قبلا گفتم بازم میگم که stable ترین سیستم عامل برا دانشجویان پزشکی لینوکسه. شاید بپرسین مگه ویندوز چشه؟ اول اینکه شما اکثرن ویندوز رو غیرقانونی استفاده می کنین و واسه خریدش چیزی نمی پردازین. چرا وقتی میتونین توی یه دنیای رایگان و امن تر زندگی کنین این کار رو نکنید؟ تصور کنید دو تا ریل قطار داریم. قطار الف نه تنها واسه سوار شدن باید پول بدی بلکه واسه تماشای منظره وقتی قطار در حرکته بازم باید هزینه بپردازین. قطار ب رایگانه اما شاید به ظاهر امکاناتش کمتر باشه. مثلن اگه کولر قطار الف ۳ درجه خنک میکنه محیط رو قطار ب ۲ درجه کمک خنک میکنه. حالا شما کودوم قطار رو انتخاب می کنین؟

توصیه میکنم زندگی نامه لینوس توروالدز رو بخونید. کسی که ۱۰ سال کار مداومش رو به صورت رایگان در اختیار همه قرار داد. میتونست در حد استیو جابز پولدار بشه اما یه مسیر دیگه رو رفت. بخشندگی رو انتخاب کرد و تغییرات زیادی توی دنیا بوجود اورد که شما اونا رو پیرامونتون لمس نمی کنید. چون لینوکس هسته اس و شما فقط پوسته رو می بینید.

از اینا که بگذریم ویروس هایی که واسه لینوکس وجود داره خیلی کمتر از ویندوزه و اگه یه کاربر عادی باشین اصن نیازی به نصب آنتی ویروس ندارین. با خیال راحت هم میتونید هر نوع فلشی رو به سیستمون وصل کنید. معمولن اتفاقی نمیفته مگه اینکه فلش رو از یه آدم برنامه نویس و حرفه ای بگیرید. واسه وب گردی هم بعدن اشاره میکنم که چه جوری یه وب گردی safe داشته باشین تا آلوده نشین. با این ذهنیت زندگی کنین که قراره فردا قانون کپی رایت توی کشور اجرا بشه. این که یه عده ای نشستن زحمت کشیدن و یه سری برنامه رو نوشتن و اون وقت شما با کلیک کرک کنید و رایگان ازش استفاده کنین این کار برابر با دزدی هس و مسلمون و کافر و این چیزا هم نداره. در کل از انسانیت به دوره. تا اونجایی که در توانمون هس بیاد حقوق هم نوعامون رو رعایت کنیم. من خودم هنوز نتونستم توی حوزه موسیقی کپی رایت رو رعایت کنم که اینم به خاطر فیلتر از داخل و تحریم از خارجه.

توی دنیای لینوکس و متن باز چون همه دنیا توی اون مشارکت دارن خبری از تحریم و این صحبتا نیس. دنیای آزاده و همه حق مشارکت دارن. راجع به ریچارد استالمن و لینوس توروالدز سرچ کنین و ببینید چرا نام این عزیزان رو به اندازه استیو جابز یا بیل گیتس نشنیدیم؟

پیدا کردن جایگزین برنامه ها (منزلگاه صفرم)

مهاجرت به لینوکس دردسر های خاص خودشو داره و اگه یهو مهاجرت کنین باعث کلی اعصاب خوردیو و تنفر از لینوکس میشه. از الان که میخوام شروع کنم بنویسم واسه مهاجرت باید از چنتا منزلگاه رد بشیم. به احترام برنامه نویسا ما الان توی منزلگاه صفرم هستیم. قبل از اینکه مهاجرت کنیم نیاز داریم برنامه هایی که توی مک یا ویندوز باهاشون کار میکنین جایگزینش رو پیدا کنید. البته بعضی برنامه ها برا همه سیستم عاملا موجوده. یه سایت خوب واسه پیدا کردن جایگزین برنامه ها alternativeto.net است، که هر برنامه ای رو سرچ کنین مشابه هاش و جایزگیناش رو واستون میاره. در بین برنامه ها شاید ضروری ترین چیزی که ازش استفاده می کنیم آفیس باشه. تو لینوکس میتنونین از لبیرآفیس استفاده کنین که واقعا برنامه خوبی هستی و پیشرفت قابل توجهی داره. همین الان دانلود کنین از وبسایت خودشو روی ویندوزتون نصب کنین و باهاش کار کنین تا بعد از مهاجرت مشکلی نداشته باشین. وبسایت های متعدد لیستایی درست کردن راجع به جایگزینا که میتونین سرچ کنین ولی توصیه من اینه که همین سایتی رو که چند خط معرفی کردم بر حسب علاقه و اون چیزی که حال می کنین جایگزینش رو پیدا کنین.

