خودرو گذر موقت چیست و چگونه از آن استفاده می‌شود؟

گاهی اوقات، گردشگران و مسافرانی که با خودروهای شخصی خود به ایران سفر می‌کنند، به دلایل مختلف نیاز دارند تا از خودروی خود در طول مدت محدودی استفاده کنند. به عنوان مثال، ممکن است برای تفریح، کار یا مسافرت، نیاز به استفاده از خودرو داشته باشند. در این موارد، گردشگران می‌توانند از مجوز گذر موقت استفاده کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا خودروی خود را برای مدت محدودی در کشور مقصد استفاده کنند. در ایران، قوانین مربوط به گذر موقت خودروها توسط مراجع مربوطه تنظیم می‌شود. در این مقاله از وبسایت وایزر، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که خودرو گذر موقت چیست و چگونه از آن استفاده می‌شود؟ با ما همراه باشید.

خودرو گذر موقت چیست؟

خودرو گذر موقت یا ورود موقت به خودرویی گفته می‌شود که گردشگران و مسافران غیرمقیم در ایران تحت شرایطی آن‌ها را وارد کشور کرده‌اند و با پلاکی متفاوت از پلاک‌های معمول ایران در سطح کشور تردد می‌کنند. ماشین‌های گذر موقت در ایران، تنها شامل انواع خاصی از خودروهای سواری است.

پلاک‌گذاری خودرو گذر موقت به چه صورتی انجام می‌شود؟

در ایران، پلاک‌گذاری خودرو گذر موقت توسط پلیس راهور انجام می‌شود. برای این کار، متقاضی باید به یکی از مراکز تعویض پلاک مراجعه و مدارک زیر را ارائه کند:

• پاسپورت
• گواهی‌نامه بین‌المللی
• معرفی‌نامه گمرک
• مجوز عبور از کشور
• دفترچه کارنه دو پاساژ
• مدارک شناسایی خودرو

پس از ارائه مدارک و بررسی آن‌ها توسط کارشناس، پلاک گذر موقت برای خودرو صادر می‌شود. این پلاک، با توجه به کشورهای مختلف دارای اعتبار مشخصی است.

همچنین، اگر واردکننده خودرو به خاک ایران، گردشگر خارجی باشد، باید مدرکی ارائه کند که نشان دهد حداقل 90 روز در کشور مبدأ سکونت داشته و دارای پاسپورت اول غیرایرانی است.

مدارک مورد‌نیاز برای تمدید پلاک خودرو گذر موقت عبارتند از:

· صورت وضعیت پرداخت شده خلافی خودرو

· صورت‌جلسه فک پلاک

· اصل و کپی بیمه‌نامه شخص ثالث

· نسخه اصلی نامه گمرک تهران

· دفتر واردات که دارای مهر برجسته.

چند نکته:

• هزینه پلاک‌گذاری خودرو گذر موقت به نوع خودرو و مدت اعتبار پلاک بستگی دارد.
• در صورت تمدید اعتبار پلاک گذر موقت، باید قبل از پایان اعتبار قبلی، به مرکز تعویض پلاک مراجعه کنید و نسبت به تمدید آن اقدام نمایید.
• جریمه عدم تمدید پلاک گذر موقت، شامل توقیف خودرو، جریمه نقدی و معرفی مالک به مراجع قضایی خواهد بود.

انواع پلاک خودرو گذر موقت و مهلت تردد آن‌ها

پلاک‌های خودرو گذر موقت بر اساس مبدأ ورود خودرو، به 4 دسته‌ تقسیم می‌شوند و هر کدام دارای مهلت تردد مشخصی هستند. طبق اعلام مرکز شماره‌گذاری پلیس راهور ناجا، انواع پلاک خودرو گذر موقت عبارتند از:

