5 فیلم، 5 پیشنهاد برای سینمای ایران

در هر جشنواره فیلم کوتاهی، شاید یکی از مهمترین اهداف، پیداکردن لحن‌ها و نوآوری‌های بیانی سینما، در آثار فیلمسازان باشد. ماهیت فیلم کوتاه ریسکی در خود دارد که به فیلمساز این امکان را می‌دهد که فضاهای جدیدی را کشف کند. هرچند این کشف به معنای این نیست که تنها نوآوری اصل باشد و فیلم باید بتواند روی پای خود بایستد و داستانش و شخصیتش را هم بسازد. هرچند بسیاری از آثار خوب «نهال» در امسال در لیست زیر نیستند، اما این 5 اثر با نوع جدیدی از فضاسازی و روایت، و همچنین داشتن کیفیت در بازیگری، داستان و فیلمبرداری، آثاری بودند که نیاز به آن‌ها مخصوصا در فضای محافظه‌کار سینمای ایران بیش از همیشه حس می‌شود.

یک رئالیسم پرتنش! / گزارش یک اخراج

گزارش یک اخراج ساخته «طاهره شعبانیان»، شاید در ظاهر یک فیلم ژورنالیستی ساده به نظر برسد، اما نوع فیلمبرداری سیال متکی بر استدی کم، استفاده مکرر از صحنه‌هایی که در آن شخصیت‌ها راه می‌روند و حرف می‌زنند (Walk and Talk)، و در نهایت ریتم تند فیلم و دنیای شلوغ یک روزنامه در آستانه پایان سال، همه باعث شده که «گزارش یک اخراج» بتواند یک سر و گردن بالاتر از فیلم‌های رئالیستی اجتماعی این جشنواره بایستد.«گزارش یک اخراج» شاید بهترین اثر برای نمایش این ایده باشد که چطور با افزودن شتاب، سریع کردن و کند کردن ریتم دادن اطلاعات به تماشاگر، مانند یک قطعه موسیقی پرفراز و نشیب می‌توان مخاطب را با اثر همراه کرد، اثری که شاید بیش از هرچیز مدیون یکی بودن کارگردان و تدوینگر اثر است.

یک اقتدارگرایی رمالانه! / آن بالا

روایت پدری رمال و دعانویس و بچه‌هایی که در زیرزمین زندانی شده‌اند، همینطوری می‌تواند فرصت قرائت‌های سیاسی، اجتماعی فراوانی را به ما بدهد، اما آنچه «آن بالا» را به اثری متفاوت بدل می‌کند، اتمسفری درخشان است که فیلم با کندن خود از دنیای واقعیت و رفت و آمدها و پرش‌های روایی و سوبژکتیوش، به تماشاگر منتقل می‌کند. خانه قدیمی با معماری دوران قاجاری و انباری و زیرزمین با شیشه‌های رنگی هم تنها این فضای مالیخولیایی را تقویت می‌کند. «آن بالا» یکی از فیلم‌های مهم امسال جشنواره نهال بود که با موفق شده بود دنیا خاص خودش را خلق کرده و تماشاگر را هم درگیر روایت شخصیت‌هایش کند، و سپس بر روی تمام این‌‌ها لایه‌ای از نمادها و تصاویر استعاری قرار دهد که به تماشاگر بعد از پایان تماشا، فرصت تحلیل و بررسی بدهد.

یک ویران شهر بی‌اخلاق / پناهجویان

سینمای ایران همواره از نداشتن آینده رنج می‌برده، و در کمتر اثری نشانی از تخیل درباره آینده جامعه ایرانی در است. پناهجویان ساخته مهسا تکش و محمد امین فلاح از این زاویه؛ اثری تازه در سینمای ایران است که آینده‌ای تاریک و ویران شهری (دیستوپیایی) اخلاقی را به شکلی باورپذیر به تصویر می‌کشد. خانواده‌ای سه نفره در دنیایی که جز بقا چیزی مفهوم ندارد، حالا در انتخابی اخلاقی گیر می‌کنند که بهای انتخاب اشتباه می‌تواند جانشان باشد. پناهجویان خیلی زود ما را با شخصیت‌های فیلمش آشنا می‌کند، شخصیت‌هایی که هرکدام آن‌ها اخلاقیات و اصول خاص خود را دارند، اما آنچه «پناهجویان» را لایق حضور در این لیست می‌کند کیفیت فیلمسازی اثر است. که با محدود کردن فضای روایی خود در فضای یک خانه ویران، توانسته فضای آخرالزمانی خود را باورپذیر کند.

یک کابوس مردانه / تیرمست

جنون تستوسترون مردانه، خشم و انتقامی که با خشونتی ویرانگر همراه است، شاید هرگز نتوانسته بود اینقدر درست در فضای فیلمی در سینمای ایران جاری شود. «تیرمست» ساخته علی حسین زاده، در فضای وهمی و مه آلود شمال، روایت سه شکارچی را دنبال می‌کند که در جنگل‌های شمال می‌چرخند و با فضاسازی و رکاکت شدید کلامش، نمایشی تمام عیار از این است که زیر تمام لایه‌های تمدن و گفتمان، هنوز انسان حیوانی درنده است که منتظر دلیلی برای بازگشت به ذات وحشی خود است. درباره این جنون مردانه، هرچند آثاری دیگری مانند «طبق ماده» با فضای لات‌های جنوب شهر هم اثر قابل توجه و درخشانی بود، اما «تیرمست» با جداکردن شخصیت‌هایش از دنیای متمدن، با بداعت بیشتری، دنیای وحشی خود را بر تماشاگرش تحمیل می‌کند.

یک رومانس فلسفی-فوتوریستی! / واحد شش

واحد شش ساخته «علی افشاری»، شاید یکی از قابل توجه‌ترین آثار جشنواره نهال امسال باشد، اثری در باب تنهایی در دنیای تکنولوژیک آینده، دنیایی که در آن شخصیت اصلی یعنی خسرو، با اینکه برمعنای کلماتی مثل «ارتباط» و «معاشرت» مسلط است، اما توانایی اجرای و پیاده‌سازی این کلمات را در واقعیت زندگی خود ندارد، آن هم در دنیایی که در آن مرز واقعیت و دروغ بسیار محو شده است. واحد شش از این زاویه شاید در راستای آثاری علمی تخیلی متفاوتی مثل «او» اسپایک جونز قرار بگیرد، اثری که بیش از اینکه مسئله‌اش تکنولوژی‌های آینده باشد، به تاثیر این تکنولوژی‌ها بر انسان و روابطشان با هم می‌پردازد و از این زاویه شکل بدیعی و تازه‌ای در تلاش برای خلق دنیایی علمی تخیلی در دل سینمای ایران است.