در خدمت جناب آقای ابوالفضل رنجبران طراح گرافیست و پژوهشگر تاریخ هنر هستیم، و قرار است توسط ایشان در این مقاله به تاریخ هنرهای مختلف ایران، تاریخ هنر خاورمیانه و تاریخ هنر جهان بپردازیم.
ابوالفضل رنجبران از حدیث سلسلةالذهب و خوشنویسی میگوید:
در خدمت جناب آقای ابوالفضل رنجبران طراح گرافیست و پژوهشگر تاریخ هنر هستیم، و قرار است توسط ایشان
در این مبحث به حدیث سلسلةالذهب و خوشنویسی بپردازیم.
جناب آقای رنجبران لطفا مختصری از حدیث سلسلةالذهب و خوشنویسی همراه با ارائه منبع بفرمایید؟
حدیث سلسلةالذهب و خوشنویسی
حدیث سلسلةالذهب از جمله احادیثی است که کتابت آن بسیار مورد توجه هنرمندان خوشنویسی قرار گرفته و در طول تاریخ، آثار متنوعی با انواع مختلف خط، از آن کتابت شده است.کتابت حدیث سلسلةالذهب در هنر کاشیکاری نیز، بهعنوان یکی از هنرهای تزئینی و معماری ایران، نمود یافته و آثار مختلف از آن در اماکن مقدس نصب میگردد.
حدیث سلسلةالذهب
حدیث سِلسِلَةُالذَّهَب حدیث قدسی منقول از امام رضا(ع) در باب توحید و شروط آن است. امام رضا(ع) این حدیث را هنگام عبور از نیشابور به طرف مرو بیان کرد. راویان این حدیث همگی امامان معصوماند تا به پیامبر(ص) و سرانجام به خداوند میرسد. به همین دلیل این حدیث را «سلسلةالذهب» به معنای «زنجیرۀ زرّین» توصیف کردهاند. طبق برخی گزارشها، همزمان با نقل حدیث، بیش از بیست هزار نفر آن را مکتوب کردند.
بر اساس این حدیث، اعتقاد به توحید باعث نجات از آتش جهنم است، ولی امام رضا(ع) خود را شرط این نجات معرفی کرده است. به گفته عالمان شیعه، منظور امام رضا(ع) اعتقاد به امامت است.
متن حدیث سلسلةالذهب
اللَّه جَلَّ جَلَالُهُ یقُولُ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی فَمَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی قَالَ فَلَمَّا مَرَّتِ الرَّاحِلَةُ نَادَانَا بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا...
خداوند جل جلاله میفرماید: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» دژ من است، پس هرکس که در دژ من درآید از عذابم در امان است. چون مرکب به راه افتاد «امام رضا»(ع) گفت: «البته» با شرایطش و من جزو شرایط آنم. (شیخ صدوق، التوحید، ۱۳۸۹ق، ص۲۵).
این روایت را عالمانی همچون شیخ صدوق(وفات ۳۸۱ق) در کتابهای «توحید»، «الامالی»، «معانی الأخبار» و «عیون اخبار الرضا(ع)»، نیشابوری (وفات ۵۰۸ق) در «روضة الواعظین و بصیرة المتعظین» و طبری آملی(وفات ۵۳۳ق) در کتاب بشارة المصطفی لشیعة المرتضی با سند و الفاظ مختلف و مضمون واحد نقل کردهاند.
در کتاب امالی مضمون این روایت را در دو روایت مختلف بدون جزء پایانی آن«بِشُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا» نقل کرده است. برخی با توجه به اینکه این روایت از قرن سوم هجری قمری به بعد توسط افراد زیادی نقل شده است و احتمال توافق یا همدستی بر دروغ آن منتفی است، آن را حدیث متواتر دانستهاند.
بنابر نقل شیخ صدوق در کتاب التوحید از اسحاق بن راهویه، وقتی امام رضا(ع) در سفر به خراسان به نیشابور رسید، پس از آنکه اراده کرد به سوی مأمون کوچ کند، مُحدِّثان جمع شدند، و عرض کردند:ای پسر پیغمبر(ص) از شهر ما تشریف میبرید و برای استفاده ما حدیثی بیان نمیفرمایید؟ پس از این تقاضا، حضرت سرش را از کجاوه بیرون آورد و فرمود:
«شنیدم از پدرم موسی بن جعفر(ع) که فرمود شنیدم از پدرم جعفر بن محمد(ع) که فرمود شنیدم از پدرم محمد بن علی(ع) که فرمود شنیدم از پدرم علی بن الحسین(ع) که فرمود شنیدم از پدرم حسین بن علی(ع) فرمود شنیدم از پدرم علی بن ابیطالب(ع) که فرمود شنیدم از رسول خدا(ص) که فرمود شنیدم از جبرئیل که گفت شنیدم از پروردگار عزّوجلّ فرمود: «کلمه «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» دژ و حصار من است. پس هر کس داخل دژ و حصار من شود، از عذاب من ایمن خواهد بود.» پس هنگامی که مَرکب حضرت حرکت کرد با صدای بلند فرمود: «با شروط آن و من خود یکی از آن شروط میباشم».
