اینترنت اشیاء چیست؟

در جهان امروز زندگی بدون یک دقیقه اینترنت ناممکن هست و اینترنت و شبکه جهانی بخش جدانشدنی از زندگی روزمره ما هستند. اینترنت اشیاء در واقع یعنی همه اشیاء و وسایل یا حتی حیوانات خانگی ما به اینترنت متصل باشند و از طریق شبکه محلی یا جهانی اینترنت داده به یکدیگر ارسال کرده و دریافت نمایند. این داده ها توسط انسان ویا ماشین های کنترلی قابل ردیابی و تحلیل می باشد. اینترنت اشیاء متصل شدن تعداد زیادی از وسایل الکترونیکی به اینترنت برای دریافت و ارسال اطلاعات هست.

کاربرد اینترنت اشیاء

کاربرد اینترنت اشیاء را می توان به چند دسته بزرگ تقسیم بندی کرد

اینترنت اشیاء خانگی

اینترنت اشیاء شهری

اینترنت اشیاء شرکتی

اینترنت اشیاء کارخانه ها و مراکز بزرگ

مثالی از اینترنت اشیاء خانگی

طیف وسیعی از اشیاء اطراف ما قابلیت اتصال به اینترنت و تبادل اطلاعات را دارند. بعنوان مثال شما میتوانید یخچال خود را به اینترنت متصل نمایید تا از موجودی یخچال خود و اطلاعات مورد نیاز جهت خرید لوازم ضروری یا اطلاعاتی از در حال انقضا شدن مواد غذایی موجود در یخچال شما را در بستر اینترنت به اطلاع شما میرساند. که نمونه ای از اینترنت اشیاء خانگی می باشد.

دستیار های هوشمند مانند دستیار صوتی گوگل (google assistant)، الکسا آمازون و یا سیری اپل نمونه ای از دستیاران دیجیتالی هستند که میتوانند صدای شما را از طریق اینترنت به گوش اشیاء شما برسانند و اشیاء دستورات شما را اجرا نمایند.

مثالی از اینترنت اشیاء شهری

اینترنت اشیاء از طریق سنسورهای متصل به اینترنت به کمک زندگی شهری خواهد آمد و کنترل و مدیریت شهری در بستر اینترنت اشیاء بسیار کارآمد تر قابل مدیریت خواهد بود. بعنوان مثال اینترنت اشیاء می تواند به کمک دستگاه های کنترل آلودگی و شاخص بررسی هوا درآید و هوای شهری را در اقصی نقاط شهر بررسی و در اختیار شهروندان قراردهد.

مثالی از اینترنت اشیاء شرکتی

شما می توانید با استفاده از اینترنت اشیاء وسایل خود را در شرکت و یا محل کار خود کنترل نمایید. بعنوان مثال با اینترنت اشیاء شرکتی شما میتوانید در مصرف انرژی جهت گرمایش و سرمایش محل کاری خود راه کار بهینه ای را پیش بگیرید و از هدر رفتن انرژی و هزینه جلوگیری نمایید. اینترنت اشیاء با کمک سنسورهایی اطلاعات لازم جهت کنترل و بررسی محیط کار از راه دور را به مدیران میدهد تا با آسوده خاطری سیستم ها و اشیاء داخل شرکت خود را مدیریت نمایند.

مثالی از اینترنت اشیاء کارخانه ها و مراکز بزرگ

سنسورهای متصل به دستگاه های موجود در کارخانه ها یا مراکز بزرگی مانند بیماستان ها به مدیریت کمک میکند تا اطلاعات دستگاه های خود را تحت شبکه اینترنت مدیریت و کنترل نماید و اگر در دستگاه ها مشکلی پیش آید با سرعت مشکل را متوجه شوند و برطرف نمایند. اینترنت اشیاء به مدیران جهت مدیریت انبار کالاهای مصرفی خود نیز می تواند کمک شایانی دهد. در یک کارخانه که عموما با تولید و توزیع محصولات سر و کار دارد، استفاده از اینترنت اشیاء‌ می‌تواند همان نتیجه و راندمان را داشته باشد که استفاده از اینترنت سال‌هاست در زمینه تولید علم ایجاد کرده است.

امنیت اطلاعات در اینترنت اشیاء

اینترنت اشیاء به ما قدرت عظیم اینترنت و پردازش و تحلیل داده ها را میدهد و شما می توانید اطلاعات زیادی از رفتار و علاقه مردم جمع آوری نمایید. بهمین دلیل حفظ حریم خصوصی و امنیت افراد در این حوزه بسیار مورد اهمیت است.

میلیارد ها سنسور مجهز به فناوری اینترنت اشیاء در سراسر جهان وجود دارد که مجموعه‌ای فوق العاده از اطلاعات را برای شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف فراهم می‌‎کنند تا با استفاده از این اطلاعات امنیت فعالیت‌های خود را افزایش داده، اموال خود را رصد کنند و روند دستی انجام کارها را کاهش دهند.

همانند هر تکنولوژی دیگری اینترنت اشیا نیز می‌تواند مورد نفوذ و سوء استفاده قرار بگیرد و این مورد به یکی از چالش‌های پیش‌روی آن تبدیل شده است. برخی از اشیای اینترنتی می‌توانند موقعیت جغرافیایی ما را رصد کرده و آن را پردازش کنند.

هرچند این موضوع به تنهایی چندان نگران کننده نخواهد بود، اما مسئله‌ی اصلی وقتی شروع می‌شود که کنترل شبکه‌های ارتباطی و کنترل سیستم‌های مورد استفاده‌ی ما به دست افراد سودجو و خرابکار بیفتد.

