قطره‌ای از دریایی به اسم بلاک‌چِین

سلام. وقتی از توزیع‌شدگی[1] صحبت میکنیم، نمیشه از بلاک‌چین[2] حرفی نزد. احتمالاً شما هم مثل اغلب مردم، اسم بیت‌کوین[3] به گوشتون خورده. چیزی که به اسم رمزارز یا ارز دیجیتال معروفه و شاید بشه ماهیتش رو اینطوری ترجمه کرد: واحد پولیِ رمزنگاری شده[4].
در هر صورت هر چیزی که میخواین صداش کنین، به شما اجازه میده که یجور پول مجازی رو بصورت همتا‌به‌همتا[5] ارسال کنین. میشه گفت مهم‌ترین ویژگیش، غیرمتمرکز[6] بودنش هست، یعنی بر خلاف پول‌های رایج دنیا، بجای اینکه داخل یه سازمان یا ارگان یا بانک یا دولت متمرکز باشه، طوری پیاده‌سازی شده که بصورت توزیع‌شده در تمام دنیا قابل دسترسی باشه و مرکزیتی برای مدیریتش وجود نداشته باشه. مزایا و معایبی داره که من نمیخوام خیلی وارد بیت کوین بشم، این مثال رو زدم چون خیلیا بلاک‌چین رو با بیت‌کوین میشناسن، خیلیا هم بیت‌کوین رو میشناسن ولی بلاک‌چین رو نه! بهتره بگیم بیت‌کوین به کمک بلاک‌چین و البته استفاده از مفاهیم دیگه‌ای مثل توزیع‌شدگی، به شکلی قدرتمندانه، خودش رو به پول آینده دنیا تبدیل کرده، البته اگه رقباش نتونن جاش رو بگیرن.

این رو هم بگم که بنظر من، نسل انسان، محکوم به آزادی هست، و اختراع مواردی مثل بیت‌کوین، به نوعی اراده و خرد جمعی برای عقده‌گشایی و ایستادن جلوی توزیع ناعادلانه قدرت و ثروت در دنیا هست، گرچه خودش هم داره تبدیل به همون ساز و کار تمرکز قدرت، در دست افرادی میشه که بیشترِ اون واحد پولی رو در اختیار دارن. یه روز مالیات، یه روز حتی کریپتوکارنسی‌ها، یه روز هم یه چیز دیگه، تاریخ نشون داده در هر زمانی ممکنه محدودیت‌هایی برای انسان بوجود بیاد، ولی نسل انسان راه خودش رو پیدا میکنه.

خب برگردیم سراغ بلاک‌چین، از دو کلمه بلاک و چِین تشکیل شده. زنجیره‌ای از بلوک‌ها. بلوک‌هایی که میتونن اطلاعاتی رو داخل خودشون داشته باشن. از پرونده پزشکی افراد گرفته تا جزئیات یه شبکه پولی مثل بیت‌کوین یا حتی پول‌ها و دارایی‌های متمرکز مثل دلار و ریال.

بلاک‌چین کاربردهای مختلف و زیادی توی آینده میتونه داشته باشه، بهتره بگیم قطعاً خواهد داشت. مثلاً ممکنه هر بلاک، اسم یه کشور و داخلش اطلاعات تمام شهرهاش باشه. یا اینکه لیست تمام تراکنش‌های یه بانک در هر بازه زمانی مثلاً یک روز،داخل یه بلاک بشینه. بصورت کلی شاید به‌الذاته با چیزایی که میشناسین تفاوت خاصی نداشته باشه و یجور بایگانی اطلاعات محسوب بشه از دید شما، اما وقتی با فن‌آوری‌های دیگه ترکیب شه، نتایج مهم و خارق‌العاده‌ای میشه ازش گرفت.

