فرزند پروری چیست؟

سبک های فرزندپروری نوع رابطه والد و کودک را مد نظر قرار میدهند.

یک وجه جالب درباره والد گری این است که والدین با سبک فرزند پروری باکیفیت و مثبت و موفق می‌توانند تغییرات زیادی د ر رفتار فرزند خود ایجاد نمایند.

در تحقیقات گسترده برای یافتن ویژگی های مشترک تربیت در والدین چهار سبک فرزند پروری شناخته شده است.

ضمن اینکه هر والدی با فرزند خود رابطه ای منحصر به فرد دارد .شباهت هایی نیز در سبک فرزندپروری در میان خانواده های یافت می‌شود. والدین می توانند با آگاهی از مهارت های چهارگانه فرزندپروری و کسب اطلاع از عوارض و محسنات هر سبک درباره تربیت فرزندان شاد ،مسئول و مستقل و مولد در آینده توفیق بیشتری داشته باشند. چهار سبک فرزند پروری بر چهار زمینه تکیه دارد: نظم، ارتباط ، انتظارات و بیان احساسات و عواطف

سبک های فرزند پروری:

۱) سبک مستبدانه : کنترل بالا ، محبت کم که توسط والدین کنترل‌گر انجام می‌شود.

۲) سبک سهل گیرانه : کنترل کم ، محبت زیاد

۳) سبک طرد کننده : کنترل کم ، محبت کم،کودکان با ترس ، کودکان طرد شدن از جانب اطرافیان و دوستان را تجربه می‌کنند

۴) سبک مقتدرانه : کنترل زیاد ، محبت زیاد

سبک مستبدانه:

این والدین برای انضباط ارزش خیلی زیادی قائل بوده و قوانین سختگیرانه ای وضع می‌کنند ، هیچ اهمیتی به احساسات و هیجانات کودک نمی‌دهند و صمیمیت عاطفی با کودک ایجاد نمی کنند. کودک از قوانین بدون استثنا و بی چون و چرا اطاعت می کنند، هیچ توضیحی وجود ندارد و تمرکز بیشتر روی کودکان، کودک در خانواده حق ورود به چالش های حل مسئله را ندارند.

بدون در نظر گرفتن نظر و توضیحات کودک پیامدهای خطا را برای کودک اعمال می‌کنند. این والدین از تنبیه و سرزنش در مقابل اشتباهات کودک بیشتر استفاده می کنند.

ویژگی والدین مستبد:

• سبک انضباطی خشک و اغلب بدون توضیح و صحبت است
• به کار بردن تنبلی شایع است
• آزادی فرزند در خانواده بسیار محدود است
• ارتباط بیشتر یک طرفه و از والد به کودکان است
• علت قوانین توضیح داده نمی‌شود
• والدین این سبک معمولاً مراقبت و حمایت کمتری دارند
• رفتار با کودک بدون انعطاف است
• انتظارات معمولاً بالاتر از توان کودک است

عوارض سبک فرزند پروری مستبدانه:

• از والدین به خاطر ترس و عواقب آن مثل تنبیه یا سرزنش اطلاعات می‌کنند.
• مشکلات حرمت نفس و خود کم بینی پیدا می‌کنند چون نظراتشان عمدتاً بی ارزش شمرده می‌شود .
• معمولا پرخاشگر و کینه جو هستند.
• به علت عدم تجربه و مشارکت در چالش در آینده در حل مسائل منطقی مشکل پیدا می‌کنند و بیشتر هیجانشان را با پرخاشگری به مسائل واکنش نشان خواهند داد.
• به دلیل سخت گیری های مداوم والدین و ترس از تنبیه در این گروه بیشتر دروغ و پنهان کاری دیده می‌شود.

سبک مقتدرانه:

این سبک والدین ارتباط زیادی با سلامت روان و رشد روانی و عاطفی کودک دارد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهند به احتمال بیشتری این کودکان تبدیل بزرگسالان مسئول و مستقل می‌شوند.

در بیان احساسات ونظرات خود آزادانه آزادانه عمل می‌کنند، گرایش به شادی و موفقیت بیشتری دارند همچنین به احتمال زیاد به دلیل کسب مهارت تصمیم گیری درست در تصمیم گیری و ارزیابی و سبک زندگی عملکرد موفقیت آمیزی دارند.

سبک سهل گیرانه :

در این سبک کودک هر کاری دوست دارد انجام می‌دهد، والدین هدایت و محبت دهی کمتری نشان می دهند آنها با کودک خود بیشتر دوست هستند تا والد، معمولا خیلی ملایم و با مدارا هستند و عموماً دخالت کمتری دارند و تنها وقتی وارد می شوند که مشکل خیلی جدی پیش آمده باشد.