• پلاک گذر موقت یک ماهه: این پلاک برای خودروهایی صادر می‌شود که از مناطق آزاد به کشور آمده‌اند.
• پلاک گذر موقت یک ماهه (غیرقابل تمدید): این پلاک برای خودروهایی صادر می‌شود که از کشور امارات متحده عربی وارد شده‌اند.
• پلاک گذر موقت دو ماهه (غیرقابل تمدید): این پلاک برای خودروهایی صادر می‌شود که از کشورهای حاشیه خلیج فارس (به غیر از امارات) یا از کشور افغانستان وارد شده‌اند.
• پلاک گذر موقت سه ماهه (قابل تمدید): این پلاک برای خودروهایی صادر می‌شود که از سایر کشورها (به غیر از حاشیه خلیج فارس و افغانستان) وارد کشور شده‌اند. پس از اتمام مهلت، امکان تمدید مهلت تردد برای سه ماه دیگر نیز وجود دارد. فرصت عبور و مرور شش ماهه خودروهای گذرموقت، صرفاً برای این گروه از خودروها است.

شرایط خرید و فروش خودرو گذر موقت

بنابر ماده‌های 50 و 70 قانون گمرکات کشور، هیچ خودرو پلاک موقت را نمی‌توان پلاک‌گذاری دائمی کرد. همچنین، برخلاف تصور رایج، خرید و فروش خودروهای گذر موقت طبق قانون ممنوع است و هرگونه نقل و انتقال در این زمینه، قاچاق محسوب می‌شود. این موضوع توسط رئیس پلیس راهور ناجا نیز به صراحت اعلام شده است. دلایل متعددی برای ممنوعیت خرید و فروش خودروهای گذر موقت وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم تعلق خدمات: خودروهای گذر موقت به دلیل ماهیت موقتی که دارند، از خدمات دولتی مانند کارت سوخت، کارت خودرو و ... برخوردار نمی‌شوند. در صورت خرید و فروش، این خدمات به خریدار تعلق نخواهد گرفت.
• مسائل گمرکی: خودروهای گذر موقت با تعهدات گمرکی خاص وارد کشور می‌شوند و تغییر مالکیت می‌تواند این تعهدات را با مشکل مواجه کند.
• محدودیت‌های تردد: تردد این نوع خودروها در ایران با محدودیت‌های زمانی و مکانی همراه است و تغییر مالکیت می‌تواند این محدودیت‌ها را نقض کند.

هزینه دریافت پلاک گذر موقت چقدر است؟

هزینه دریافت پلاک گذر موقت متغیر است و به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع خودرو: هزینه پلاک گذر موقت برای خودروهای مختلف، متفاوت است.
• ارزش خودرو: هزینه پلاک بر اساس ارزش گمرکی خودرو محاسبه می‌شود.
• مدت زمان اعتبار پلاک: هزینه پلاک برای اعتبارهای مختلف (1 ماه، 3 ماه، 6 ماه و 1 سال) متفاوت است.

برای اطلاع دقیق از هزینه پلاک خودرو گذر موقت، می‌توانید به مراکز تعویض پلاک یا پلیس راهور مراجعه کنید.

ضمن این که هزینه‏‌های دریافت پلاک خودرو گذر موقت شامل موارد زیر است:

1. وجه و سهامی که واردکننده خودرو باید به گمرک پرداخت کند. این وجه تنها برای ضمانت از مالک خودرو دریافت می‌شود و خرج نمی‌شود. ضمانت دریافتی، 3 برابر ارزش خودرو است.

2. هزینه‌های جانبی مانند هزینه پلاک‌گذاری، هزینه تمرکز وجوه درآمد شماره‌گذاری، حق تمبر و مانند آن که از مالک خودرو دریافت می‌شود.

روش واردات خودرو گذر موقت چیست؟

دفترچه کارنه دو پاساژ (Carnet de Passages en Douane) سند گمرکی است که به افراد داخل کشور اجازه وارد کردن خودرو خارجی را می‌دهد. در واقع با داشتن این سند می‌توان از طرح واردات خودرو برای اهداف خاص و بدون پرداخت عوارض گمرکی استفاده کرد. با دارا بودن این دفترچه می‌توان خودرو گذر موقت هم وارد کرد.

