مقاله کوتاه:اشتباهات رضا شاه بنیانگذار سلسله پهلوی چه بود؟

مقدمه

رضاشاه پهلوی، بنیانگذار سلسله پهلوی در ایران، از سال 1304 تا 1320 بر ایران حکومت کرد. دوران حکومت او را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد: دوره اول از 1304 تا 1313 و دوره دوم از 1313 تا 1320 _ ما در این مقاله کوتاه به برسی اجمالی اشتباهات رضا پهلوی می پردازیم و امیدورایم باعث کنجکاوی و مطالعه بیشتر مردم در این زمینه شود...

***

رضاشاه، در دوران حکومت خود اقداماتی را برای مدرن‌سازی ایران انجام داد. از جمله این اقدامات می‌توان به تأسیس ارتش نوین، ایجاد مدارس و دانشگاه‌ها، و توسعه راه‌ها و راه‌آهن اشاره کرد. با این حال، او جنایات و اشتباهات متعددی مرتکب شد. که مهمترین آنها عبارتند از:

• سرکوب آزادی‌های سیاسی و مدنی: رضاشاه با ایجاد حکومت دیکتاتوری، آزادی‌های سیاسی و مدنی را در ایران سرکوب کرد. او احزاب سیاسی را ممنوع کرد، روزنامه‌ها و نشریات را سانسور کرد، و مخالفان سیاسی خود را زندانی یا اعدام کرد.
• ترور مخالفان:رضا پهلوی در دوران حکومت خود مخالفان سیاسی زیادی را ترور کرد
• تمرکز قدرت در دست خود: رضاشاه به‌تدریج قدرت را در دست خود متمرکز کرد. او مجلس شورای ملی را دست نشانده کرد، اختیارات وزرا را محدود ، و حتی برخی از چهره های موافق سیاسی خود را خانه نشین ، ترور یا اعدام کرد.
• تبعید روحانیون: رضاشاه با تبعید روحانیون مخالف خود، سعی کرد قدرت روحانیت را در ایران تضعیف کند.که این مسئله نارضایتی هایی را در بین مردم ایجاد نمود
• سرکوب اقوام : رضاشاه به‌ویژه اقوام غیرفارس را سرکوب می‌کرد. او به زبان‌های غیرفارسی رسمیت نمی‌داد، و فرهنگ و سنت‌های اقوام غیرفارس را مورد تحقیر قرار می‌داد.
• تبعیض قومی : رضا شاه در حکومت خود، تبعیض قومی را اعمال می‌کرد. او به ویژه به مردم کرد،بلوچ ،عرب و ترک‌زبان تبعیض می‌کرد و آنها را مورد آزار و ازیت قرار می داد.
• ماجرای مسجد گوهرشاد: مردم مشهد در اعتراض به کشف حجاب، در مسجد گوهرشاد جمع شدند. رضا شاه با فرستادن نیروهای نظامی به مسجد، به این اعتراضات پاسخ داد و بسیاری از مردم را کشت.
• تبعیت از سیاست های استعماری: رضا شاه در سیاست خارجی خود، تبعیت از سیاست های استعماری را در پیش گرفت. او در قرارداد ۱۹۱۹ خورشیدی، ایران را تحت الحمایه انگلیس قرار داد.رضا شاه در سالهای زیادی به شدت به انگلستان اعتماد داشت
• نقض حقوق ملی: رضا شاه در سیاست خارجی خود، به ویژه در قبال قراردادهای نفتی، حقوق ملی ایران را نقض کرد. او قراردادهای نفتی ایران را با شرکت‌های نفتی خارجی امضا کرد که به ضرر ایران بود.
• عدم توجه به وضعیت معاش مردم: رضا شاه به وضعیت معاش مردم توجه چندانی نداشت. او بیشتر بودجه کشور را صرف ارتش و سرکوب مخالفان سیاسی می کرد.
• تبعید مردم:رضا شاه در دوران حکومت خود بسیاری از مردم کشور را به نقاط مختلف کشور به صورت اجباری تبعید و زمین های آنها را غصب کرد.
• عدم توجه به توسعه کشاورزی: رضاشاه بر توسعه صنعت و اقتصاد شهری(=نه روستایی) تأکید داشت، اما به توسعه کشاورزی هیچگاه توجه کافی نکرد. این امر باعث شد که ایران از نظر اقتصادی دچار مشکلات زیادی شود.و در نهایت بعد از اشغال ایران توسط متفقین، کشور در بحران غذایی قرار گیرد و بسیاری بر اثر گرسنگی ، جان خود را از دست بدهند.
• عدم توجه به توسعه فرهنگ: رضاشاه سعی کرد فرهنگ ایران را غربی کند، اما این امر با مقاومت مردم ایران روبه‌رو شد.

نتیجه‌گیری

رضاشاه پهلوی شخصیتی پیچیده و دارای نقاط قوت و ضعف زیادی بود. او اقداماتی را برای مدرن‌سازی ایران انجام داد، اما در عین حال، جنایات و اشتباهات متعددی نیز مرتکب شد. ارزیابی عملکرد رضاشاه از دیدگاه‌های مختلف متفاوت است. برخی از مورخان او را یک دیکتاتور مستبد می‌دانند که ایران را به دیکتاتوری تبدیل کرد. برخی دیگر او را یک اصلاح‌ گر می‌دانند که تلاش کرد ایران را به یک کشور مدرن تبدیل کند.

_

19/اسفند/1395

ورامین

تدوین_گردآوری:ابوالقاسم کریمی