معمولا بسیار بخشنده و از هر چیزی زود می گذرند. در برخورد با اشتباهات کودک از اصطلاح بچه است دیگر استفاده می‌کنند این والدین معمولاً به دلیل دلسوزی پیامد های رفتاری را خیلی جدی اجرا نمی کنند.

با اصرار و خواهش کودک سریع امتیاز را به کودک برمیگردانند. به حرف های کودک در مورد مشکلاتش گوش می‌دهند اما تلاشی برای اصلاح رفتار کودک نمی‌کنند. قانون نمی‌گذارند، ارتباط باز است اما کودک خودش تصمیم می‌گیرد و فرصت تجربه به کودک می دهند و مراقبت کننده هستند.

عوارض سبک فرزند پروری سهل گیرانه :

• عزت نفس و اعتماد به نفس پایین تر
• به دلیل ناتوانی در کنترل هیجانات و بازداری رفتاری تا حدی دچار مشکل می شوند
• به دلیل عدم بهره مندی از منابع اقتدار و قوانین دچار مشکلات رفتاری اجتماعی می شوند.
• این کودکان رفتارهایشان کمتر هدایت و کنترل شده است به همین خاطر امکان دارد مشکلاتشان از قبیل افت تحصیلی ، فرار از مدرسه ، اضافه وزن را به‌تدریج نشان دهند.

سبک های فرزند پروری طرد کننده:

آگاهی کمی نسبت به کودک و رشد آنها دارند. کاری به کار کودک ندارند برای ارتباط با کودک خود برنامه و وقت ندارند ، اطلاع کمی نسبت به وضعیت جسمانی ، عاطفی و تحصیلی کودک خود دارند. قوانین تربیتی ندارند ، این کودکان هیچ هدایتی و توجه زیادی دریافت نمی کنند . شعار والدین طرد کننده : کودکان خودشان بزرگ می شوند است

انرژی برای رسیدگی به نیازهای کودک نمی گذارند در مورد کودکانشان غفلت میکنند بیشتر این کودکان نا خواسته اند و یا مادرشان دچار اختلالات روانی مثل افسردگی یا اعتیاد به مواد مخدر هستند. این والدین نمی توانند نیازهای عاطفی ، جسمی کودک به طور پایدار رسیدگی کنند گاهی درگیری های بسیار شدید در مورد مسائل مالی، بیکاری، بیماری وجود دارد. این والدین پیش سبک تربیتی مشخصی به کار نمی‌گیرد بدون آموزش و آگاهی و مراقبت از کودکان هر کاری می‌خواهند انجام می‌دهند .ارتباط خیلی محدود است این والدین مراقبت خیلی کمی فراهم می‌کنند و انتظارات خیلی کمی از کودک دارند.

عوارض سبک فرزند پروری طرد کننده:

• بیش از هر سبک دیگری آسیب رسان هستند و اثرات طولانی مدت بر سلامت روان کودک دارند.
• مشکلات بسیاری در مورد حرمت نفس و خود ارزشمندی وجود دارد .
• گرایش شدید دارند و عملکرد تحصیلی ضعیفی نشان می‌دهند.
• به احتمال بیشتری مشکلات رفتاری و شادکامی کمتری را در زندگی تجربه می کنند.
• افسرده خویی ، شخصیت اجتنابی ، اعتماد به نفس پایین در آینده کودکان بیشتر به چشم می‌خورد،
• این کودکان دچار ناامیدی و افسردگی میشود در آینده حالتی از دوری گزینی و اجتناب از دیگران را تجربه می‌کنند چرا که می ترسند دوباره توسط دیگران طرد شوند.

یکی از مهمترین مهارت ها و توانمندی هایی که افراد پیش از فرزندآوری می بایست بدان توجه داشته باشند، مهارت فرزند پروری موفق است. بدون شک کسب این مهارت ها می توانند تاثیر شگرفی بر آینده موفق و شاد فرزندان داشته باشد. مشاوره با روانشناسان باتجربه کودک و نوجوان و افراد متخصص می تواند بسیار راهگشا باشد. آکادمی بین المللی درخت سپید با برگزاری کارگاه های والد و کودک و کلاس های فرزند پروری با حضور اساتید برجسته حوزه کودک و نوجوان همانند خانم دکتر واردی همواره در کنار والدین و فرزندانمان است تا در راه رسیدن به موفقیت و شادکامی آنها گام های موثری را بردارد.