رؤیای جهانِ آزاد و بدون مرز با بلاکچین

اجازه بدید قبل از بحث راجع به بلاکچین کمی درمورد رؤیاپردازی صحبت کنیم. همونطور که می دونید رؤیاپردازی به طور خلاصه یعنی تخیل ، تصور و فکر کردن در مورد اتفاقات و چیزهایی که در حال حاضر وجود ندارن و ممکنه در آینده به وجود بیان .

ما در زمانِ رؤیاپردازی معمولا یک آینده ی دور رو در نظر می گیریم. به همین خاطر شاید سخت باشه که بین شرایط حاضر و شرایط آرمانی (رؤیای آینده) ارتباط معناداری پیدا کنیم . ما حتی گاهی از اوقات رؤیاپردازی رو یه امر منفی به معنای غرق شدن در توهمات و شخص رؤیاپرداز رو یه شخص متوهم می دونیم.

واقعیت اینه که همه ی پیشرفت های امروز جامعه بشری در تمامی زمینه ها ( علم ، تکنولوژی ، صنعت ، سیاست ، اخلاقیات .... ) در گذشته صرفاً یک خیال و رؤیا به نظر می رسید .

پرواز برای انسان تا هزاران سال فقط یک توهم بود . تا وقتی که یک نفر پیدا شد و رؤیای پرواز کردن رو تو ذهن خودش تصور کرد (تفکر خارج از چارچوب ) . بعد تلاش کرد برای پرواز کردن ولی شکست خورد و توسط اطرافیانش مسخره شد .

در این زمینه آمار رسمی وجود نداره اما قطعا صدها و حتی شاید هزاران نفر در طول تاریخ در مورد پرواز انسان رؤیاپردازی کردن ، تلاش کردن ، شکست خوردن و ایده هاشون مورد تمسخر قرارگرفته. در نهایت برادران رایت موفق شدن این رؤیا رو عملی کنن و وسیله ای به نام هواپیما برای پرواز انسان بسازن .

امروزه بجز هواپیما وسایل و ابزار دیگه ای هم برای پرواز انسان ساخته شده که بعضی از انها عملأ تجربه ی پرواز مثل یه پرنده رو تداعی می کنن .

درسته که برادران رایت با اختراع هواپیما این رؤیای قدیمی رو عملی کردن اما کسی که برای اولین بار رؤیای پرواز رو تجسم کرد ، کسی که برای اولین بار تلاش کرد پرواز کنه و شکست خورد و تمامی افرادی که در طول تاریخ این رؤیا رو باور کردن و برای رسیدن به اون قدم های بزرگ یا کوچکی برداشتن ، همگی در این افتخار سهیم هستن !

حالا که اهمیت رؤیاپردازی رو متوجه شدیم بریم سراغ بحث شیرینِ بلاکچین و جهان آزاد و بدون مرزی که شاید در حال حاضر یک رؤیای دور و دراز باشه !

اگر بخوایم بلاکچین رو با یه کلمه توصیف کنیم اون واژه قطعاً اینه : غیر متمرکز

در جهان بلاکچین ،همه چیز غیر متمرکزه! ولی متاسفانه ما در حال حاضر یک جهان کاملاً متمرکز داریم ! خب حالا این یعنی چی ؟

ببینید در حال حاضر به طور مثال شرکت هایی مثل meta (سابق facebook ) ، Google و بقیه شرکت های حوزه ی تکنولوژی تمامی اطلاعات کاربرانشون رو در اختیار دارن ( اطلاعات همه ی ما بصورت متمرکز در اختیار یک شرکت یا نهاد خاص قرار داره ) و اگر مثلا شرکت meta تصمیم بگیره اکانت اینستاگرام شما رو مسدود کنه (به دلایل موجه یا غیر موجه ) به راحتی این کار رو انجام میده و کاری هم از دست شما بر نمیاد !

در یک سطح بالاتر ، دولت ها کنترل اینترنت رو در دست دارن !!! یعنی خیلی راحت میتونن دسترسی ما رو از یک سایت،شبکه ی اجتماعی و یا به طور کلی از اینترنت جهانی قطع کنن !

بانک ها تمامی اطلاعات و منابع مالی ما رو در اختیار دارن (پول و اطلاعات حساب ما دربانک بصورت متمرکز نگهداری میشه) و برای اینکه من به طور مثال برای شما 10 میلیون تومان واریز کنم حتما باید بانک این تراکنش رو تایید کنه و در صورتی که (باز هم به دلایل موجه یا غیر موجه) تایید نکنه به هیچ عنوان تراکنش انجام نمیشه.

