تنظیم قرارداد؛ اولویت اول و آخر

بهترین شاهد نوشته است. این را زمانی فهمیدم که تصمیم گرفتم با یک سازنده توافق کنم و به جای ساختمان قدیمی خانه‌ام، آپارتمان بسازم. توافقی که قرار بود در طول دو سال انجام شود و حالا بعد از چهار سال هنوز تکمیل نشده و دستم به جایی بند نیست و هیچ کسی را هم به‌عنوان شاهد ندارم!

ماجرا درست از جایی شروع شد که یکی از دوستانم، سازنده‌ای را به من معرفی کرد و من هم به اعتبار آشنایی که با او داشتم، کار را شروع کردیم. اما هر چقدر کار پیش رفت، مشکلات مختلف خود را بیشتر نشان می‌داد. اینجا بود که فهمیدم همه چیز از نداشتن قرارداد آب می‌خورد. تعهداتی که به موقع اجرا نمی‌شد و هر دو با وجود افزایش قیمت‌ها، ضرر‌های زیادی کردیم.

بعد از کلی پیگیری و رفت و آمد در دادگاه‌ها، متوجه شدم، تنظیم یک قرارداد دقیق می‌توانست جلوی این همه چالش را بگیرد. گرچه من تنها کسی نبودم که به این مشکل خوردم. در دادگاه اشخاصی بودند که با وجود داشتن قراردادهای چندین صفحه‌ای باز هم به دنبال حق و حقوق خود بودند. بیشتر که جستجو کردم، فهمیدم نه تنها تنظیم قرارداد مهم است بلکه چگونگی تنظیم هم دست کمی از آن ندارد.

چه آیتم‌هایی در قرارداد مهم است؟

ابتدا تصور می‌کردم، مشارکت به دلیل اینکه یک موضوع گسترده و پیچیده است، نیاز به تنظیم قرارداد دارد. اما با دیدن اشخاص مختلفی که در دادگاه دنبال حق و حقوق خود در قراردادهای مختلف بودند، متوجه شدم که هر توافقی یک قرارداد می‌طلبد و نداشتن آن مساوی است با چالش‌ها و دردسرهای مختلف.

در راهرو دادگاه‌، یک نفر بدون تنظیم قرارداد، ماشین خریده بود و طرف مقابل بعد از ۶ ماه هنوز سند را به نامش نزده بود. چندین نفر پیمانکار بودند و بدون قرارداد، پروژه‌ گرفته و انجام داده بودند ولی کارفرما پول آن‌ها را نمی‌داد و… .

در نهایت برای اینکه از این به بعد توافق‌هایم را سفت و سخت کنم، کلی مطالعه و تحقیق کردم، پادکست‌های حقوقی شنیدم و با وکلای زیادی مشورت کردم.

در نتیجه این مشورت متوجه شدم که هر نوع قرارداد و با هر موضوعی که می‌خواهید، تنظیم کنید باید به یک سری اصول کلی پایبند باشید که خلاصه آن شد، چند اصل مهم:

اصل اول- اعتبار سنجی طرف قرارداد

شاید کمی عجیب به نظر برسد ولی طرف قرارداد از متن توافق اهمیت بیشتری دارد. اتفاقی که برای من در پیدا کردن سازنده افتاد. به اعتبار حرف شخصی که سازنده را به من معرفی کرده بود به او اعتماد کردم. در نتیجه‌ی این اعتماد، نه تنها کار پیش نرفت که ضررهای زیادی هم دیدم.

اگر از اول، کمی سابقه آن سازنده را بررسی می‌کردم، به راحتی می‌توانستم متوجه شوم که او چند مرده حلاج است. در واقع من باید طرف توافق خودم را اعتبار سنجی می‌کردم و مطمئن می‌شدم که او سابقه خوبی دارد و می‌تواند به موقع به تعهدات خود عمل کند.

