سیاستمداران دنیا نتفلیکس را دوست ندارند!

انگار قرار نیست یک روز هم مدیران نتفلیکس رنگ آرامش را ببینید و بدون حاشیه به فعالیت خود ادامه دهند. چند وقتی است هر اقدام غول صنعت استریم جهان جنجالی بزرگ به پا می کند، تازه ترین حاشیه ها هم مربوط به خارج شدن فیلم های این سرویس از بخش مسابقه جشنواره کن و اعتراضات گسترده و پیوسته سینما داران نسبت به مدل نمایش آثار سینمایی ساخته شده توسط نتفلیکس است.

البته این دست جنجال ها بیشتر به نوع عرضه محتوای نتفلیکس مربوط می شود؛ محتوایی که قرار نیست به صورت سنتی در سینماها به نمایش در آید و از روز اول به وسیله سرویس استریم در دسترس 167 میلیون کاربر جهانی آن قرار می گیرد. با این حال آن چه مشخص است این است که نتفلیکس با وجود همه این حواشی ریز و درشت فعلا روند رو به رشد خود را حفظ کرده است.

مطابق انتظارها بزرگترین سرویس استریم جهان همچنان با سرعت در حال بلعیدن بازارهای کشورهای مختلف است. نتفلیکس طی چهار ماه گذشته 4.9 میلیون کاربر در خارج از مرزهای ایالات متحده جذب کرده و 1.45 میلیون کاربر جدید نیز در آمریکا برای اولین بار اشتراک نتفلیکس را خریداری کرده اند

بر اساس این گزارش نتفلیکس همچنان با رشد 41 درصدی در بازار سایر کشورها به پیش می تازد و رشد آن در آمریکا نیز با رشد 11 درصدی همراه بوده است. همه این موفقیت ها را باید مدیون محصولات با کیفیت و دیدنی نتفلیکس دانست؛ محصولاتی که در هر جای کره خاکی محبوبیت فراوانی دارد.

اما این محتوای اورجینال تولیدی همچون نحوه توزیع این سرویس پر از حواشی مختلف است. فیلم ها، مستند ها و سریال هایی که نتفلیکس سالانه صدها میلیون دلار برای تولید آن در همه جای جهان هزینه می کند تابع سیاست خاصی است که بعضا با واکنش شدید سیاست مداران و حاکمیت کشورهای مختلف رو به رو شده است. در سال های گذشته واکنش ها به نوع محتوای تولیدی نتفلیکس مشکلات و البته فرصت های بسیاری را برای این سرویس بین المللی ایجاد کرده است.

این روزها محصولات خارجی نتفلیکس مخاطبان خاصی پیدا کرده؛ بسیاری از سریال بازان قهار بر این عقیده اند که به جز چند استثنا تولیدات آمریکایی این سرویس چندان ارزش دیدن ندارد ولی از طرف دیگر محتوای محلی آن در کشورهای مختلف طرفداران جدی پیدا کرده است. بر همین اساس نتفلیکس در کشورهای مختلف دست روی تولید محتوا با محوریت داستانی خاصی می گذارد؛ محتوایی که در برخی موارد به شدت در تضاد با سیاست های سیاست مداران مطرح این کشور ها است.

در راستای همین سیاست ، نتفلیکس با کارگردانان و چهره های سرشناسی از سراسر دنیا برای تولید فیلم ها و سریال های جنجالی قرارداد انحصاری امضا کرده است و تمرکز نتفلیکس بر سرمایه گذاری روی کارگردانان و نویسندگانی از کشورهای برزیل، ژاپن، آلمان و فیلیپین سبب شده تا این سرویس بین المللی میلیون ها دلار برای تولید محتوا روانه این کشورها کند.

به عنوان مثال خوزه پادیلها نویسنده و کارگردان تاثیرگذار برزیلی و تهیه کننده سریال محبوب «نارکو» این روزها همکاری های گسترده ای با نتفلیکس دارد یا در آن سو بریانته مندوزا فیلم ساز مستقل فیلیپینی که سابقه بردن جایزه از جشنواره کن سال 2009 را برای فیلم «کیانایا» در کارنامه اش دارد، در تولید محصولات جنجالی که مخالف عقاید حکومت این کشور است، با نتفلیکس همکاری می کند.

اولین واکنش جدی سیاست مدارها علیه محصولات خارجی نتفلیکس هم در روسیه روی داد؛ اوایل سال گذشته ولادمیر مدینسکی، وزیر فرهنگ روسیه اذعان کرد، نتفلیکس در صدد تبدیل شدن به ابزاری برای «کنترل ذهن» میلیون ها نفر در جهان است؛ راهی که پیش از نتفلیکس برخی شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک و توییتر نیز پیموده اند. این سخنان در کنار جنجال های اخیر در فیلیپین، برزیل و فلسطین سبب شده تا محتوای این سرویس به صورت موشکافانه ای مورد بررسی قرار گیرد.