اتحادیه بین‌المللی توریسم در کشور سوییس مبدأ شکل‌گیری و سازماندهی این دفترچه است. این دفترچه یک ضمانت بین‌المللی است و استفاده از آن در ایران، هند، استرالیا، نپال و ژاپن الزامی است. اما کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و جنوبی، آسیای غربی و شرقی و مرکزی برای واردات خودرو به آن نیازی ندارند.

درخواست دفترچه کارنه دو پاساژ مستلزم صرف هزینه بوده و به قوانین مالیاتی کشور مقصد وابسته است. برای محاسبه این هزینه می‌توانید باند مالیاتی کشور مقصد را در ارزش خودرو ضرب کنید. دفترچه کارنه دو پاساژ تنها یک سال اعتبار داشته و پس از اتمام اعتبار آن باید درخواست دفترچه جدید ارائه داد.

قوانین استفاده از خودرو گذر موقت چیست؟

قوانین مربوط به ماشین‌های گذر موقت، موضوعی است که در ایران به تصویب قانونی خاص و جداگانه نرسیده است. اما برای دستیابی به اطلاعات دقیق در این زمینه، می‌بایست به قوانین مرتبطی همچون قانون امور گمرکی و آیین‌نامه‌های اجرایی آن، به‌ویژه ماده 78 قانون امور گمرکی مصوب سال 1390، ماده‌های 142 تا 144 آیین‌نامه اجرایی آن، بخشنامه‌های مربوطه مانند بخشنامه شماره ۱۶۱/۹۱۷۷۶ مورخ ۱۳۹۴/۰۵/۱۹و دستورالعمل‌های صادره از سازمان گمرک مراجعه کرد.

در این قوانین و مقررات مرتبط، به موارد مختلفی اشاره شده است که برای کاربران این خودروها بسیار حیاتی است. از جمله مسائلی که در این قوانین مطرح می‌شود می‌توان به جریمه عدم خروج خودرو گذر موقت، مهلت تردد، شرایط مالکیت و دارندگی خودرو، شرایط توقیف خودرو و سایر موارد مرتبط اشاره کرد.

در حال حاضر، در کشور ما شکایات فراوانی مبنی بر قاچاق خودروهای خارجی بدون مجوز مطرح می‌شود. به همین دلیل، تصویب قوانین مربوط به تبدیل پلاک موقت به پلاک ملّی همچنان به تعویق افتاده و همچنین برای صدور پلاک گذر موقت نیز شرایط سخت‌گیرانه‌تری اعمال شده است.

قوانین گمرکی کشور ما تنها منبع قانونی برای اطلاع از دستورالعمل‌های واردات خودروهای گذر موقت به کشور است. این قوانین موارد زیر را شامل می‌شوند:

1. ضمانت معادل سه برابر ارزش خودروی وارداتی از سوی واردکننده.

2. ممنوعیت خرید، فروش و اجاره خودروهای پلاک موقت و تصریح مصداق قاچاق کالا در صورت عدم رعایت این قانون.

3. اختصاص مالکیت و استفاده از خودرو در مهلت تردد به مالک و ارائه‌دهنده ضمانت.

4. ضرورت تمدید پلاک گذر موقت یا خروج خودرو از کشور پس از اتمام مهلت تردد و مجازات در صورت عدم رعایت این مقررات.

لیست خودروهای گذر موقت در ایران

یکی از موضوعات مهمی که در مورد ورود به کشور با خودروهای گذر موقت وجود دارد، لیست ماشین‌های مجاز برای گذر موقت در ایران است. این لیست تعیین کننده‌ی این است که کدام خودروها امکان ورود به کشور با پلاک موقت را دارند.