انتخاب توزیع مناسب (منزلگاه اول)

وقتی شما ویندوز یا مک رو نصب می کنین در واقع فقط یه نسخه ازش دارین. یه جورایی وقتی لپ تاپ دوستاتون رو می بینین ظاهر سیستم عاملتون شبیه همه. اما ما توی لینوکس توزیع های مختلف داریم که هسته ی همه شون لینوکسه اما هر کودوم از اونا یه تفاوتایی داره که واسه یه هدف مشخص تغییر داده شده. هرکسی بسته به کارش و علاقه اش یه توزیع رو انتخاب میکنه. وقتی دو نفر با یک بیماری میان پزشک نسخه ای که واسه بیمار اول می نویسیم با بیمار دوم فرق داره و برا هر فرد انحصاری عمل می کنیم. دنیای آزاد و لینوکس هم همین شکلیه. شما هر چیزی رو که میدونین باهاش حال می کنین انتخاب میکنین. یه نسخه رو نباید واسه همه پیچید. این نکته هم بگم که هر توزیع به اسم خاص داره که توی ویکی پدیا میتونین فهرست همه توزیع های لینوکس رو مشاهده کنین.

حالا واسه شروع من به شما توزیع مینت رو پیشنهاد میدم. خیلی شبیه ویندوزه و کمتر احساس غریبی می کنین. بعد از اینکه چندین ماه باهاش کار کردین و لینوکس رو بیشتر شناختین میتونین توزیع های دیگه هم امتحان کنین از جمله اوبونتو ، زوبونتو و فدورا و … .

نحوه ساخت یک فلش مموری قابل بوت (منزلگاه دوم)

خب رسیدیم به جایی که باید روی فلش مموری توزیعی که انتخاب کردیم رو نصب کنیم و بعد با استفاده از این فلش مموری، سیستم عامل مورد نظر رو روی ;کامپیوتری که میخوایم نصب کنیم. برای این کار بهترین نرم افزار etcher هس که نکته جالب اینه که واسه لینوکس، ویندوز و مک وجود داره. بعد از نصب برنامه فایل iso دلخواه تون رو ایمپورت کنین ، فلش مموری رو که میخواین bootableش کنین انتخاب کنین و بعد گزینه flash رو بزنین و به همین راحتی شما یه سیستم عامل روی فلش مموری تون خواهید داشت و در منزلگاه بعد میریم آموزش نصب لینوکس رو توضیح میدیم.

فقط دو درایو روی سیستم خود داشته باشید (منزلگاه سوم)

عده ای هنوز که هنوزه روی سیستمشون چندین درایو مختلف دارن. موسیقی و فیلم و عکس و اینا هر کودوم توی یه درایو می ریزن. خب این قضیه یه طرح شکست خورده اس. شما به بیش از ۲ درایو روی سیستمون نیاز ندارین. یه درایو واسه نصب سیستم عامل و یه درایو دیگه واسه همه اطلاعاتتون. خب قبل از مهاجرت به لینوکس بهتره که یه بک آپ از اطلاعاتتون بگیرید و هادردتون رو پارتیشن بندی کنین. خب حالا از دو راه میتونین این کار رو به صورت ساده انجام بدین. یکی هنگام نصب لینوکس که توی منزلگاه های بعد توضیح میدم. یکی هم استفاده از disk management ویندوز. شما از هر ورژنی از ویندوز کار می کنید کافیه توی قسمت سرچ عبارت Command Prompt رو سرچ کنین و بعد از اینکه باز شد، میتونین پارتیشن بندی رو شروع کنین. حالا مثلن اگه چنتا درایو داشته باشته باشین، روی آخرین درایوی که می بینید مثلن F کلیک راست کنین و گزینه delete volume رو بزنید. همین جوری همه رو پاک کنید تا برسید به درایو D. بعد روی درایو D کلیک راست کنین و گزینه extend volume رو انتخاب کنین. خب الان شما یه درایو C دارین که واسه نصب سیستم عامل در نظر گرفته میشه و یه درایو دیگه دارین واسه همه اطلاعاتتون. فقط یادتون باشه قبل از انجام این کراحا حتمن از اطلاعاتتون بک آپ بگیرید.