حدیث سلسلةالذهب از جمله احادیثی است که کتابت آن بسیار مورد توجه هنرمندان خوشنویسی قرار گرفته و در طول تاریخ، آثار متنوعی با انواع مختلف خط، از آن کتابت شده است.کتابت حدیث سلسلةالذهب در هنر کاشیکاری نیز، بهعنوان یکی از هنرهای تزئینی و معماری ایران، نمود یافته و آثار مختلف از آن در اماکن مقدس نصب میگردد.
با توجه به اینکه اکثر مخاطبان امام رضا(ع) اهل سنت بودند، حضرت به موضوع امامت اشاره میکند و میفرماید: «و انا من شروطها».
این حدیث معروف به حدیث سلسلةالذّهب [یعنی زنجیرۀ زرّین] است. این نامگذاری به این دلیل است که افراد حاضر در سند حدیث، همگی از معصومان هستند؛ یعنی امام رضا(ع) از امام هفتم و او از امام ششم و او از... تا اینکه به امام اول میرسد و او از پیامبر(ص) و پیامبر از خدا نقل میکند. همچنین این نقل شده که یکی از امیران سامانی، این حدیث را با طلا نوشت و دستور داد آن را با وی در قبر بگذارند. از اینرو، برخی همین قضیه را وجه نامگذاری حدیث به سلسلةالذهب دانستهاند.
شیخ صدوق پس از نقل کلام امام رضا(ع) در کتاب توحید میگوید: معنای سخن حضرت این است که از شروط «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» اقرار به امامت من است و اینکه من از جانب خداوند امامی هستم که فرمانبریام واجب است.
با توجه به اینکه این حدیث به مسأله توحید و ولایت اشاره کرده است برخی معتقدند که هدف اصلی این روایت بیان همین پیوند است؛ چرا که مردم نیشابور، از اهلسنت بودند و نگاه آنان به ولایت معصومان، ولایت به معنای فرمانبری (یعنی امامت) نبود. بر این اساس امام رضا(ع) با اشاره به اینکه توحید پناهگاهی قابل اعتماد و اصل دین است، اما مسیر رسیدن به آن، گرفتن حقائق از امام و پیروی از او است.
به رابطه میان توحید و ولایت امامان معصوم در دیگر روایات نیز اشاراتی شده است مانند زیارت جامعه کبیره و علامه مجلسی نیز در شرح این فراز از زیارت جامعه کبیره (مَنْ اَرادَ اللهَ بَدَأَ بِکُمْ وَمَنْ وَحَّدَهُ قَبِلَ عَنْکُمْ) احتمالاتی را ذکرکرده مانند این که رسیدن به معارف الهی و مقام رضای او جز با پیروی از امامان معصوم (ع) ممکن نیست، توحید الهی فقط با پذیزش سخن معصومان دست یافتنی است، بدون دریافت علوم از امامان راهی برای رسیدن به توحید وعبادت حقیقی نیست، توحید ودیگر معارف فقط با گفتار امامان و ادله آنان دست یافتنی است، رسیدن به نهایت مراتب توحید تنها در پرتو پیروی از آنان ممکن است، رد کننده سخنان امامان مشرک ست و این که خداشناس حقیقی بی شک پذیرنده تمام سخنان امامان است.
به باور مطهری متفکر معاصر توحید در کلام امام رضا(ع) به این جهت حصن و باروی الهی دانسته شده است که توحیداساس و ریشه است و همانند الف است که به دنبالش همه چیز هست. برخی از محققان نیز حدیث سلسلة الذهب را بیانگر فلسفه سیاسی تشیع و عرفان رضوی و اختصاص داشتن ولایت سیاسی، علمی و معنوی به امامان معصوم(ع) دانستهاند.
منابع اهل سنت حدیث سلسلةالذهب
منابع اهل سنت نیز این حدیث را گزارش کردهاند. در کتابهای حدیثی اهل سنت چندین قول در مورد تعداد افرادی که جریان این حدیث را گزارش کردهاند وجود دارد برخی تعداد این افراد را ده هزار نفر برخی بیست هزار نفر و برخی دیگر تعداد این افراد را سی هزار نفر[۱۹] گزارش کردهاند که برخی قول بیست هزار نفر را مشهور میدانند. اما افراد معدودی همچون قندوزی در ینابیع الموده به جمله پایانی روایت « وانا من شروطها» اشاره کردهاند. از احمد بن حنبل و اباصلت هروی نقل شده است که اگر این اسناد بر دیوانهای خوانده شود هر آینه عاقل میشود یا شفا مییابد.
