بررسی استانداردهای Erc721 و Erc1155

اگه برای مدتی تو حوزه بلاکچین، و علی الخصوص کریپتو فعال بوده باشین، حتماً اسم NFT به گوشتون خورده. بطور خلاصه که بخوایم بگیم، NFTها توکن‌هایی هستن، که بواسطه ویژگی‌هاشون، به عنوان توکن های غیرقابل تعویض یا Non-Fungible Token شناخته میشن. بعداً در خصوصش تو یک پست دیگه بیشتر شرحش میدیم که کلاً NFT چی هستش، اما موضوع صحبت امروزمون در خصوص مقایسه 2 نوع از NFTها هستش که یکی تحت عنوان ERC721و دیگری با عنوان ERC1155شناخته میشه و هرکدوم استاندارد خاص خودشون رو دارن(که میتونین ویژگی های این استانداردها رو از طریق سایت استانداردهای اتریوم بررسی کنین).

خب پس دیگه بریم سر وقت موضوع اصلیمون:

امروزه همونطور که مستحضر هستید، محبوبیت NFTها بشدت افزایش پیدا کرده و به همین دلیل، یکی از بحث‌های دنیای کریپتو، در مورد تفاوت‌های ERC 1155 و ERC 721 هستش که تو این مطلب میخوایم تفاوت بین ERC 1155 و ERC 721 رو با همدیگه بررسی کنیم.

اتریوم به‌عنوان یکی از راه‌های اصلی برای برداشتن محدودیت‌های مربوط به بیت کوین که اولین نسل شبکۀ بلاکچین هستش، تکامل پیدا کرد. ایدۀ اصلی در پس اتریوم، حول محور معرفیِ یک شبکۀ بلاکچینِ اوپن سورس که کاربردش در توسعۀ قراردادهای هوشمند هستش، می‌گرده. از طرفی هم، یکی از برجسته‌ترین کاربردهای اتریوم(و سایر بلاکچین هایی که بعداً از روی اون clone شدن) در توسعۀ توکن‌ها مشهوده.

در نتیجه، بحث در مورد تفاوت‌های بین ERC 1155 و ERC 721 برای تمام علاقه‌مندان به اتریوم، یک جورایی به یکی از بحث‌های روزمره تبدیل شده. مهم‌تر از همه اینه که استانداردهای این دو توکن برای کاربردهای نوظهور توکن‌های غیر قابل تعویض اهمیت خیلی زیادی داره. محبوبیت استانداردهای توکن ERC 721و ERC 1155 عمدتاً حول محور NFT-ها می‌گرده. بریم دیگه ویژگی‌ها و تفاوت هاشون رو با همدیگه یه بررسی بکنیم و ببینیم که چی به چیه:

استانداردهای توکن ERC کدام‌اند؟

پیش از پرداختن به بحث تفاوت‌های میان ERC 721 و ERC 1155 بهتره که ابتدا استانداردهای توکن ERC رو به طور مختصر بررسی کنیم. استانداردهای توکن ERCدر حوزۀ کریپتو چه اهمیتی دارند؟ ERCیا (Ethereum Request Comments) در اصل یک سند فنی هستش که اطلاعاتی رو در مورد روش‌ها، نوآوری، تحقیق و ویژگی‌ها برای گروه خاصی از کاربران در اکوسیستم اتریوم رو فراهم می‌کنه.

استانداردهای توکن ERCمانند ERC 721 و ERC 1155 توضیحاتی در مورد قوانین مختلف مربوط به توکن‌های ERC در اتریوم ارائه میدن. مهم‌تر از همه اینه که جامعه‌ی اتریومیون!(منظورم جامعه اتریوم هستش ها!) پس از یک بررسی جامع به اصلاح قوانین استانداردهای توکن کمک می‌کنن. از حالا به بعد، رایج‌ترین استانداردهای توکن‌های ERC عبارت‌اند از ERC 20، ERC 721 و اکنون، ERC 1155.

چرا اصن باید به تفاوت‌های بین ERC 721 و ERC 1155 فکر کنیم؟

امروزه با رشدی که اتریوم کرده، به اکوسیستم انبوهی از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز(یا همون DAppها) و روندهای web3تبدیل شده. در نتیجه، تیم‌های توسعه باید استانداردهای توکن جدیدی رو ارائه بدن که نیازهایی که باهاش مواجه میشن رو هرچه بیشتر بتونه رفع کنه. ابتدایی‌ترین نمونه‌های استانداردهای توکن مثل استاندارد توکن ERC 20 به تعریف قابلیت‌های توکن‌های سنتی کمک کردن. از سوی دیگه، توکن ERC 20 برای ربط دادن هر دارایی با کاربردش تأکید داره و در نتیجه، به نوعی قابلیت ارز فیات رو ارائه میکنه.

