روز داوری

این نقد بخشی از داستان را اسپویل می‌کند

در فرهنگ دینی ایران زمین یوم‌الجمع روز مهمی است. این روز، روز رستاخیز است. روزی که آدمیان برانگیخته می‌شوند تا به حساب آنان رسیدگی شود. روزی است که اعمال انسان، توسط نمایندگان خدا (جنیان، ملائکه و آدمیان) داوری می‌شود. بسیاری از مفسران و تحلیل‌گران دینی اعتقاد دارند دلیل برانگیخته شدن پیامبران، انذار انسان‌ها از روز یوم‌الجمع است. این مفسران عقیده دارند بدون انذار از روز یوم‌الجمع رسالت پیامبران ناقص می‌ماند و کامل نمی‌شد.

فشن روایتی است مدرن از روز یوم‌الجمع. محل وقوع داستان، حمامی است آخرالزمانی که عده‌ای تماشاگر که گریم‌های آن‌ها نشان می‌دهد شباهت چندانی به انسان ندارند، درباره مرگ یکی از مدل‌ها که مردی معتاد است تصمیم‌گیری می‌کنند. فردین انصاری برای بیان مضمون دینی فیلمش سراغ یک داستان پُلیسی کلاسیک رفته، داستانی که در آن یک کارآگاه دنبال قاتل مدل معتاد می‌گردد. منتها این داستان پُلیسی است که در آخرالزمان اتفاق می‌اُفتد. کارآگاه (که با توجه به مضمون فیلم به نظر می‌رسد توسط خدا مامور شده) سعی می‌کند مرحله به مرحله پیش برود تا قاتل را پیدا کند. بعد از کُلی گشتن و نیافتن قاتل از خود مقتول درباره قاتل سوال می‌کنند و او همسرش را قاتل معرفی می‌کند، اما با توضیحات زن درباره چرایی قتل همسر داوران رای به بی‌گناهی او می‌دهند.

فشن فیلمی عمیقاً دینی است. انصاری از یک مفهوم دینی روایتی سورئال به دست می‌دهد و فیلمش را تبدیل می‌کند به تجربه فرا واقع‌گرایانه‌ای از آیه 49 سوره الکهف:

وَوُضِعَ الْکتَابُ فَتَرَ‌ی الْمُجْرِ‌مِینَ مُشْفِقِینَ مِمَّا فِیهِ وَیقُولُونَ یا وَیلَتَنَا مَالِ هَٰذَا الْکتَابِ لَا یغَادِرُ‌ صَغِیرَ‌ةً وَلَا کبِیرَ‌ةً إِلَّا أَحْصَاهَا ۚ وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرً‌ا ۗ وَلَا یظْلِمُ رَ‌بُّک أَحَدًا «و کارنامه [عمل شما در میان‌] نهاده می‌شود، آنگاه بزهکاران را از آنچه در آن است بیمناک می‌بینی، و می‌گویند: «ای وای بر ما، این چه نامه‌ای است که هیچ [کار] کوچک و بزرگی را فرو نگذاشته، جز اینکه همه را به حساب آورده است.» و آنچه را انجام داده‌اند حاضر یابند، و پروردگار تو به هیچ کس ستم روا نمی‌دارد.»