این اصل را هر جای دیگری هم می‌شود، رعایت کرد. در جایی که می‌خواهید با شخص دیگری همکاری کنید، خرید و فروشی انجام دهید یا به دنبال اجاره دادن و اجاره کردن محلی هستید. در همه این موارد اعتبارسنجی یک اصل مهم است.

یکی از روش‌های اعتبارسنجی مخصوصا در قراردادهایی که مبادلات مالی مطرح است، اعتبارسنجی مالی است. در بین اپلیکیشن‌های مختلف آی‌کاپ امکان اعتبارسنجی افراد در بانک‌ها را داشت.

توجه کنید که حتی اگر هزار و یک خسارت و ضمانت هم تعیین کنید، قبل از هر چیز طرف توافق شما اهمیت دارد. چرا که اگر طرف قرارداد شما نخواهد به توافق خود پایند باشد، دست شما به هیچ جا بند نیست.

اصل دوم- ذینفع قرارداد چه کسی است؟

یکی از چالش‌های اساسی در توافق من این بود که سازنده ادعا می‌کرد، پرداخت‌ هزینه به پیمانکارهای فرعی (مثل معمار، لوله کش، طراح داخلی و…) که با آن‌ها همکاری می‌کند را من باید بپردازم. مساله‌ای که هیچ وقت هم حل نشد.

یک راهکار برای این مشکل این است که قرارداد را با کسی تنظیم کنید که قرار است کار را برای شما انجام دهد و پرداخت‌های قراردادی هم به شخصی که نام او در قرارداد است، بپردازید. مثلا در قرارداد کار، کارفرما با کارمند قرارداد بسته و کار را باید خود کارمند انجام دهد و کارفرما هم به دستمزد را به حساب او واریز کند.

قرارداد با شخص حقیقی یا شخص حقوقی؟

از اول در قرارداد ذینفع را مشخص کنید. همچنین اطلاعات (اطلاعات هویتی، آدرس، شماره تماس، ایمیل و…) او را هم به صورت دقیق و شفاف در قرارداد ذکر کنید تا به سادگی بتوانید به او دسترسی داشته باشید.

در مورد اشخاص حقیقی، چک کردن مدارک شناسایی و حتی ضمیمه کردن کپی آن‌ها هم باعث می‌شود، کار از محکم کاری عیب نکند.

اگر هم طرف شما، شرکت یا هر شخص حقوقی دیگری است حتما از ثبت شدن شرکت و هویت او استعلام بگیرید، به صاحبان امضای مجاز توجه کنید و شناسه ملی را هم در قرارداد درج کنید.

یک راه ساده برای استعلام اشخاص حقوقی، سایت روزنامه رسمی است. در واقع اگر شرکت یا موسسه حقوقی ثبت شده باشد، آگهی روزنامه رسمی آن وجود دارد.

یک نمونه بند قراردادی برای اشخاص حقوقی:

شرکت ............................. ثبت شده در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری..........تحت شماره ثبت............... و شناسه ملی..........................و نشانی............................................................................. و کد پستی....................... و تلفن..................... )

اصل سوم- جدول زمانبندی

در توافقی مثل مشارکت که کار به صورت مرحله‌ای انجام می‌شود، داشتن جدول زمان‌بندی یک اصل ضروری است. موردی که باعث شد، من در توافقم با سازنده همیشه با مشکل مواجه شوم. در واقع سازنده از من انتظار داشت اول پرداخت‌ها انجام شود ولی دقیقه ۹۰ کار را پیگیری می‌کرد. با وجود افزایش قیمت هم همیشه از پرداخت‌ها ناراضی بود.

در حالی که در قراردادهای چند مرحله‌ای باید یک جدول زمانبندی طراحی و کارها را به بخش‌های مختلف تقسیم شود. مثلا اگر قرار است یک ساختمان در طول دو سال ساخته شود، باید به ۴ بازه زمانی ۶ ماهه یا ۲ بازه زمانی ۱ ساله تقسیم شود.