در چنین مواقعی این تکنولوژی می‌تواند به شدت خطرناک بوده و حتی آسیب‌های جبران‌ناپذیری به جوامع انسانی وارد سازد.

تاریخچه اینترنت اشیاء

کلمه‌ی اینترنت اشیا واژه‌ی چندان قدیمی نیست، این مفهوم برای نخستین بار در سال1999 میلادی استفاده شد و در آن جهانی را متصور می‌شدند که تمام افراد و همچنین اشیای بی‌جان از طریق شبکه و ابزارهای دیجیتال به هم متصل شده و بتوانند به برقراری ارتباط با یکدیگر بپردازند.

همانطور که می‌دانید اینترنت هم‌اکنون تمام افراد جهان را به هم متصل کرده، اینترنت اشیا نیز همانطور که از نامش پیداست قرار است تمام اشیا را به هم متصل کند!

اینترنت اشیاء به لحاظ فنی چگونه عمل می‌کند؟

در اینجا سعی می‌کنیم به صورت خیلی ساده و ابتدایی این مقوله را بررسی کنیم:
فرایند رد و بدل کردن داده در اینترنت اشیاء می‌تواند از طریق پروتکل‌های مختلفی همچون بلوتوث، پروتکل ZigBee، ارتباط وای‌فای، پروتکل MQTT و… انجام پذیرد، در هر صورت هر شئ دارای یک شناسه‌ی یکتا و آدرس آی‌پی خواهد بود، شاید به نظر اختصاص دادن یک آدرس IP برای هر دستگاه معقول نباشد اما در اینجا لزوم به وجود آمدن آی‌پی ورژن 6 (IPV6) را در می‌یابیم، در این نسل مشکل کمبود آی‌پی را نخواهیم داشت.

پس از اتصال وسایل به شبکه‌ی داخلی یا اینترنت آن‌ها می‌توانند برای یک‌دیگر داده ارسال کنند و در نهایت با هم در ارتباط بوده و با هم تعامل داشته باشند، در حقیقت این ارتباط، ارتباط “انسان با انسان” یا “انسان با ماشین” نخواهد بود بلکه یک ارتباط کامل بین “ماشین و ماشین” برقرار خواهد شد، در این حالت مودم‌ها، میکروپروسسورها و برد‌های مختلف می‌توانند با هم به تبادل اطلاعات بپردازند.

ایده‌های از کاربرد اینترنت اشیا در زندگی روزمره

می‌توان از IoT در مقوله‌های بسیار زیادی استفاده کرد که ما در اینجا نمونه‌هایی از آن‌ها را ذکر می‌کنیم:

سلامت هوشمند: سنسورهایی به بدن بیمار متصل شده، علائم حیاتی وی را کنترل کرده و آن‌ها را به یک مرکز بررسی سلامت ارسال می‌کند.

خودروهای هوشمند: به عنوان یک نمونه، سنسوری که میزان باد تایرهای ماشین را بررسی کرده و در صورت وجود مشکل به راننده اطلاع می‌دهد.

خانه‌های هوشمند: موقعیت جغرافیایی صاحب خانه از طریق تلفن همراهش دریافت شده و با توجه به نزدیک شدن او به خانه، سیستم گرمایشی یا سرمایشی را کنترل می‌کند.

شهر هوشمند: کنترل ترافیک، روشنایی سطح شهر، مدیریت جای پارک خودروها، آبیاری هوشمند فضای سبز و… همه و همه می‌توانند ایده‌هایی برای ایجاد یک شهر هوشمند باشند.

سیستم‌های امنیتی: بررسی خودکار درب‌های ورودی و دوربین‌های مدار بسته و اطلاع‌رسانی در خصوص بروز مشکل.

اگر بخواهیم IoT را بررسی کنیم مطمئنا به ایده‌های خلاقانه‌ی بسیار زیادی خواهیم رسید، از آنجایی که اینترنت اشیا یک مقوله‌ی نسبتا جدید و به‌روز در حوزه‌ی تکنولوژی است، کشورها به سرعت در حال کار کردن روی آن بوده و کشور ما نیز در صورت توجه به این حوزه می‌تواند به راحتی در آن پیشرفت کند.

IoT و IoE را با هم اشتباه نگیرید

بر خلاف تصور عده‌ای اینترنت اشیا با اینترنت همه‌چیز یا Internet of Everything متفاوت است،IoT تنها به مبحث اشیای متصل به شبکه می‌پردازد در حالی که IoE به داده‌ها و روش‌های ترکیب و استفاده از آن‌ها می‌پردازد و بر چهار اصل کلیدی تکیه دارد:

• مردم
• داده‌ها
• فرایندها
• اشیای اینترنتی

در حقیقت می‌توان اینترنت اشیا را زیر مجموعه‌ای از IoE در نظر گرفت.

سوالات متداول

اینترنت اشیاء چقدر بزرگ است؟

خیلی خیلی عظیم. تا سال 2025 بیشتر از 50 میلیارد دستگاه IOT وجود خواهد داشت.

اینترنت اشیاء چگونه کار می‌کند؟

عناصر اصلی IOT وسایلی هستند که اطلاعات جمع آوری می‌کنند و هر کدام یک IP مخصوص به خود در شبکه اینترنت دارند.

معایب اینترنت اشیاء چیست؟

امنیت، کم شدن نیروی انسانی و جایگزینی ماشین با انسان  و تداخل اطلاعات و سیستم ها