از طرف دیگه، اخیراً ERC 721 توجه بسیار زیادی رو به خودش جلب کرده. خب چرا؟ دلیل اصلی افزایش استفاده از استانداردهای توکن ERC 721 افزایش هایپی هستش که حول NFTها تو حدود یک سال اخیر بوجود اومده. NFTها تو هر جایی از دنیای که نگاه بکنین، یه صحبتی ازشون هست. از رسانه‌های اجتماعی گرفته تا مقالات پژوهشی حوزۀ کریپتو. استاندارد توکن ERC 721 بنیانی مناسب برای ایجاد یک توکن سفارشی و تغییرناپذیر رو فراهم می‌کنه. برای مثال، با استفاده از توکن ERC 721 میشه یک کارت بازی منحصربه‌فرد یا یه آواتار کاملاً شخصی و منحصربه‌فرد رو ایجاد کرد.

حالا سر و کلۀ ERC 1155 از کجا پیدا می‌شه؟ اخیراً اهمیت مقایسۀ ERC 721 و ERC 1155 برای آیندۀ کریپتو افزایش پیدا کرده. باید توجه داشت که ERC 721 چطور فقط به توکن‌های غیر قابل تعویض متمرکز شده. این دقیقاً همون جاییه که تفاوت بین ERC 1155و ERC 721 کاملاً مشهود می‌شه.

استاندارد توکن ERC1155 با ویژگی‌های بازنگری شده‌ای همراهه که امکان استفادۀ ترکیبی از توکن‌های قابل تعویض و غیر قابل تعویض رو فراهم می‌کنه. البته فعلاً شاید این موضوع یه مقدارگیج‌کننده باشه، این‌طور نیست؟

NFTها به‌عنوان نیرویی اصلی تو فرهنگ عامه به تدریج در حال تکاملن؛ بنابراین، استانداردهای توکن مربوط به ایجاد و مدیریت NFTها هم از جنبه‌های بسیار مهم آتی اونها هستن. توسعه‌دهندگان میتونن گزینه‌های بسیار زیادی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد استانداردهای توکن رو برای طراحی و تولید اپلیکیشن‌های متناسب با نیازهاشون بررسی کنن.

استاندارد توکن ERC 721

در اولین بخش مقایسۀ بین ERC 1155 و ERC 721 به مورد دوم، یعنی ERC 721 می‌پردازیم. اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، استاندارد توکن ERC 721 در واقع شروع کننده‌ی مبحث NFT بود. این استاندارد، اولین مورد از نوع خود بود و به ایجاد توکن‌های منحصربه‌فرد کمک کرد. درحالی‌که توکن‌های غیرقابل‌تغییر از مدت‌ها پیش وجود داشتن، ERC 721 راه رو برای محبوبیت اصلی NFTها هموار کرد. استاندارد ERC 721در معرفی NFTهای منحصربه‌فرد به عموم کاربران با پروژه‌ی کریپتوکیتیز (CryptoKitties) نقش بسیار مهمی ایفا کرد.

توسعه‌دهندگان کریپتوکیتیز، داپر لبز (Dapper Labs)، استاندارد ERC 721 رو با یک پروپوزال برای بهبود اتریوم یا EIP ارائه کردن. اگر اطلاعی در خصوص این پروژه که گفتیم ندارید، بطور مختصر باید بگیم که کریپتوکیتیز مجموعه‌ای از بچه‌گربه‌های منحصربه‌فردی هستش که بطور رندوم تولید می‌شن و میشه اونها رو به‌صورت مجموعه‌های دیجیتالی استفاده کرد و هرکدوم از این بچه گربه ها ویژگی‌های منحصر بفرد خودشون رو دارن. توجه داشته باشید که کریپتوکیتیز کاملاً منحصربه‌فرده و هیچ‌کس نمیتونه از روی اونها کپی کنه. علاوه بر این، تاریخچۀ تراکنش در این حوزه تصویر شفافی از سوابق مالکیت بچه گربه از زمان ایجادش ارائه میده.

تا اینجای مقاله نکاتی رو در مورد مقایسۀ ERC 721 و ERC 1155 عنوان کردیم. درهرحال، توجه داشته باشید که مسئلۀ مهم در مورد توکن‌های ERC 721 فقط منحصربه‌فرد بودنشون نیست. در واقع، استاندارد توکن ERC 721 ویژگی‌های زیر رو هم ارائه میده:

· انعطاف‌پذیری انتقال بین حساب‌ها در کنار سهولت معاملۀ NFTها در ازای سایر کریپتوکارنسی‌ها.

· سهولت یافتن مالکیت دارایی‌های خاص.

· شناسایی مؤثر عرضۀ کلی یک مجموعۀ خاصی از NFTها در شبکه.