در کنار روایت سلسله الذهب معروف میان اهل سنت و شیعه روایتی شبیه آن نیز نقل شده است که البته مضمون متفاوتی دارد. شباهت این دو روایت این است که هر دو حدیث قدسی هستند یعنی محتوا و مفهوم آنها از طرف خداوند به قلب حضرت رسول(ص) القا شدهاند و در سند هر دو روایت ائمه معصومین قرار دارند.
شباهت دیگر این دو روایت این است که هر دو از امام رضا(ع) نقل شدهاند. اما مهمترین تفاوت آنها این است که در این روایت با صراحت به ولایت علی ابن ابیطالب اشاره شده است. شیخ صدوق در کتاب امالی و عیون اخبار الرضا(ع)، شعیری (قرن ششم) در کتاب جامع الأخبار و حسکانی (وفات ۴۹۰ق) از عالمان اهل سنت در کتاب شواهد التنزیل این روایت را نقل کردهاند و محدثان بعد از آنها مکررا این روایت را در کتب خویش آوردهاند.
حدیث سلسلةالذهب از جمله احادیثی است که کتابت آن بسیار مورد توجه هنرمندان خوشنویسی قرار گرفته و در طول تاریخ، آثار متنوعی با انواع مختلف خط، از آن کتابت شده است.کتابت حدیث سلسلةالذهب در هنر کاشیکاری نیز، بهعنوان یکی از هنرهای تزئینی و معماری ایران، نمود یافته و آثار مختلف از آن در اماکن مقدس نصب میگردد.
نکته قابل توجه این که در نقل شیخ صدوق در امالی سند حدیث که به پیامبر رسیده حضرت افزوده که او حدیث ولایت علی(ع) را از جبرئیل و او از میکائیل و او از اسرافیل شنیده واسرافیل از لوح و لوح از قلم و قلم از خداوند متعال نقل کرده است که ولایت علی بن ابی طالب دژ و حصار اوست وهر کس داخلش شود از آتش او در امان است. برخی گفتهاند که نیکوست این روایت را که شامل اسامی معصومان(ع) است را بر کفن بنویسند.
منابع
«امام رضا (ع) با سلسله الذهب به کلیت حدیث اهل بیت (ع) اعتبار بخشیدند»، قدس، تاریخ درج مطلب: ۱۲ شهریور ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
شیخ صدوق، محمد بن علی، التوحید، تحقیق: هاشم حسینی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۸۹ق.
شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ترجمه علیاکبر غفاری، تهران، صدوق.
شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا(ع)، تحقیق: مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.
شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، تحقیق: علیاکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۳ق.
ابنحجر هیثمی، احمد بن محمّد، الصواعق المحرقة، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۷ق.
ابنصبّاغ مالکی، الفصول المهمّة فی معرفة أحوال الأئمّة، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۹ق
حبیبیتبار، حسین، محمدمحسن مروجی طبسی، «توحید و امامت در حدیث سلسلة الذهب»، فصلنامه کلام اسلامی، شماره ۸۵، بهار ۱۳۹۲ش.
حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق محمدباقر محمودی، تهران، التابعة لوزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ۱۴۱۱ق.
خنجی اصفهانی، ابنروزبهان، مهماننامه بخارا، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
خنجی اصفهانی، ابنروزبهان، وسیلة الخادم إلی المخدوم، قم، انتشارات انصاریان، ۱۳۷۵ش.
ابنجوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الأمّة بذکر خصائص الأئمة(ع)، بیروت، مؤسسة اهل البیت، ۱۴۱۷ق.
سمهودی، علی بن عبداللّه، جواهر العقدین فی فضل الشرفین، بغداد، وزارة الاوقاف، ۱۴۰۷ق.
شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار(للشعیری)، نجف، مطبعة حیدریة.
طبری آملی، محمد بن علی، بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۳ق.
طوسی، محمد بن حسن، امالی، تحقیق: مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، ۱۴۱۴ق.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم، انتشارات رضی، ۱۳۷۵ش.
قندوزی حنقی، سلیمان بن إبراهیم، ینابیع المودّة، قم، دار العراقیة الکاظمیة، و انتشارات محمّدی، چاپ هشتم، ۱۳۸۵ق.
علامه مجلسی، محمدباقر، شرح الزیارة الجامعة الکبیرة، موسسه رافد، چاپ اول، بیتا.
