۰۰ روز اول» (Everydays: The First 5000 Days) اثر بیپِل (Beeple)

البته این تنها اثر بیپل نبود که به‌عنوان ان‌اف‌تی به فروش رفت. او ویدئوی کوتاهی به نام تقاطع (Crossroad) را نیز با قیمت ۶۶ هزار دلار به یک کلکسیونر فروخت. این ویدئو نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا (۲۰۲۰) را نمایش داده بود. در این اثر می‌توان دونالد ترامپ شکست‌خورده را دید که در حجم زیادی از زباله دراز کشیده و جملات توهین‌آمیزی بر روی بدن آن نوشته شده است. در نهایت، ان‌اف‌تی این اثر مدتی بعد با قیمت ۶/۶ میلیون دلار به فرد دیگری مجدداً فروخته شد.

حتی توییت‌ها هم می‌توانند ارزش یک ان‌اف‌تی را داشته باشند. برای مثال، جک دورسی (Jack Dorsey)، مدیرعامل توییتر، در مارس ۲۰۲۱ اولین توییت خود را (که در سال ۲۰۰۶ گذاشته بود) به‌صورت ان‌اف‌تی به مزایده گذاشت و در نهایت، به قیمت ۲/۹ میلیون دلار به فروش رفت. خریدارش هم یک فرد ایرانی به نام سینا استوی بود!

اخیراً خانه‌ای دیجیتالی به ارزش حدود ۵۱۲ هزار دلار نیز به‌عنوان ان‌اف‌تی به فروش رسیده است. این خانه‌ دیجیتالی در مریخ است و توسط یک هنرمند کانادایی به نام کریستا کیم (Krista Kim) و با کمک برنامه بازی‌های ویدئویی (Unreal Engine) ساخته شده است. صاحب این خانه‌ دیجیتالی می‌تواند به‌صورت مجازی تجربه‌ داشتن یک خانه در مریخ را کسب کند و در عمارت دور بزند و از وسایل و ویژگی‌هایش استفاده کند!

از جمله ان‌اف‌تی‌های ایرانی نیز که تا به حال به فروش رفته‌اند، می‌توان به هیچکس، رپر ایرانی، اشاره کرد. در فروردین ۱۴۰۰، هیچکس کاور یکی از آلبوم‌های موسیقی‌اش را که تقریباً ۱۶ سال پیش ضبط شده، به‌صورت ان‌اف‌تی به مزایده گذاشت و در نهایت هم موفق شد که آن را با قیمت ۱۹۰ اتریوم (۴۰۰ هزار دلار در آن زمان) به فروش برساند.

این موارد نمونه‌های معروفی از ان‌اف‌تی‌هایی بودند که به‌تازگی فروخته شده و محبوب شده‌اند. حالا شاید اکنون برای شما سؤال شود که چگونه باید وارد فرایند خریدوفروش ان‌اف‌تی شد و آیا هر کسی می‌تواند در این بازار سهیم شود؟

نحوه ورود به بازار NFTها

سازوکار ان‌اف‌تی به‌گونه‌ای است که هر ان‌اف‌تی دارای یک کد شناسایی مستقل و متادیتای (Metadatas) منحصربه‌فرد است که هیچ ان‌اف‌تی دیگری نمی‌تواند کد مشابه آن را داشته باشد. هر دارایی دیجیتالی که به یک ان‌اف‌تی تبدیل می‌شود، در یک شبکه همتابه‌همتای رمزگذاری شده ذخیره می‌شود و همین موضوع امکان هک توسط مجرمان سایبری را دشوار می‌کند.

شما می‌توانید هر اثر یا دارایی خود (ویدئو، گیف، توییت و …) را به یک توکن غیرقابل معاوضه تبدیل کنید. سایت‌ها و بازارگاه‌های اینترنتی مختلفی هستند که فضای حراج و خریدوفروش ان‌اف‌تی‌ها رو فراهم می‌کنند. سوپر ریر (SuperRare)، اوپن سی (OpenSea)، مینتبل (Mintable) و ریربل (Rarible) چند نمونه از بازارگاه‌های معروفی هستند که می‌توانید با پرداخت هزینه‌ای مشخص، اثر دیجیتال خود را در آن سایت‌ها آپلود کرده و به ان‌اف‌تی تبدیل کنید. هر کدام از این بازارگاه‌ها مزیت‌های مخصوص به خودشان را دارند.