در واقع، استاندارد توکن ERC 721 نقش یک نیروی قدرتمند در افزایش محبوبیت NFTها ایفا کرده. جالب اینجاست که تعداد زیادی از NFTهای مبتنی بر استاندارد توکن ERC 721 از توکن‌های قابل‌تعویض رایج در حوزه کریپتو پیشی گرفتن. برخی از نمونه‌های بارز پروژه‌های مبتنی بر استاندارد توکن ERC 721 عبارت‌اند از آثار هنری NFT یا آواتارها، پروژه‌های PFP و مالکیت مشاع (fractional ownership) در بسته‌های زمین مجازی، و ...

استاندارد توکن ERC 1155

دومین بازیگر در بحث استاندارد NFTها یا همون ERC 1155، راه حلی عملی برای برخی کمبودهایی که در ERC 721 مشهوده، ارائه می‌دهه. منشأ این استاندارد به پروژۀ Enjin بر میگرده که این استاندارد توکن رو در سال ۲۰۱۹ معرفی کرد. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های استاندارد توکن ERC 1155 اینه که بهترین استاندارد توکن ERC 20 و نیز ERC 721 رو شامل می‌شه و به نوعی ترکیبی از هر دوی اینها رو میتونه فراهم کنه.

پروژۀ Enjinبه چالش‌های مربوط به ERC 721، به‌ویژه نبود انعطاف‌پذیری برای انتقال‌های دسته‌ای توکن‌ها معطوف شده. در مورد استانداردهای توکن ERC 721، در حین انتقال NFTهای متعدد، برای هر NFT به تراکنش‌های مجزا نیاز خواهیم داشت. در نتیجه، تراکنش‌ها هزینه‌های هنگفتی رو برای معاملۀ هر NFT به طور مجزا به ما تحمیل خواهد کرد.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تفاوت بین ERC 1155 و ERC 721 به پشتیبانی از انتقال‌های دسته‌ای بر میگرده. ERC-1155 این امکان رو فراهم می‌کنه تا دارایی‌های متعدد در یک قرارداد هوشمند جای بگیرن؛ در نتیجه، انتقالشون رو با ایجاد شلوغی کمتر در شبکه و همینطور کاهش هزینه‌های تراکنش امکان‌پذیر می‌کنه. نکته قابل‌توجه بعدیِ استاندارد توکن ERC 1155، پشتیبانی از توکن‌های غیر قابل تعویض و همچنین قابل تعویض است. چطور؟؟ ERC-1155 امکان پشتیبانی از چندین حالت رو در یک قرارداد هوشمند و تحت یک آدرس کانترکت مشخص، ارائه می‌دهه.

علاوه‌بر اون، با ERC-1155 توانایی ایجاد توکن‌های نیمه تعویض‌پذیر (semi-fungible tokens)، هم فراهم میشه. توکن‌های نیمه قابل تعویض در اصل در طول معامله به‌عنوان توکن‌های قابل تعویض عمل می‌کنن و پس از خریده شدن به NFT تبدیل می‌شن. یکی دیگر از جنبه‌های مهم استاندارد توکن ERC-1155، امکان بازگرداندن انتقال توکن هستش.

مقایسۀ ERC 721 و ERC 1155

هر دوی این استانداردهای ERC در حوزۀ کریپتو ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارن. در اینجا شرح مختصری از تفاوت‌های بین ERC721 و ERC1155 رو مطرح میکنیم:

سهولت استفاده

اولین فاکتور در مقایسۀ ERC 721 با ERC 1155 ‌سهولت استفاده است. در مورد ERC-721، برای هر تراکنش به یک عملیات واحد نیازه. اما از اون سمت، ERC-1155 امکان اجرای چندین عملیات در یک تراکنش واحد رو برامون امکان‌پذیر می‌کنه. بهترین نکته در مورد ERC 1155 اینه که قراردادهای هوشمند می‌تونن مجموعۀ نامحدودی از توکن‌ها رو پشتیبانی کنن. در مقابل، توی استاندارد توکن ERC-721 برای هر نوع تراکنش‌، به قرارداد هوشمند جدید نیازه.

انتقال دسته‌ای

به عنوان شاخص دوم تفاوت بین ERC 1155 و ERC 721، توجهتون رو به انعطاف‌پذیری انتقال دسته‌ای جلب می‌کنم. با استفاده از استاندارد توکن ERC-1155 میشه دسته‌ای از توکن‌ها رو به سادگی در یک تراکنش منتقل کرد. امکانات انتقال دسته‌ای نقش مهمی رو در کاهش هزینه‌های تراکنش و همینطور زمان مرتبط با هر تراکنش ایفا می‌کنه.

