نسل سوم وب چیست و قرار است چه کند؟ (بخش اول)

این نوشته اقتباسی است از مقاله آقای بابی الاین با تصحیح و تکمیل اینجانب.

یک کلمه کلیدی وجود دارد که اخیرا تمرکز انواع فناوری، ارزهای دیجیتال و سرمایه‌های خطرپذیر را به خود معطوف داشته است. در مکالمات افراد صاحب نظر در حوزه تکنولوژی به وفور بیان می‌شود تا حدی که در برخی کشورهای جهان اول اگر به بیوی توییتر آن فرد اضافه نشود، شاید کسی او را جدی‌ نگیرد: Web 3.0.

این یک اصطلاح کلی برای بسیاری از ایده‌های متفاوت است که همگی به حذف واسطه‌های بزرگ در اینترنت اشاره دارند. در دوره جدید، گشت و گذار در وب دیگر به معنای ورود به سیستم‌هایی مانند فیسبوک، گوگل یا توییتر نیست.

این طور فکر کنید: در روزهای ابتدایی اینترنت در دهه 1990 که امروزه از آن با وب 1.0 یاد می‌شود، وب به عنوان راهی برای دسترسی آزاد به اطلاعات در نظر گرفته می‌شد، اما در عین حال برای یافتن یک مطلب راهی جز وارد کردن اطلاعات آدرس آن صفحه وجود نداشت. بی‌نظم و طاقت فرسا!

سپس وب 2.0 در اواسط دهه 2000 به میدان آمد. پلتفرم‌هایی مانند گوگل، آمازون، فیسبوک و توییتر به وجود آمدند تا با آسان کردن اتصال، نظم را به اینترنت بیاورند. منتقدان می‌گویند با گذشت زمان این شرکت‌ها قدرت زیادی بدست آوردند. تا جایی که برخی معتقدند کاربران این پلتفرم‌ها خود به عنوان محصول استفاده شده یا می‌شوند.

در همین راستا مت درایهورست محقق ساکن برلین و استاد دانشگاه در زمینه آینده اینترنت و از طرفداران نسل سوم وب معتقد است: «گروه کوچکی از شرکت‌ها هستند که مالک همه چیز هستند در حالیکه ما که از آن استفاده می‌کنیم و در موفقیت این پلتفرم‌ها سهیم هستیم، چیزی قابل ارائه‌ای بدست نمی‌آوریم.

نسل سوم وب یا Web 3.0 اما در مورد بازگرداندن بخشی از این قدرت است. و بنابر گفته درایهرست و دیگر طرفداران Web 3.0، راه‌حل این مسئله تکثیر اینترنت است که در آن شبکه‌های اجتماعی، موتورهای جستجو و بازارهای جدیدی به وجود ‌آیند که هیچ صاحب مشخصی ندارند.

در عوض غیرمتمرکز هستند و بر روی سیستمی به نام بلاک‌چین ساخته شده‌اند که قبلا بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال را تحت پوشش قرار داده است. آن را به عنوان نوعی حسابداری تصور کنید که در آن بسیاری از رایانه‌ها به طور همزمان میزبان داده‌هایی هستند که توسط هر کسی قابل جستجو است و به جای یک شرکت، توسط کاربران به طور جمعی اداره می‌شود. به افراد برای مشارکت "اعتبار" داده می‌شود. اعتبارها را می‌توان برای ارزش دادن به تصمیمات استفاده کرد و حتی ارزش واقعی به دست آورد.

در دنیای وب 3.0 افراد داده‌های خود را کنترل می‌کنند و با استفاده از یک حساب شخصی‌سازی‌شده، از رسانه‌های اجتماعی گرفته تا خدماتی مانند ایمیل و خرید را استفاده می‌کنند و یک ثبت عمومی از تمام آن فعالیت‌ها در یک زنجیره از اطلاعات ایجاد می‌کنند.

اولگا مک، کارآفرین و مدرس بلاک‌چین در دانشگاه برکلی کالیفرنیا می‌گوید: «وقتی دکمه‌ای را برای روشن کردن چراغ‌ها فشار می‌دهید، متوجه می‌شوید که الکتریسیته چگونه در ساختار آن چراغ‌ها کار می‌کند؟ برای درک مزایای چراغ‌ها لازم نیست بدانید که درون آنها چی می‌گذرد. همین امر در مورد بلاک‌چین نیز صادق است.