اگه نیاز به توضیحات بیشتر دارین میتونین این ویدئو رو از یوتوب نگا کنین

آموزش نصب سیستم عامل (منزلگاه چهارم)

تا اینجا ما نرم افزار هایی که قراره روی لینوکس باهاش کار کنیم پیدا کردیم، لینوکس مینت رو از این جهت که تا حدی شبیه ویندوزه به عنوان توزیع مناسب انتخاب کردیم و بعد لینوکس مینت رو روی فلش نصب کردیم که بتونیم از روی اون نصب کنیم. خب اینجا فلش رو به کامپیوتر مورد نظر وصل می کنیم و سیستم رو ری استارت می کنیم. حالا واسه اینکه بتونین فلش درایو رو بوت کنین بعد از ری استارت شدن، دکمه Esc یا F12 رو بزنین، ( بستگی به سیستمتون داره) تا همچین چزی مشاهده کنین :

بعد توی این گزینه ها اسم فلشی رو که روش لینوکس مینت نصب کردین انتخاب کنین و اینتر بزنین.

بعد این صفحه رو مشاهده می کنین که گزینه start Linux mint رو انتخاب کنین:

بعد از اینکه دسکتاپ لینوکس بارگذاری شد روی آیکون Install Linux Mint کلیک کنید تا پنجره زیر باز بشه. زبان روی همون English باشه و continue‌ بزنید:

پنجره بعد ازتون سوال می پرسه که آیا third party ها نصب بشن که فعلن تیکش رو بردارید و نصب نکنین:

پنجره بعد  راجع به اینه که چه جور لینوکس رو نصب کنین. مثلا لینوکس کنار ویندوز نصب شه یا اینکه ویندوز پاک بشه کلا. که پشنهاد من اینه که کاملا ویندوز رو از صفحه روزگار پاک کنین:)  بیاد گزینه آخر و something else رو انتخاب کنین:

توی مرحله قبل گفتم که باید دو تا ۲ تا درایو روی سیستم داشته باشید. حالا میام یه پارتیشن بندی ساده انجام میدیم. اون درایوی که قراره اطلاعاتتون روش باشه که کاری باهاش نداریم. اون درایوی رو که واسه نصب لینوکس گذاشته بودید کلن پاک کنین (اون علامت منفی پایین پنجره) و بعد وقتی تبدیل شد به free space روی مثبت کلیک کنید تا یه پنجره ی ایجوری باز بشه :

و سایز رو دو برابر مقدار رم سیستمتون قرار بدین، مثلن اگه رم ۴ دارید، بذارید روی ۸۰۰۰ مگ و swap area رو انتخاب کنید. بعد هر چی از اون فضای خالی موند دوباره روی مثبت کلیک کنید و بذارید روی primary  و ext4 رو انتخاب کنین. مثل شکل زیر :

و بعد دیگه همین جور نکست بزنین و برید واسه نصب…

آپدیت کردن سیستم عامل (منزلگاه پنجم)

بعد از اینکه سیستم عامل  نصب شد، باید با یه چیزی آشنا بشید به نام ترمینال. ترمینال یه جاییه که شما میتونین دستوراتی رو به کامپیوتر بدین تا اونا رو واستون اجرا کنه. اگه برنامه نویسی و اینا بلد باشین شما از طریق ترمینال می تونین کل سیستمتون رو کنترل کنین. که بعدن راجع به ترمینال صحبت می کنیم. شما توی قسمت سرچ کافیه terminal رو سرچ کنید و بعد بازش کنید. دو تا دستور هس که واسه شما خیلی ضروریه.

