چرا محمد رضا شاه پهلوی حاضر نشد پدرش رضا شاه را از جزیره موریس به ایران بازگرداند؟

***چرا محمد رضا شاه پهلوی حاضر نشد پدرش رضا شاه را از جزیره موریس به ایران بازگرداند؟

رضا شاه پهلوی، بنیانگذار سلسله پهلوی در ایران، در سال ۱۳۲۰ شمسی توسط قدرت های اشغالگرایران از جمله انگلستان، از قدرت خلع و به جزیره موریس و پس از آن به ژوهاسبورگ تبعید گردید. محمد رضا که به جای پدر شاه شده بود ، در ابتدا وعده داد که پدرش را به زودی به ایران بازخواهد گرداند، اما این وعده هرگز محقق نشد. در این مقاله کوتاه، به دلایل مختلف این تصمیم مهم محمد رضا شاه به صورت کلی می‌پردازیم.

1. ترس از قدرت رضا شاه

یکی از دلایل اصلی مخالفت محمد رضا شاه با بازگشت پدرش به ایران، ترس از قدرت او بود. رضا شاه مردی بسیار قدرتمند و مقتدر بود و محمد رضا شاه نگران بود که اگر او به ایران بازگردد، دوباره قدرت را به دست بگیرد و او را از سلطنت خلع کند.

2. نگرانی از مخالفت مردم

محمد رضا شاه همچنین نگران بود که بازگشت رضا شاه به ایران با مخالفت مردم مواجه شود. رضا شاه در دوران سلطنت خود، اقداماتی انجام داده بود که مورد انتقاد مردم قرار می‌گرفت، از جمله سرکوب مخالفان و خشونت علیه مردم. بازگشت او می‌توانست باعث ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی در ایران شود.

3. نگرانی از روابط خارجی

محمد رضا شاه همچنین نگران بود که بازگشت رضا شاه به ایران، روابط خارجی ایران را با کشورهای دیگر تحت تأثیر قرار دهد. رضا شاه در دوران سلطنت خود، با کشورهای غربی، به ویژه بریتانیا، روابط نزدیکی نداشت. بازگشت او می‌توانست باعث شود که کشورهای غربی، محمد رضا شاه را به عنوان یک دیکتاتور و وارث رضا شاه ببینند و از او حمایت نکنند.

4. مشکلات مالی

محمد رضا شاه همچنین نگران بود که بازگشت رضا شاه به ایران، مشکلات مالی برای او ایجاد کند. رضا شاه در دوران تبعید خود در موریس و ژوهاسبورگ ، هزینه‌های زیادی را برای خود و همراهانش صرف می‌کرد. بازگشت او به ایران، می‌توانست باعث افزایش هزینه‌های محمد رضا شاه شود.

5. دلایل شخصی

در کنار دلایل سیاسی و اجتماعی، دلایل شخصی نیز در تصمیم محمد رضا شاه برای عدم بازگشت پدرش به ایران نقش داشته است. محمد رضا شاه و رضا شاه رابطه خوبی با یکدیگر نداشتند. رضا شاه معتقد بود که محمد رضا شاه لیاقت سلطنت را ندارد و او را فردی ضعیف و بی‌کفایت می‌دانست. محمد رضا شاه نیز از پدرش متنفر بود و او را مسئول مرگ مادرش می‌دانست.

نتیجه‌گیری

محمد رضا شاه دلایل مختلفی برای عدم بازگشت پدرش به ایران داشت. ترس از قدرت رضا شاه، نگرانی از مخالفت مردم، نگرانی از روابط خارجی، مشکلات مالی و دلایل شخصی، از جمله این دلایل بودند. این تصمیم، یکی از مهم‌ترین تصمیمات دوران سلطنت محمد رضا شاه بود و تأثیر زیادی بر تاریخ معاصر ایران داشت.

_

ابوالقاسم کریمی

7/آبان /1402

ورامین