مخاطرات فناوری بلاکچین برای کشورها

علیرغم گستردگی کاربرد و تحولی که توسط این فناوری قابل تحقق است، مخاطراتی دربردارد. از جمله این چالش ها می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. غیر متمرکز بودن بلاکچین در تعارض با تعاریف متداول حکومت‌ها و دولت‌هاست. در جوامع کنونی تصمیم‌گیری، اجرا و نظارت بصورت متمرکز توسط نهادهای اجتماعی صورت می‌پذیرد، حال آنکه در زیست بوم بلاک‌چین، راهبری امور بین کاربران (عموم کاربران یا کاربران خاص) توزیع شده است و هیچ فعالیتی بدون جلب رضایت «نصف بعلاوه یک راهبران» انجام نخواهد شد. بعبارت دیگر گسترش بلاکچین در خدمات، به مرور قدرت اداره جامعه را از حالت سخت و دستوری به حالت نرم و توافقی تغییر خواهد داد و بر همین اساس، گسترش بدون ضابطه بلاکچین، به مرور قدرت دولت‌های مرکزی را کاهش و آن‌ها را به موجودیت‌هایی فرمایشی تبدیل خواهد کرد.

2. از سوی دیگر با توسعه مفهوم عدم تمرکز، معنای مسئولیت در کارها نیز تغییر پیدا کرده و لزوما یک شخص/ سازمان به تنهایی مسئول پاسخ دهی در خصوص یک خدمت نخواهد بود.

3. ایجاد مشکل برای حریم خصوصی و امنیت کاربران (که ناشی از ذخیره‌سازی غیرقابل حذف سابقه تراکنش های افراد یا سیستم ها است) را می‌توان بعنوان چالش بعدی در نظر گرفت. نامشخص بودن مرز عمومی یا خصوصی بودن اطلاعات و از بین رفتن حق فراموشی کاربران دو جنبه اساسی این چالش را تشکیل می‌دهند. بنابراین ایجاد مقررات به منظور تفکیک حدود و تضمین حقوق، سپس الزام سامانه‌ها و سکوهای مبتنی بر بلاکچین به رعایت این مقررات چالشی در گسترش کاربرد این فناوری است.

4. حاکمیت پلتفرم­: گسترش تنوع و فراگیر بودن خدمات مبتنی بر سکوها همانند احراز هویت، پرداخت، شبکه های اجتماعی، تبادل کالا، اطلاع رسانی، تولید، انرژی، آموزش و حمل و نقل باعث شده عملا حجم زیادی از اطلاعات در اختیار صاحبان پلتفرم­ قرار گیرد. به عبارت دیگر کاملاترین و یکپارچه ترین اطلاعات در اختیار صاحبان پلتفرم­ (مثل گوگل، Facebook، IBM، Microsoft، amazon، Uber، Alibaba) است. داده در فضای مجازی نقش کالا در فضای فیزیکی دارد، هرکسی که اطلاعات بیشتر و با کیفیت بهتری در اختیار داشته باشد، می تواند خدمات بهتری ارائه نموده، در فضای کسب و کار قانون گذاری و جهت دهی انجام داده و بر زیست بوم مربوطه حکومت نماید. پلتفرم ­های بلاکچینی به عنوان نسل جدیدی از پلتفرم­ های زیرساختی خدمات، در آینده این حوزه نقش به سزایی ایفا می نمایند.

5. در حوزه قضایی حذف شخص ثالث (چه در نقش شاهد و چه در نقش بنگاه) از فرآیند معامله، تغییرات و چالش‌های بنیادینی در نظام قضایی کشور بوجود خواهد آورد.

6. ایجاد ارز رقیب برای نظام‌‌ مالی کشورها، چالش بنیادین دیگری است که ساختارهای اقتصادی موجود را تهدید می‌کند. امروزه پیشنهادات زیادی برای قانونی شدن رمز ارزها در دنیا و بانک های بزرگ مطرح است، به نحوی که انتقال منابع مالی بدون نیاز به دخالت بانک مرکزی را مقدور ساخته است. بدین معنا که انتقال پول از طریق بانک یا موسسه مالی انجام نشده و امکان نظارت بر تراکنش‌های مالی توسط هیچ ارگان حاکمیتی مقدور نخواهد بود.

موافقین داخلی بلاکچین و رمزارزها با استناد به همین گزاره مدعی قابلیت رمزارزها در دور زدن تحریم هستند که در پاسخ به این موضوع می‌توان به چند نکته اشاره کرد:

  • اولا ما در رمز ارزهای معتبر جهانی جزو تنظیم‌کنندگان قواعد تایید تراکنش نبوده و مصرف‌کننده هستیم.
  • ثانیا، مبدا و مقصد تراکنش قابل شناسایی است و با توجه به تعمیم تحریم‌های کنونی به رمز ارزها از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، امکان اعمال تحریم‌ بر دارندگان و استخراج‌کنندگان رمز‌ارز داخلی همچنان وجود دارد.
  • ثالثا گسترش استفاده از رمزارزها نه تنها موجب افزایش خروج ارز از کشور می‌شود، بلکه حذف ریال از مبادلات روزمره را نیز در پی خواهد داشت. لذا نمی‌توان در خصوص کارکردهای مالی بلاکچین ساده انگاری کرد.

* انجمن بلاک چین ایران * (ابچیا)