sudo apt-get update

که ریسورسا و منابع رو آپدیت می کنه

sudo apt-get upgrade

که برنامه ها و کرنل لینوکس رو آپدیت می کنه

همیشه به یاد داشته باشین که سیستمتون باید به روز باشه و سعی کنید هر بار سیستمتون رو روشن می کنید اول آپدیتش کنین. البته لینوکس مینت یه قسمت داره که میتونین آپدیت ها رو از اون طریق انجام بدید و نیازی به ترمینال نیس. (در صورت آپدیت بودن یه تیک سبز پایین سمت راست نشون میده)

یه نکته مهم توی کار با لینوکس وجود داره که حروف کوچک و بزرگ مهمه. مثلن اگه یه فولدر بسازید به نام Biotic و یه فولدر دیگه هم میتونین کنارش بسازید به نام biotic. پس به حروف کوچک و بزرگ توی کار با ترمینال دقت کنین. شما بعد از اینکه دستور دوم رو زدید ازتون می پرسه آیا میخواین مثلن ۲۰۰ مگ دانلود کنم؟ که شما باید تایپ کنید Y (به بزرگ بودن Y دقت کنین) و اینتر بزنید.

همچنین وقتی یه دستور رو توی ترمینال می نویسید و میخواید اجرا کنید از شما رمز میخواد. که همون رمزی رو باید بزنید که واسه ورود به لینوکس انتخاب کردید. توجه کنید که وقتی پسوردتون رو توی ترمینال تایپ می کنید چیزی نشون داده نمیشه (به دلیل مسائل امنیتی). در هر صورت شما تایپ کنید و اینتر رو بزنید! بعد از آپدیت شدن سیستم میریم سراغ نصب نرم افزارهای مورد نیاز ….

نصب نرم افزارهای مورد نیاز (منزلگاه ششم)

توی لینوکس شما هم میتونید از طریق ترمینال نرم افزارا رو نصب کنید هم از طریق استور لینوکس. چون ما از اول با لینوکس مینت رفتیم جلو، اگه برید توی منو (پایین سمت چپ) زیر آیکون فایرفاکس میتونین software manager رو پیدا کنین و از نرم افزار مورد نیاز رو سرچ کنین و نصب کنین.

از راه ترمینال هم که باید دستور نصب برنامه رو بنویسید و اجراش کنید تا نرم افزارا نصب بشن. من یه سری نرم افزارهای مورد نیاز که واسه یه دانشجو پزشکی لازمه رو اینجا واستون میارم.

از مرورگرها شروع می کنیم. واسه وب گردی من فقط موزیلا فابرفاکس رو پیشنهاد می کنم. چون یه سری افزونه ها داره که مرورگرای دیگه ندارن. موزیلا به صورت پیش فرض روی لینوکس مینت و اوبنتو نصبه. حالا اگه خیلی دوس دارین از کروم استفاده کنین می تونین با دستور زیر نصبش کنین :

sudo apt-get install chromium-browser

برا باز کردن فایل های زیپ، لینوکس مینت به صورت پیش فرض برنامه نصب شده داره. اما چون پسوند rar متن باز نیست واسه باز کردن این فایلا باید خودتون دست به کار شید. بعد از نصب rar با استفاده از archive manager میتونین اکثر پسوندا رو از این به بعد باز کنین.