شما باید ابتدا در این سایت‌ها برای خودتان حساب شخصی باز کنید تا بتوانید وارد فرایند خریدوفروش ان‌اف‌تی‌ها شوید یا پروژه‌ها و آثارتان را آنجا آپلود کنید. به علاوه شما نیاز به به کیف پول دیجیتال خاصی دارید که بتونید ان‌اف‌تی خریداری شده را درونش بگذارید و تراکنش‌ها انجام شوند. در واقع خریدوفروش ان‌اف‌تی‌ها از طریق کریپتوکرنسی‌ها یا ارز‌های دیجیتال انجام می‌شود. پس خریدار و فروشنده هر دو باید کیف پول کریپتویی را داشته باشند. جدای از آن، خریدوفروش ان‌اف‌تی با یک رمزارز مثل اتریوم ممکن است انجام شود که نوع رمزارز را بازارگاه مشخص می‌کند.

برای خرید رمزارز هم می‌توانید با کارت اعتباری از سایت‌هایی مثل کوین‌بیس (Coinbase)، متاماسک (Metamask) و… استفاده کنید یا رمزارز را از صرافی‌های آنلاین ایرانی بخرید. در نهایت، رمزارز را به اتریوم (Ethereum) تبدیل کنید که ارز دیجیتال رایج سایت‌ها و بازارگاه‌های ان‌اف‌تی است. حالا بعد از متصل کردن کیف پول و حساب کاربری باید اثر دیجیتالی‌تان را به یک ان‌اف‌تی تبدیل کنید تا آن اثر به نام شخص شما ثبت شود. به این فرایند ضرب کردن (Minting) گفته می‌شود که مانند فرایند تولید یا ضرب کردن سکه است.

در قدم بعدی شما باید لیستی از دارایی‌های خود که قصد تبدیل آن‌ها به ان‌اف‌تی را دارید، تهیه کرده و آن را به فهرست فروش اضافه کنید تا وارد حراجی شود. سپس بر اساس تقاضایی که در بازار وجود دارد، قیمت آن‌ها را تعیین کنید. به این فرایند لیست کردن (Listing) می‌گویند. در نهایت، برای هر ان‌اف‌تی کد شناسایی مشخصی تعیین می‌شود که بر این اساس می‌توانید خریدوفروش را آغاز کنید. فراموش نکنید که شما باید برای دو مرحله Minting و Listing هزینه‌ای پرداخت کنید که این هزینه (Gas Fee) برای نقل‌وانتقال ان‌اف‌تی‌هاست. در ادامه می‌خواهیم بدانیم که چه کسانی می‌توانند از ان‌اف‌تی‌ها استفاده کنند.

ورود همه به حوزه دنیای دیجیتال آزاد است؛ اما…

همه افراد می‌توانند به حوزه ان‌اف‌تی وارد شوند. اساساً هر کسی می‌تواند اثری خلق کرده، آن را به یک ان‌اف‌تی تبدیل کند و در یک بازار انتخابی به فروش بگذارد. حتی این امکان وجود دارد که هر بار کسی قطعه‌‌ای را خریداری می‌کند (فروش مجدد) درصدی از مبلغ برای شما نیز پرداخت شود.

البته باید اشاره کرد که حوزه ان‌اف‌تی، آینده نامطمئنی دارد و در نتیجه شاید کمی ریسکی باشد. از طرف دیگر، به‌‌دلیل اینکه تکنولوژی جدیدی به شمار می‌آید و نمی‌توان تنها به تاریخچه کوتاهش اکتفا کرد، قضاوت درباره عملکرد آن نیز دشوار است.