با توجه به مقررات و قوانین حاکم، تنها خودروهای سواری اجازه ورود با پلاک موقت به داخل کشور را دارند. این موضوع بدین معناست که خودروهای سواری از برندها و مدل‌های مختلف امکان ورود به کشور با پلاک موقت را دارند که البته همچنان محدودیت‌هایی وجود دارد. برای مثال، خودروهایی از برندهای پورشه، هامر، مازراتی، بوگاتی و خودروهای تشریفاتی و لوکس، امکان ورود با پلاک موقت را ندارند. اما به طور کلی، انواع خودروهای سواری نظیر بی ام و، مرسدس بنز، تویوتا، لکسوس و بسیاری دیگر امکان ورود با پلاک موقت را دارند و متقاضیان می‌توانند از این خودروها برای ورود به کشور استفاده کنند.

جریمه عدم‌ خروج خودرو گذر موقت چیست؟

استفاده از خودرو گذر موقت بعد از اتمام مهلت قانونی تردد آن، جریمه مالک خودرو را به همراه خواهد داشت. جریمه نقدی سنگین، توقیف خودرو، معرفی مالک به مراجع قضایی و تشکیل پرونده قضایی در گمرکی که پروانه ورود خودرو را صادر کرده، از جمله این جرایم هستند. تمدید پروانه تنها توسط گمرک کافی نیست و لازم است همراه آن پلاک راهنمایی و رانندگی هم گرفته شود.

تفاوت خودرو پلاک موقت با خودرو منطقه آزاد چیست؟

بعد از بیان نکاتی در مورد خودرو گذر موقت چیست، باید به این نکته اشاره کنیم که خودرو گذر موقت را نباید با خودرو منطقه آزاد یکی دانست. میان خودرو گذر موقت و خودرو منطقه آزاد تفاوت‌های عمده وجود دارد:

منطقه تردد:

· خودرو پلاک موقت مجاز به تردد در تمام معابر و محورهای مواصلاتی کشور است.

· خودرو منطقه آزاد فقط در محدوده مناطق آزاد مجاز به تردد است.

مالکیت و نقل و انتقال:

· خودرو پلاک موقت فقط توسط مالک خودرو و ضامن قابل استفاده است و امکان اجاره یا کرایه آن وجود ندارد.

· خودرو منطقه آزاد قابل خرید و فروش و نقل و انتقال به افراد دیگر است.

مدارک و عوارض:

· خودرو پلاک موقت نیاز به مجوز و پلاک موقت از گمرک دارد و باید عوارض گمرکی و سایر عوارض را پرداخت کند.

· خودرو منطقه آزاد نیاز به مجوز و پلاک مخصوص منطقه آزاد دارد و معاف از پرداخت عوارض گمرکی است.

محدودیت زمانی:

· خودرو پلاک موقت دارای محدودیت زمانی برای تردد در کشور است و باید پس از اتمام مهلت، از کشور خارج شود.

· خودرو منطقه آزاد محدودیت زمانی برای تردد در محدوده منطقه آزاد ندارد.

نکات دیگر:

· خودروهای پلاک موقت معمولاً گران‌تر از خودروهای منطقه آزاد هستند.

· خودروهای منطقه آزاد قابل تردد در خارج از محدوده منطقه آزاد نیستند.

· تردد خودروهای منطقه آزاد در سایر نقاط کشور غیرقانونی است.

جدول زیر، خلاصه‌ای از تفاوت‌های بین خودروهای پلاک موقت و خودروهای منطقه آزاد را ارائه می‌دهد:

سوالات متداول

1. آیا خرید و فروش خودرو گذر موقت مجاز است؟

خیر، خرید و فروش خودرو گذر موقت مجاز نیست.

2. آیا امکان تردد خودرو گذر موقت در تمام نقاط ایران وجود دارد؟

بله، به جز مناطق آزاد، در تمامی نقاط ایران امکان رانندگی با ماشین گذر موقت وجود دارد.

3. هزینه پلاک گذر موقت چقدر است؟

به نوع خودرو، ارزش آن و عوارض گمرکی آن بستگی دارد.

4. شرایط واگذاری خودرو گذر موقت به شخص ثالث چیست؟

واگذاری به غیر مجاز نیست. فقط مالک خودرو و ضامن می‌توانند از خودرو گذر موقت استفاده کنند.