sudo apt-get install rar

قدم بعد باز کردن فایل های ورد و پاورپوینت و ایناس. مایکروسافت که کلن یه طرح شکست خورده بود و ما وسه کار کردن با این فایلا از لیبرآفیس استفاده می کنیم. لیبرآفیس در حد مایکروسافت آفیس پیشرفته نیس اما متن باز و رایگان هس و هر روز در حال بهتر شدنه. جامعه لینوکس و متن باز با کاربراش زنده اس. با استفاده کردن از لیبرآفیس به بهبودش کمک می کنین. خبر خوب اینه که بهار آینده ورژن ۶ این برنامه هم میاد. توی ویندوز شما با پسوندهای doc , docx و اینا سر کار داشتین که اینجا هم میتونین ازش استفاده کنین ولی ممکنه متنتون یه خورده بهم بریزه. معادل پسوند docx اینجا میشه odt. از خوبیای لیبرآفیس اینه که هم واسه ویندوز وجود داره، هم لینوکس هم مک. دوستاتون رو تشویق کنید که واسه آفیس از این استفاده کنن. حالا به طور مفصل راجع به لیبرآفیس یعدن می نویسم.

sudo apt-get install libreoffice

واسه دیدن فیلم و سریال دو تا نرم افزار پیشنهاد می کنم که هر دو عالی هستن. اما من smplayer رو ترجیح میدم. اما توصیه میکنم هر دو رو نصب کنین ولی پیش فرض رو هر کودوم که دوس داشتین بذارید. چون به ندرت اتفاق میفته که فایل با smplayer باز نمیشه اما با vlc باز میشه.

sudo apt-get install smplayer

sudo apt-get install vlc

اما واسه شنیدن موسیقی هم نرم افزار Rhythmbox خوبه. نرم افزارهای باحال دیگه هم در دست احداثه که بعدن به اونا هم می پردازیم.

sudo apt-get install rhythmbox

واسه فرمت کردن و پارتشن بندی دیسک و اینا حتما حتما gparted رو نصب داشته باشین، راجع به اینم بعدن می نویسم. قبلا توی لینوکس اگه میخواستین فلش فرمت کنین مثه ویندوز نبود که کلیک راست کنین بزنید فرمت. اما توی ورژن اخیر مینت این قابلیت اضافه شده. اما شما همچنان به این برنامه نیاز دارین.

sudo apt-get install gparted

معادل فتوشاپ هم توی لینوکس چنتا داریم. متاسافنه خودم از وقتی مهاجرت کردم فرصت نکردم هیچ کودوم از اینا رو یاد بگیرم. اما شاهر krita رو بیشتر دوس دارم. اینم ۴تا نرم افزار واسه ادیت عکس و اینا :

sudo apt-get install krita

sudo apt-get install pinta

sudo apt-get install gimp

sudo apt-get install mypaint

واسه دانلود فایل های تورنت هم نرم افزار transmission روی لینوکستون نصبه. اگه نمیدونین تورنت چیه بعدن به مطلب هم راجع به این می نویسم. منتظر بمونید یا برید سرچ کنید.

خب تا اینجا برنامه هایی بود که میتونستین از طریق ترمینال یا software manager نصب کنین. اما همه نرم افزارا به هزار و یک دلیل نمی تونین از اینجا نصب کنین و باید از سایت سازنده دانلود و نصب کنین.

حالا برید توی پوشه home و یه فولدر جدید به نام application بسازید. این پوشه واسه برنامه هایی هست که میخوایم نصب کنیم.

واسه دانلود تلگرام به این آدرس برید و فایل مورد نیاز رو دانلود کنین. بعد فایل رو کات کنید توی پوشه جدیدی که ساختید و روی فایل نصب کلیلک کنید. منتظر بمونید بدون هیچ اقدام خاصی خودش نصب میشه. واسه ی رفرنس دهی مقالات و پروروزال هم از نرم افزار zotero استفاده کنین. که آموزش کار با این برنامه هم میذارم و پله پله میریم جلو. شما به لینوکس مهاجرت کردین و یه سیستم stable دارین. کار با لینوکس شاید در ابندا واستون سخت باشه اما ذره ذره عادت می کنین. هر باگ یا سوالی هم داشتین میتونین بپرسید!

من سعی کردم خلاصه اصل مطلب رو بیارم و واسه یادگیری بیشتر حتمن به سایت سفر به لینوکس سر بزنید و نهایت استفاده رو ازش ببرین. به طور کامل و جامع همه چی درباره لینوکس توضیح داده :)