اما داستان محتوای جنجالی نتفلیکس از سال 2016 و با تولید مستند «کلاه سفیدها» شدت گرفت.

پس از مخالفت های دومای روسیه با نتفیلکس برای حضور مستقیم این شرکت در خاک این کشور، روس ها سال گذشته بر سر مستند «کلاه سفیدها/White Helmets» دوباره به شدت از نتفلیکس انتقاد کردند. این مستند را فراس فیاد با همکاری یکی از گروه های مخالف رئیس جمهور سوریه تولید کرد. این فیلم کوتاه و مستندگونه در مورد سازمان مردم نهادی است که به عنوان گروه نجات در مرزهای سوریه فعالیت می کند؛ گروهی که تخصصش کمک رسانی به زخمی های جنگ هفت ساله سوریه است. پس از موفقیت های این مستند در جوایز بین المللی و کسب اسکار بهترین مستند کوتاه، نتفلیکس پخش جهانی آن را بر عهده گرفت. این مستند کاملا روس ها را بر آشفته کرد و پس از آن بود که فعالیت های نتفلیکس با وضع قوانین سخت گیرانه در روسیه پایان پذیرفت.

یا در نمونه ای دیگر مستند «The Mechanism» در برزیل سبب شده تا فعالیت های نتفلیکس در این کشور با مخالفت سیاست مداران چپ گرا رو به رو شود. این مستند داستانی با محوریت بررسی فساد لوئیز دا سیلوا، رئیس جمهور سابق این کشور ساخته شده؛ رئیس جمهوری که در حال گذراندن 12 سال محکومیت خود است. در حال حاضر تنور اعتراضات به نتفلیکس توسط سیاست مداران چپ گرای این کشور به شدت داغ است و ممکن است این اعتراضات سبب پیچیده شدن وضعیت فعالیت این سرویس در برزیل شود.

در آن سوی اقیانوس نیز نتفلیکس با تولید مینی سریالی با موضوع مبارزات شدید رئیس جمهور فیلیپین با کارتل های موارد مخدر جنجالی اساسی به پا کرده است. سال گذشته با دستور رودریگو دوترته، رئیس جمهور فیلیپین، ارتش این کشور به مناطق مختلفی حملات گسترده ای داشت و بهانه این حمله ها مبارزه با گروه های ترانزیت موارد مخدر بود. به گفته ناظران بین المللی در طی حملات شدید ارتش این کشور، قوانین حقوق بشر در بسیاری از مناطق پایمال شد و صدها نفر نیز بدون محاکمه قانونی به دار آویخته شدند و این مسئله خیلی سریع تبدیل به سوژه جنجالی نتفلیکس شد؛ سوژه ای که در بطن مینی سریالی با نام «Amo» به سیاست های عجیب رئیس جمهور این کشور می پردازد.

حتی نتفلیکس مدتی پیش مستندی را علیه گروه های مقاومت فلسطین تولید کرد که پخش آن همزمان با اعتراضات و کشته و زخمی شدن مردم فلسطین همراه شد. سریال «Fauda» در سال گذشته درست یک روز پیش از کشته شدن نوجوان 17 ساله فلسطینی به دست نیروهای اسرائیلی منتشر شد و گروه ها مقاومت فلسطین در کنار جوامع بین المللی از این سریال شکایت به دلیل خدشه دار کردن مقاومت مردم این کشور انتقاد کردند.

البته این چند نمونه تنها تعدادی محدود لیست بلند بالای پروژه های پرحاشیه و دردسرساز نتفلیکس است که آینده کاری و حضور رسمی این سرویس در بسیاری کشورها را با چالش های اساسی رو به رو کرده است و می توان به آن ده ها عنوان فیلم و سریال مستند و داستانی دیگر هم اضافه کرد.

شکی نیست که سرمایه گذاری 8 میلیاردی سال 2018 نتفلیکس در تولید محتوا، این سرویس استریم را به یکی از بزرگترین عرضه کنندگان محتوای جهانی تبدیل خواهد کرد؛ محتوایی که با توجه به گستردگی بازارهای جهانی این سرویس می تواند سبب جهت گیری افکار عمومی نسبت به اتفاقات و مسائل پیرامونشان شود.

البته مدیران نتفلیکس مدعی اند محتوای این سرویس با هدف گسترش آزادی بیان و دادن فرصت به صداهای گوناگون در کشورهای مختلف دنبال می شود؛ اما پرسشی که همواره مطرح بوده این است که آیا واقعاً نتفلیکس چنین هدفی را دنبال می کند؟ سوالی که برای یافتن درست آن باید همچنان صبر کرد و منتظر ماند.