هر طرف هم متعهد است در این بازه زمانی تعهد خود را انجام دهد. اگر تعهد انجام و تایید شد، پرداخت‌ها هم انجام می‌شود.

اصل پنجم- تعیین ضمانت اجرا

در توافق من با سازنده هیچ ضمانت اجرایی وجود نداشت. هر چقدر سازنده در تحویل کار تاخیر می‌کرد، دست من به جایی بند نبود. گاهی هم که اصلا کاری انجام نمی‌شد. این مساله بزرگ‌ترین چالشی بود که خسارت‌های مالی زیادی به من وارد کرد.

یک اصل قراردادی که در همه قراردادها ضروری است، تعیین ضمانت اجراست. ضمانت اجراهایی که به دو شکل تعیین می‌شوند و با توجه به نوع قرارداد می‌توانید از هر دو یا یکی از آن‌ها استفاده کنید:

• خسارت تاخیر
• ضمانت عدم اجرا

در خسارت تاخیر شما می‌توانید به ازای دیرکرد (روزانه، هفتگی یا ماهانه) از شخصی که تعهد خود را انجام نداده، خسارت دریافت کنید.

یک نمونه بند قراردادی:

کارفرما موظف است مبالغ قراردادی را در زمان های مقرر به کارشناس پرداخت نماید. در غیر این صورت متعهد است علاوه بر پرداخت اصل مبلغ معوقه روزانه .......... درصد آن را به ازای هر روز تأخیر به عنوان خسارت تاخیر تادیه به کارشناس پرداخت نماید.

ضمانت عدم اجرا هم زمانی است که تعهد به‌صورت کلی اجرا نشده باشد و به جبران ضررهایی که وارد شده می‌توانید این خسارت را مطالبه کنید.

کارشناس متعهد است همزمان با امضای قرارداد و دریافت مبلغ پیش پرداخت، یک فقره ضمانت نامه بانکی از بانک های معتبر/چک/سفته به مبلغ .............................. به عنوان تضمین پیش پرداخت نزد کارفرما ایداع نماید؛ تضمین مذکور پس از استهلاک مبلغ پیش پرداخت نزد کارفرما، به کارشناس عودت می گردد.

تنظیم قرارداد؛ یک اطمینان خاطر صد در صدی!

در ابتدای توافق، معمولا هیچ مشکلی وجود ندارد و با دید مثبت به این فکر می‌کنیم که همه چیز خوب پیش می‌رود. اما حقیقت اینجاست که چالش‌های مختلف همیشه در کمین بی دقتی‌های ماست. پس چه بهتر که از اول جای هر شک و شبهه‌ای را ببندیم و با خیال راحت کار خود را پیش ببریم. تنظیم قرارداد همین اطمینان خاطر است که با کمی هوشمندی می‌توانید روی آن حساب کنید. قراردادی که به خوبی جای چالش‌های مختلف را پر کند و جایی برای حرف باقی نگذارد.

بهانه‌های مختلفی مثل دسترسی نداشتن به وکیل و کارشناس حقوقی هم با وجود سامانه‌های آنلاین که در هر زمانی می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید، کاملا منتفی است.

ثبت‌یار به عنوان یک سامانه حقوقی آنلاین تمامی قراردادهای مورد نیاز شما را در قالب نمونه قرارداد و تنظیم اختصاصی با پشتیبانی رایگان ۱۰ روزه در اختیار شما قرار می‌دهد. بعضی از نمونه قراردادها هم رایگان هستند و دستورالعمل تکمیل دارند. پس تعلل نکنید و به دنبال بهانه‌های مختلف نباشید، دسترسی به قرارداد در سامانه ثبت‌یار به‌صورت آنلاین به اندازه چند کلیک، ساده و قابل دسترس است. شما با ورود به سامانه می‌توانید در همان لحظه نمونه قراردادهای رایگان را دانلود کنید.