تکلیف؛ مطالعه‌ای من باب وضع زنان در ایران

تکلیف از آن دست فیلم‌هایی است که باید بیش‌تر و بیش‌تر در ایران ساخته شود، تا امید اصلاح امور بانوان زنده بماند. در تکلیف داستان مجتمعی آموزشی روایت می‌شود که دختران ابتدایی در کنار دختران مقطع متوسطه در آن مشغول به تحصیل هستند.

تکلیف در فیلمنامه هوشمندانه عمل می‌کند، بر مدیوم خود آگاه است و از همین‌رو باوجود شخصیت‌های زیادی که در فیلم وجود دارند، ما دچار سردرگمی نمی‌شویم، چرا که بخشی از آن‌ها شخصیت‌های تیپیکالی هستند که فیلمنامه‌نویس با هوشمندی و برای اخت گرفتن ما با فضا در زمان اندک فیلم، از آن‌ها استفاده کرده است؛ شخصیت ناظم که در همان نمای ابتدایی با دختر دبیرستانی با خشونت برخورد می‌کند، شخصیت خبرچین مدرسه که دختر دبیرستانی را لو می‌دهد.

تکلیف سه شخصیت اصلی دارد؛ مدیر مدرسه، دختر دبیرستانی و دختر دبستانی. هرسه‌ی این زنان متناسب با اندیشه‌ی ذهنی خودشان، انسان‌های خوبی هستند که اعمالی با نیت‌های صحیح انجام می‌دهند، اما اعمال هر کدام آن‌ها به دیگری آسیب می‌رساند و هرچه سن کمتر می‌شود، آسیب بیشتری وارد می‌شود. در نهایت، اوج هوشمندی تکلیف زمانی است که به اسم شخصیت کودک دبستانی در جشن تکلیف می‌رسیم. اسمی که تمام آن چیزی است که باید به زنان داده شود.

تسلط تکلیف به فیلمنامه ختم نمی‌شود، بلکه به کارگردانی هم انتقال می‌یابد. از آن‌جایی که فیلمنامه سه شخصیت اصلی دارد، کارگردان با هوشمندی در مواقع نیاز قادر است هر کدام از این شخصیت‌ها را در مقام شخصیتی که مخاطب باید با او همدات‌پنداری کند، به کار ببرد. ما، هم دنیای مدیر مدرسه را درک می‌کنیم، هم جهان نوجوان دبیرستانی را و هم دنیای کودک دبستانی را و این هنر کارگردانی است.

زیبایی تکلیف از آن‌جایی نشات می‌گیرد که فیلم انگشت اتهام به سمت هیچکس بلند نمی‌کند و بی‌طرفانه و از نگاه یک راوی، صرفا داستان را تعریف می‌کند و از جایگاه خود به عنوان یک داستان‌گو سواستفاده نمی‌کند. تکلیف داستان سه نسل از زنان ایران را روایت می‌کند و به‌گونه‌ای این روایت را مدیریت می‌کند که جامعه‌ی بیرونی را هم بازتاب می‌دهد؛ پاسخ دادن همه‌ی زنان در راس امور به مردانی که از بیرون وارد دنیای آن‌ها می‌شوند.

تکلیف را در ودیو ببینید.