مشخصگر: DET

این متن ترجمه ای است از صفحه ی «مشخصگر: DET» در سایت اصلی وابستگی های جهانی. لطفن اگر نظری برای بهبود این ترجمه یا درباره ی خود وابستگی های جهانی دارید بنویسید. معادل بسیاری از واژگان تخصصی بر اساس «واژه نامۀ زبان شناسی و علوم وابسته» از همادخت همایون (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) انتخاب شده اند. صفحه ی اصلی ممکن است تغییر کند. لطفن به تاریخ انجام این ترجمه ( 12 مهر 1399) توجه کنید.


تعریف

مشخصگرها واژه هایی هستند که اسم ها یا عبارات اسمی را تغییر (modify) می دهند و مرجع عبارت اسمی در بافت را توضیح می دهند. این یعنی یک مشخصگر ممکن است نشان دهد که اسم به عنصر معرفه (definite) یا نکره (indefinite) از یک کلاس، به عنصری نزدیکتر یا دورتر، به عنصری که به یک فرد یا چیز خاص متعلق است، به مقدار یا کمیت خاص و غیره اشاره دارد.

مشخصگرها با این تعریف شامل حرف های تعریف (article) و صفت های ضمیروار (pro-adjective یا pronominal adjective) هستند که تعریفی کمی گسترده تر از آن چیزی است که در انگلیسی معمولا به عنوان مشخصگر شناخته می شود. به ویژه، به طور کلی نیاز نیست که یک جزء اسمی با حداکثر یک مشخصگر تغییر کند گرچه بعضی از زبان ها تمایلی قوی به ایجاد چنین محدودیتی دارند (مثلن در انگلیسی جزء اسمی معمولا فقط به یک وابسته -modifier- از جنس DET اجازه حضور می دهد اما بعضی وقت ها موارد خاصی از مشخصگرهای اضافی (addeterminer) هستند که خارج از مشخصگرهای مرسوم ظاهر می شوند. مانند all در جمله all the children survived. در موارد این چنینی، هم all و هم the برچسب DET می گیرند).

نکته این که برچسب DET شامل کمیت نماهای (quantifier) ضمیری (pronominal) هم هست (مانند many, few, several) که در بعضی از زبان ها به عنوان مشخصگر شناخته می شوند و در برخی دیگر به عددی ها (numeral) تعلق دارند. اما عددهای اصلی (cardinal numeral) در معنای مرسوم (یک، پنج، صد) برچسب DET نمی خورند حتا اگر برخی نویسندگان آنها را در دسته کمیت نماها قرار دهند. عددهای اصلی برچسب عدد (NUM) [لینک] می خورند.

نکته دیگر این که مفهوم مشخصگر در دستور سنتی برخی زبان ها ناشناخته است (مانند چکی). واژه های معادل مشخصگرهای انگلیسی در این زبان ها به طور سنتی ممکن است به عنوان ضمیر (pronoun) [لینک] یا عدد (numeral) [لینک] شناخته شوند. برای حاشیه نویسی (برچسب زنی: annotation) یکسان در زبان ها، کلماتی که مطابق تعریف ما مشخصگر شناخته می شوند در این زبان ها هم باید برچسب DET بخورند.

همیشه کاملا مشخص نیست که ضمیرها کجا به پایان می رسند و مشخصگرها کجا شروع می شوند. بر خلاف نسخه اول واوجیم (UD) دیگر لازم نیست که فقط بر اساس بافت از یکدیگر جدا شوند. واژه ها ممکن است قبلا در واژه نامه بر اساس توزیع نحوی (و در صورت وجود: صرفی -morphology-) مرسوم آنها، به عنوان ضمیر (PRON) [لینک] یا مشخصگر (DET) مشخص شده باشند. مستندات زبان ویژه باید همه مشخصگرها را (چون یک طبقه بسته است) فهرست کند و اگر ابهامی وجود دارد، به آن اشاره کند.

همچنین قوانین کلی واژه های ضمیروار [لینک] را برای راهنمایی های بیشتر در زمینه نحوه تعریف مشخصگرها ببینید. به ویژه:

  • حرف های تعریف (article) مانند the, a, an همیشه برچسب DET می خورند و حالت ضمیروار (PronType) [لینک] آنها Art است.
  • اعداد ضمیروار (کمیت نماها) برچسب DET می خورند و علاوه بر PronType، ویژگی حالت عددی (NumType) [لینک] هم دارند.
  • واژه هایی که شبیه صفت ها رفتار می کنند برچسب DET می خورند. رفتار مشابه یعنی:
  • ---- از آنها بیشتر به شکل وصفی (attributively) (برای تغییر یک عبارت اسمی) استفاده می شود تا ذاتی (substantively ) (جایگزینی با یک عبارت اسمی). گرچه ممکن است به تنهایی به کار روند. اگر تنها به کار روند به خاطر حذف (elipsis) یا به علت این است که اسم تغییریافته فرضی چیزی نامشخص و کلی است مانند این جمله: All [visitors] must pay.
  • ---- تصریف آنها (در صورت وجود) به تصریف صفت ها شبیه است و از اسم متمایز است. آنها با اسم هایی که تغییر می دهند سازگار هستند. به ویژه توانایی تصریف برای جنسیت (gender) برای صفت ها و مشخصگرها مرسوم است. (جنسیت اسم ها واژگانی -lexically- مشخص می شود و ممکن است سازگاری جنسیتی مشخصگرها با اسم ها از نظر دستوری لازم باشد، بنابر این باید برای جنسیت صرف شوند).
  • مالکیتی ها در زبان های مختلف متفاوت است. در بعضی زبان ها، آزمون های بالا آنها را در دسته DET قرار می دهد. در زبان های دیگر، آنها بیشتر شبیه ضمیر شخصی (personal pronoun) عادی در حالت خاص (معمولا اضافه ای -genitive-) هستند یا یک ضمیر شخصی با یک حرف اضافه. این موارد برچسب PRON می خورند.

مثال ها

  • حرف های تعریف (یک طبقه بسته که معرفه بودن -definiteness-، شاخص بودن -specificity- یا آشنا بودن -givenness- را نشان می دهد) مانند: a, an, the
  • مشخصگرهای ملکی (possessive determiner: که یک جزء اسمی را تغییر می دهد) مانند:

[cs] můj, tvůj, jeho, její, náš, váš, jejich; [en] my, your

  • مشخصگرهای ضمیری (demonstrative determiner) مانند: this در این جمله:

I saw this car yesterday.

  • مشخصگرهای استفهامی (interrogative determiner) مانند: which در این جمله:

“Which car do you like?”

  • مشخصگرهای نسبی (relative determiner) مانند : which در این جمله:

“I wonder which car you like.”

  • مشخصگرهای کمی (quantity determiner یا (quantifiers) مانند: any نامعین، all عمومی و no منفی در این جمله:

“We have no cars available.”

منابع