تا جایی که من متوجه شدم، یه زمانی بود که اجداد اولیه شما، هر کدوم، برای خودشون تصمیماتی میگرفتن. به مرور، گروه‌ها و تجمعاتی شکل دادن و به نوعی میشه گفت که بزرگ‌ترین مشکلشون رسیدن به توافقات مشترک بود. بعضیا اومدن وسط که برای بقیه تصمیم بگیرن و بشن فصل‌الختامِ صحبت‌ها، و اینطوری بود که ریشه‌ی متمرکز شدن تصمیمات و هسته‌های قدرت شکل گرفتن. و الآن شما در دنیای متمرکزی زندگی میکنین که سازمان‌ها و دولت‌های متمرکز، برای مردم و دنیا و آینده، تعیین تکلیف میکنن.
ما در حال حاضر در دنیایی زندگی میکنیم که علاوه بر همه‌ی خوبی‌ها و فرصت‌هاش، شامل تهدیداتی علیه امنیت افراد و اطلاعات میشه، و در این شرایط شاید بلاک‌چین مثل یه فرشته‌ی نجات، این فرصت رو بده که به غیرمتمرکز‌سازی روی بیاریم. جایی که تحریم کردن دولت و اعمال محدودیت‌ها برای قسمتی از مردم میتونه کمرنگ‌تر بشه، جایی که تصمیمات عمومی به مرور میتونه جایگزین سلطه‌طلبان و قدرت‌هایی باشه که دنیا رو برای خودشون میخوان، جایی که نسل انسان برای فرار از تنگ‌نا‌ها، به آزادی عمل بیشتری دست پیدا کنه.

ترکیب بلاک‌چین با موارد پیشرفته دیگه مثل هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء و فضای ابری و مابقی مواردی که در دنیای فناوری، چه فناوری اطلاعات چه سایر فناوری‌ها مطرحه، میتونه پیشرفت‌ها و استفاده‌های خیلی زیادتری هم داشته باشه، از پزشکی و صنایع و حمل و نقل و زنجیره تأمین، تا انتخابات الکترونیکی بدون تقلب و دارایی‌های دیجیتال و قراردادهای هوشمند و توسعه‌ی زیرساخت‌های دنیای آینده.

همونطور که گفتم، نسل انسان محکوم به آزادی و پیشرفت و تعالی هست، و اغلب تکنولوژی‌هایی که به‌نوعی بتونن به روندِ شکوفاییِ انسان‌ها کمکی بکنن، مجبور به پایداری در تاریخ هستن. علومی مثل روانشناسی تکامل‌نگر اعتقاد دارن که صفات و ویژگی‌هایی که به پایداری و بقای یه نسل از موجودات کمک کنه، خودش رو تقویت، و مواردی که مانع بقا بشه، به مرور از بین میره یا جایگزین میشه با چیزهایی که به بقای نسلی از موجودات کمک بکنه.
و به نظر من، در مورد تکنولوژی هم این مورد صادقه، و بلاک‌چین، در حال حاضر، از اصلی‌ترین تکنولوژی‌هایی هست که نه تنها میتونه آینده‌ی انسان و دنیا رو دگرگون بکنه، حتی میتونه توی بقای نسل انسان و سایر موجودات، اثرگذاریِ بشدت زیادی داشته باشه. آینده‌ی دنیا رو استفاده از مفاهیم و تکنولوژی‌هایی مثل بلاک‌چین رقم خواهد زد.

[1] Distributed

[2] Blockchain

[3] Bitcoin

[4] Cryptocurrency

[5] P2P: Peer to Peer

[6] Decentralized

این نوشته به بهانه‌ی حمایت از پویش رمزنویس در حد بضاعت خودم از نظر زمانی بود، امیدوارم براتون مفید بوده باشه. اگه دوست داشتین میتونین بقیه پست‌های من رو هم مطالعه کنید:

سلامت و شاد و پیروز باشین

منتشر شده در ویرگول توسط محمد قدسیان https://virgool.io/@mohammad.ghodsian

اواسط اسفند سال 1400

https://virgool.io/@mohammad.ghodsian/intro-to-blockchain-syjqkzb4oyaw