از این رو، وارد شدن در این حوزه یک تصمیم کاملاً شخصی است و به خود فرد بستگی دارد. اما پیشنهاد می‌شود که در ابتدای کار در مقیاس‌های کوچک سرمایه‌گذاری کنید. همچنین لازم است که قبل از خرید ان‌اف‌تی حتماً تحقیق کنید تا مبادا گرفتار تقلب یا جعل اثر (خریدوفروش بدون اجازه هنرمند یا مالک اصلی) شوید. گاهی فرایندهای تأیید مالک اصلی اثر یا صدور مجوز در بعضی از سایت‌ها ثابت و مشخص نیست. به‌همین دلیل باید مراقبت بیشتری کرده و به سایت‌های مطمئن‌تر و معروف‌تر مراجعه کنید. همچنین باید از قبل تمام ریسک‌های احتمالی (مانند ضرر کردن، از دست دادن سرمایه و…) را شناسایی کرده و با احتیاط‌تر عمل کنید. چون از قدیم گفتند: «احتیاط، شرط عقل است.» اما ان‌اف‌تی واقعاً چه آينده‌ای دارد و نظر افرادی که در این زمینه فعالیت داشته‌اند، چیست؟

آینده NFT؛ پابرجایی در تکنولوژی یا حباب در تکنولوژی؟

بیپل که نام اصلی او مایک وینکلمان (Mike Winkelmann‎) است و اثر هنری او تا به الان یکی از گران‌ترین ان‌اف‌تی‌های دنیا محسوب می‌شود، یک روز قبل از حراج ان‌اف‌تی‌اش به شبکه بی‌بی‌سی گفت:

اگر بخواهم صادقانه بگویم، من واقعاً فکر می‌کنم که در حوزه دارایی‌های دیجیتال، حبابی وجود خواهد داشت و ما در حال حاضر در این حباب هستیم.

برخی دیگر از افراد که در حوزه رمزارزهای دیجیتال و بلاک‌چین تحقیقات زیادی داشته‌اند، در این زمینه بسیار شکاک‌تر از بیپل هستند. برای مثال، دیوید جرارد (David Gerard)، نویسنده کتاب حمله به بلاک‌چین ۵۰ فوتی (Attack of the 50-foot Blockchain)، درباره ابهام این جریان هشدار می‌دهد و می‌گوید:

برخی از هنرمندان به‌طور کامل روی ان‌اف‌تی به‌عنوان یک بانک حساب باز می‌کنند. در نتیجه افرادی که همیشه از این جریان‌ها سود می‌برند، داستان ان‌اف‌تی را به صورت لوبیای جادویی و جدید نشان می‌دهند تا بتوانند از این طریق به درآمدزایی و معامله پول برسند. در حالی که در واقعیت این لوبیای جادویی، بی‌ارزش است!

افراد دیگری نیز مفهوم و ایده خرید ان‌اف‌تی را (که به‌صورت فیزیکی وجود ندارد)، بی‌معنی می‌دانند و سرمایه‌گذاری بر روی آن‌ها را کاری کوته‌فکرانه قلمداد می‌کنند.

حالا با تحلیل تمام ایده‌های موافق یا مخالف با ان‌اف‌تی می‌توان به این نتیجه رسید که فضای ان‌اف‌تی هنوز نوپا و کوچک است و آینده مشخصی ندارد. بنابراین، این حوزه به تحقیقات و آزمایش‌های تجربی بیشتری نیاز دارد. همچنین گاهی قیمت‌های غیرقابل توجیهی در بازار خریدوفروش ان‌اف‌تی‌ها به چشم می‌خورد. به‌همین دلیل بعضی‌ها آن را صرفاً یک حباب زودگذر و هیجانی می‌دانند.

اما در مقابل، افرادی هستند که اعتقاد دارند در آینده با رشد زیرساخت‌ها، امکان تحول کل اکوسیستم به سمت ان‌اف‌تی‌ها وجود دارد و می‌توان از این نوآوری در زمینه‌های بسیار متنوعی استفاده کرد. در واقع آن‌ها، ان‌اف‌تی را تکنولوژی ضروری زندگی می‌دانند که علاوه بر دنیای مجازی می‌تواند در دنیای واقعی مانند حوزه املاک، طلا، جواهرات و… کاربرد داشته باشد. در نتیجه واسطه‌های سازمانی از بین می‌رود و این امکان وجود دارد که تغییر شگرفی در اقتصاد و زندگی خلاقانه هنرمندان ایجاد شود.

اما باید درباره خرید و فعالیت در پروژه‌های ان‌اف‌تی بسیار مراقب باشید؛ زیرا همچنان خطر ضرر مالی و کلاهبرداری در این حوزه نوظهور وجود دارد.