تصور کنید شما در آمریکا زندگی می کنید و من در ایران . در اینصورت من نمیتونم هیچ پولی رو از طریق بانک به حساب شما در آمریکا واریز کنم .

به همین ترتیب هر نهاد و سازمان دیگه ای هم که شما می شناسید در حال حاضر یک نهاد و سازمان متمرکزه و قاعدتاً اطلاعات و منابع شما رو (در صورتی که کاربر یا مشتری اون سازمان باشید ) بصورت متمرکز نگهداری
می کنه .

حالا در این جهان متمرکز ، بلاکچین یک رؤیای بزرگ رو مطرح می کنه ؛ رؤیای جهان غیرمتمرکز

بیاید با هم اجزای این جهانِ آزاد رو بررسی کنیم ؛

اینترنت غیر متمرکز (Web 3) :

در جهان غیرمتمرکز ، همه بصورت آزاد ، ایمن و بدون محدودیت به اینترنت جهانی دسترسی دارن و هیچ دولت ، سازمان و نهادی نمیتونه این دسترسی رو قطع کنه !

نسل جدید اینترنت (Web3) بر بستر بلاکچین بصورت غیرمتمرکز توسعه پیدا می کنه و بنابراین قابل مسدودسازی نیست . همچنین اطلاعات و داده های شخصی شما در اختیار هیچ شرکت و سازمانی قرار نمی گیره .
اپلیکیشن های غیر متمرکز(DApps) توسعه پیدا می کنن و به تدریج جای اپلیکیشن ها و شبکه های اجتماعی فعلی رو میگیرن . در این اپلیکیشن ها شما علاوه بر به اشتراک گذاری اطلاعات با تولید محتوا میتونید بصورت مستقیم پاداش بگیرید و درآمد کسب کنید . همچنین به علت غیرمتمرکز بودن این برنامه ها اطلاعات خصوصی حساب شما فقط در اختیار خود شما خواهد بود .
نسل جدید بازی ها (Play to Earn) به مرور جایگزین بازی های دیگه می شن . در این نوع بازی ها شما به ازای بازی کردن پاداشی رو به صورت ارزدیجیتال و یا بصورت توکن های غیر مثلی ( NFT ) دریافت می کنید که قابل خرید و فروش و نگهداریه . به عبارتی با بازی کردن درآمد کسب می کنید .
توکن های غیر مثلی ( NFT ) بصورت گسترده استفاده میشن . شما به عنوان یک هنرمند ( عکاس ، نقاش ، گرافیست ، موزیسین ...) می تونید آثار خودتون رو به راحتی بر بستر بلاکچین بصورت NFT برای فروش بذارید و افرادی از سراسر دنیا اونها رو می بینن و در صورت تمایل آثار شما رو میخرن و بهای اون رو بصورت ارزدیجیتال به کیف پول ( Wallet ) شما واریز می کنن.

فراجهان ( Metaverse ) :

متاورس ( فراجهان ) یک جهان مجازیه که توی اون شما بصورت یک آواتار مجازی حضور پیدا می کنید . بیشتر کارهایی که در جهان واقعی قابل انجامه وهمینطور خیلی از کارهایی که به علت محدودیت مکانی و زمانی شاید نتونیم انجام بدیم از طریق متاورس در دسترس و امکان پذیر می شن !

در فضای متاورس شما می تونید یک تکه زمین مجازی ( Land ) بخرید و توی اون خونه بسازید ، مغازه لباس فروشی باز کنید ( لباس هایی بصورت NFT ) ، مسابقه اسب سواری برگذار کنید یا اصلا زمین تون رو کرایه بدید و درآمد کسب کنید .
در این جهان یا بهتره بگیم فراجهان ، من و شمای ایرانی به راحتی می تونیم توی یک سمینار علمی ( هنری ، استارتاپی .... ) که در استرالیا برگذار میشه شرکت کنیم ، سؤالاتمون رو بپرسیم و ارتباطات جدیدی رو با شرکت کننده های دیگه از سراسر جهان برقرار کنیم .
امکان سفر به تمام این دنیای مجازی برای همه فرآهم میشه ! شما می تونید پشت میز کامپیوتر بشینید عینک واقعیت مجازی تون ( VR )رو به چشم بزنید و بعد به هرجایی که دلتون خواست برید ؛ تو کنسرت خواننده ی محبوبتون که در ترکیه برگذار میشه شرکت کنید ، به یک گالری هنری در پاریس سر بزنید یا به استادیوم ورزشی تیم مورد علاقه تون برید و بازیش رو از نزدیک ببینید !

