رمان چیست و نویسنده کیست؟

به گواهِ کتب مقدس یهودیت، مسیحیت و اسلام، از هزاران سال پیش از میلاد مسیح، انسان با قصه مأنوس بوده است. شالودۀ کتاب‌های مقدس، بدون استثنا بر قصه استوار است.

آنچه دربارۀ آدم، نوح، ابراهیم، اسحاق، اسماعیل، یعقوب، داود، سلیمان، موسی، عیسی و بسیاری دیگر می‌دانیم، برآمده از قصه‌هایی است که در کتاب‌های مقدس روایت شده است.

زندگی نوع بشر در طول قرون مختلف، متأثر از قصه بوده است.

انسان همچنان قصه‌ها را دوست دارد

با گذشت میلیون‌ها سال از خلقت بشر و دگردیسی‌های زیستی و حتی مغزی، انسان همچنان به قصه و داستان معتاد است. خبرها، شایعه‌ها، سندها، روش‌های بازاریابی، ایده‌های جاسوسی، ایده‌های علمی،بازی‌ها، ورزش‌ها، غذاها، نوآوری‌های فناورانه و… همگی پشتوانۀ داستانی دارند و بر اساس سناریو شکل می‌گیرند.

در شکل‌گیری هر کدام از این‌ها، افراد، واکنش افراد، نتیجۀ عمل، کنش اولیه، بستر انجام، زمان و رابطه‌ها نقش دارند؛ درست مثلِ یک داستان.

اگرچه تکنیک‌ها به‌روز می‌شوند تا شیوه‌ای نو برای ارائه قصه در دست داشته باشیم، اما محور قصه است، نه تکنیک. بشر مشتاق است بفهمد یا غافلگیر شود یا حتی گول بخورد، فرقی ندارد چطور.

رمان چیست

رمان کاوش در هستی است و به‌تبع، رمان‌نویس کاوشگر هستی است.

اگر انسان را مهمترین عنصرِ هستی بدانیم (اشرف مخلوقات و کسی که زمین و آسمان برای او رام شده و کسی که خداوند او را برای خویش پرورده است)، کاوش در مسئلۀ انسان مهمترین رسالت رمان و رمان‌نویس است.

رمان‌نویس به‌عنوان یک کاوشگر هستی، در حقیقت به فلسفیدن، اندیشه‌ورزی و غور در مسئله‌های انسانی تعلق‌خاطر دارد و سرگرم همین کار است.

برخلاف ظاهربینان، حوادث اجتماعی و سیاسی و فرهنگی مسئله‌های انسانی نیستند، بلکه این‌ها همه نوعی بازخورد، میوه و نتیجۀ مسائل انسانی‌اند. بنابراین، رمان در پی کاوش در عمیق‌ترین لایه‌ها است و برای ملموس‌کردن کاوش خود، از مسائل مملموس و عینی به‌عنوان نقطۀ شروع بهره می‌گیرد.

این متن خلاصه‌ای از متن بلندتری است دربارۀ مفهوم رمان که در کاغذ استنسیل منتشر کرده‌ام.