از سوی دیگه، استاندارد توکن ERC 721 نیاز به ایجاد یک قرارداد هوشمند مجزا برای انتقال هر NFT داره. اگر قصد داشته باشیم چندین تا NFTرو با سیستم منطبق بر ERC-721ارسال کنیم، باید برای NFTها بصورت مجزا تراکنش ایجاد کنیم. در نتیجه، بارِ روی شبکه افزایش پیدا میکنه و به ازدحام و افزایش هزینه و زمان تراکنش‌ها منجر می‌شه.

پشتیبانی برای توکن‌های نیمه قابل تعویض

درست زمانی که جهان کاربردهای مختلف توکن‌های غیر قابل تعویض رو آزمایش می‌کرد، همه در حال آماده‌شدن برای استقبال از توکن‌های نیمه تعویض‌پذیر هستن. محدودیت‌های توکن‌های با استاندارد غیر قابل تعویض و قابل تعویض در حال کاهش هستن. توکن‌های نیمه قابل تعویض با فعال کردن ویژگی تبدیل توکن‌های قابل تعویض به NFT یا بالعکس، بهترین حالت را برای هر دوی اینگونه توکن‌ها به ارمغان میارن. جالب اینجاست که استاندارد توکن ERC1155انعطاف‌پذیری ایجاد توکن‌های نیمه قابل تعویض رو برامون فراهم می‌کنه. مهم‌تر از همه اینه که توانایی تبدیل دارایی‌های دیجیتال یا واقعی به NFT یا بالعکس یک مزیت بزرگ برای استاندارد توکن ERC-1155 هستش.

امنیت دارایی‌ها

یکی دیگه از نکات بسیار مهم در مقایسۀ ERC1155 و ERC721 به ویژگی‌های امنیتی هر دو مربوط می‌شه. بسیاری از کاربران حوزۀ کریپتو یک کابوس مشترک دارن و اون، ارسال دارای‌هاشون به آدرس‌ اشتباهه. بدون شک ماهیت تغییرناپذیر تراکنش‌های بلاکچین یکی از ویژگی‌هاییه که امنیت دارایی‌ها در بلاکچین رو تضمین می‌کنه. درهرحال، این ویژگی برای هر اشتباه سهوی، میتونه خیلی پرهزینه باشه.

توی استاندارد ERC721، اگه دارایی‌هاتون را به آدرس اشتباه بفرستین، دیگه نمیشه اونها را پس گرفت(رفت که رفت دیگه!). اما در مقابل، استاندارد توکن ERC1155 ویژگی منحصربه‌فردی به نام قابلیت «انتقال امن» (safe transfer) رو برامون فراهم می‌کنه(به به). قابلیت انتقال امن یک ویژگی ضروری برای ارزشیابی اعتبار تراکنش کاربرد داره و امکان انتقال‌ بدون دردسر توکن‌ها رو فراهم می‌کنه (و میتونه از بروز اشتباهات اینچنینی جلوگیری بکنه).

سخن آخر

حالا که اینهمه صحبت کردیم، این مورد رو هم باید عنوان بکنیم که مهم‌ترین نکته در مورد تفاوت بین استانداردهای استفاده شده در ERC1155 و ERC721 به روش رسیدگی ERC-1155 به محدودیت‌های ERC-721 هستش. باید بدونیم که ERC-721 پایه و اساس NFTها رو پیاده‌سازی و اجرا کرد، و بعد از اون، ERC-1155 ویژگی‌های موردنیاز برای NFTهای آینده را فراهم کرد. پس از بررسی تعاریف هر دو استاندارد توکن، میشه بسیاری از تفاوت‌های مهم اونها رو با هم شناسایی کرد.

در نهایت، ERC-1155 در مورد چشم‌انداز بلندمدت NFTها دست برتر رو داره. استاندارد توکن جدید که در سال ۲۰۱۹ معرفی شد، در معرفی امکانات توکن‌های نیمه قابل تعویض و انتقال دسته‌ای NFTها فوق‌العاده بوده است. در واقع، استاندارد توکن ERC-1155 می‌تونه کاربردپذیری NFTها رو بهبود بده و موانع NFTهای قبلی را تا حد زیادی از بین ببره.

ممنون که تا انتهای مطلب با من همراه بودین. امیدوارم که براتون مفید بوده باشه.

این پست، یکی از مجموعه پست هایی هستش که تو سایت آکادمی بلاکچین توکن خان برای دوستداران حوزه بلاکچین و کریپتو آماده کردیم. اگر به دردتون خورده، خوشحال میشم که از سایت ما هم دیدن کنین و همینطور این پست رو با دوستاتون هم به اشتراک بذارین که بسیار باعث خوشحالی من خواهد بود.

نظری پیشنهادی انتقادی سوالی چیزی هم داشتین حتماً حتماً باهام در میون بذارین ?