اقتصاد غیرمتمرکز (Decentralized Finance (DeFi :

در جهان غیر متمرکز ، بانک ها و مؤسسات مالی به شکل فعلی وجود ندارن و سیستم اقتصادی غیرمتمرکز جایگزین میشه ؛

در این سیستم اقتصادی هیچ بانک و مؤسسه ای اطلاعات و منابع مالی شما رو در اختیار نداره واین اطلاعات و منابع بر بستر بلاکچین به طور غیر متمرکز قرار می گیره .
بجای ارزهای رایج (دلار ، یورو ، یِن ، ریال ...) در این سیستم اقتصادی از رمزارزها ( Crypto Currency) استفاده میشه . رمزارزهایی مثل : بیتکوین ، اتریوم ، دوج کوین ، لایت کوین .... . این ارزهای دیجیتال مختص هیچ کشور خاصی نیستن و شما هرجای دنیا که باشید می تونید اونها رو بخرید ، بفروشید و برای دوست خودتون که در جزایر قناری یا آمریکا یا آفریقای جنوبی زندگی می کنه بفرستید بدون هیچ محدودیتی !
در این سیستم شما می تونید وام بگیرید ؛ بدون نیاز به ضامن و فقط با پشتوانه ی دارایی های دیجیتال خودتون (Crypto Lending)
همچنین می تونید از دارایی ها (ارزهای دیجیتال) خودتون سود ثابت کسب کنید . در روش سهام گذاری ( Staking )

سازمان های مستقل غیرمتمرکز ( DAO )

Decentralized Autonomous Organization

در جهان بلاکچین ، سازمان های غیرمتمرکز جایگزین سازمان های فعلی خواهندشد .

سازمانی رو تصور کنید که در آن بجای اینکه یک نفر ( مدیر یا صاحب کسب و کار و یا هیئت مدیره ) تصمیم نهایی رو بگیره ، تصمیمات به رای گذاشته بشن و هر تصمیمی که اکثریت به اون رای دادن اجرا بشه .
همه ی کارمندان ، سرمایه گذاران و حتی افرادی خارج از سازمان این حق رو داشته باشن که ایده هایی برای رشد سازمان ارائه بدن و این ایده در صورت رای آوردن اجرایی بشه .
افراد حتی از کشورهای مختلف بتونن در یک سازمان ( کسب و کار ) با هم کار کنن و همه ی کارها از طریق قراردادهای هوشمند ( smart contract ) در سرتاسر جهان قابل انجام باشه .
منابع ( بودجه و امکانات ) بصورت کاملا شفاف و قابل رهگیری ( در بلاکچین و از طریق
قراردادهای هوشمند smart contract ) به بخش های مختلف سازمان تخصیص داده بشه و کاملا مشخص بشه که چه مقدار پول در چه بخشی از سازمان ( کسب و کار ) و توسط چه کسانی هزینه شده و هیچ راهی برای اختلاص و فساد مالی وجود نداشته باشه .

این تعریف یک سازمان مستقل غیر متمرکز ( DAO ) در جهان غیر متمرکزه .

همونطور که می دونید خیلی از امکانات فضای بلاکچین و جهان غیر متمرکزی که از اون صحبت شد در حال حاضر در دسترس هستند . مثلا امکان پرداخت و دریافت بیتکوین یا سایر رمز ارز ها یا امکان ساخت NFT و فروش اونها ، امکان خرید زمین مجازی در متاورس و خیلی از موارد دیگه . اما باید توجه داشته باشیم که بسیاری از پروژه ها و شرکتهای بزرگی که در حال حاضر در فضای بلاکچین (غیرمتمرکز) کار می کنن در واقع خودشون بصورت کاملا متمرکز اداره میشن !

وقتی که سایت Opensea (سایتی برای ساخت و فروش NFT ) حساب کاربرای ایرانی رو می بنده ، یا صرافی binance (بزرگترین صرافی در حوزه رمزارزها ) اصلا اجازه ساخت حساب کاربری به افراد ایرانی ، آمریکایی و خیلی از کشورهای دیگه رو نمیده ، شاید استفاده از واژه ی غیرمتمرکز یا بلاکچین برای این پلتفرم ها به دور از انصاف باشه ! هرچند بعضی از پروژه ها و پلتفرم ها ( مثل صرافی های غیرمتمرکز ) کمی امیدواری ایجاد کردن ولی ما فعلا از اون جهان غیرمتمرکز و آزادی که ازش صحبت کردیم خیلی دوریم !

به هر حال امیدوارم روزی برسه که رؤیای این جهان غیرمتمرکز و آزاد تبدیل به واقعیت شده باشه و یه نفر
در این جهان آزاد مقاله ای بنویسه در مورد رؤیاهای آینده و از رؤیاپردازان گذشته هم یادی بکنه !