مدیرشانهچی، کاظم، علم الحدیث و درایه الحدیث، قم، انتشارات اسلامی، ۱۳۷۵ش.
هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامی ۱۳۸۵ش.
یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، تحقیق: موسسه نشر اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
امام رضا(ع) با حدیث سلسلة الذهب فلسفه سیاسی تشیع را تبیین کرد، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۳ مرداد ۱۳۹۷ش.
ابوالفضل رنجبران یک محقق و پژوهشگر تاریخ هنر ایران و جهان، طراح و گرافیست است که در زمینه تاریخ هنر ایران و جهان و به ویژه خطوط جهان اسلام و ایران فعالیت میکند. او عضو انجمن هنرهای تجسمی کشور و کانون هنرمندان ایرانی است و در چندین مسابقه ملی و بینالمللی موفق به کسب مقام شده است.
وی همچنین به عنوان پژوهشگر تاریخ هنر ایران و جهان و مدرس هنر و مباحث زیباشناسی در حیطه گرافیک شناخته میشود و در معرفی خط در گرافیگ فعالیت داشته است.
به طور خلاصه، ابوالفضل رنجبران یک هنرمند چندوجهی است که در زمینه طراحی، گرافیک و تاریخ هنر جهان و اسلام و تدریس مباحث هنری فعالیت میکند و به ویژه در زمینه خطوط کهن و تاریخی شناخته شده است.
اطلاعات بیشتر در مورد ابوالفضل رنجبران:
تحصیلات: فارغالتحصیل رشته گرافیک.
عضویتها:
عضو انجمن هنرهای تجسمی کشور.
عضو کانون هنرمندان ایرانی.
عضو موسسه توسعه هنرهای تجسمی کشور.
عضو کانون حمایت از هنرمندان کشور.
زمینههای فعالیت:
طراحی و گرافیک.
پژوهش در تاریخ هنر (به ویژه خطوط کهن و تاریخی و اقلام سته و ششگانه).
افتخارات: کسب مقام در مسابقات ملی و بینالمللی.
لذا ابوالفضل رنجبران طراح گرافیک، محقق و پژوهشگر تاریخ هنرایران و جهان، مدیر هنری، تایپوگرافیست، از هنرمندان برجستهٔ معاصرایرانی در حوزهٔ هنرهای تجسمی است. او فارغالتحصیل رشته گرافیک میباشد. وی متولد مهر ماه 1370 است.
رنجبران در کنار فعالیتهای مختلف گرافیکی، سالها بهصورت حرفهای در زمینهٔ تحقیق و پژوهش هنر تمدنهای مختلف، بهویژه تاریخ هنر ایران، خاورمیانه و جهان، فعالیت داشته است، رنجبران در کارنامه آثار خود تعداد بی شماری از طراحی جلد کتاب و نشریات، و طراحی هویت بصری، طراحی پوسترهای بین المللی، و مسابقات مختلف در داخل و خارج از کشور را ثبت کردهاست. او همچنین در حوزهٔ ارتباط تصویری، بهعنوان یکی از چهرههای شناختهشده و تاثیرگذار معرفی میشود.
رنجبران از سال 1384 بهصورت رسمی با هماهنگی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن هنرهای تجسمی و موسسه توسعه هنری کشور در طراحی گرافیکی از جمله پوستر، نشان و لوگو، تبلیغاتِ محیطی، با تاکید به روش تایپوگرافی، حروف نگاری و استفاده از خطوط اسلامیِ فراموش شده و اقلام سته به ویژه خط کوفی آغاز به فعالیت کرد، آثار ایشان در نمایشگاههای مختلف و متعددی به نمایش درآمده و جوایز و تقدیرنامههایی از سوی اساتید برجسته و مقامات کشوری را به همراه داشته است.
رنجبران در نمایشگاهها و فستیوالهای داخلی و خارجی بسیاری شرکت کردهاست. و توانسته است جوایز و مقامات و تقدیرات بسیاری را از آن خود کند. رنجبران در طول چندین سال فعالیت هنری و پژوهشی، با خلق آثار بدیع توانسته به شیوهای گرافیکی با درونمایههای ایرانی و اسلامی دست یابد و آن را به دنیا و کشورهای همجوار ایران معرفی کند.
جوایز و افتخارات و شرکت در مسابقات ملی و بینالمللی:
رنجبران دارای چندین جایزه ملی و بین المللی و کسب دیپلم افتخار در مسابقات مختلف میباشد. که در طول چندین سال فعالیت هنری و تحقیقی و پژوهشی، توانسته است در مسابقات مختلفی حضور و شرکت یابد که این امر موجب تقدیرات متعددی توسط اساتید شاخص و مطرح هنری، از ابوالفضل رنجبران گردد. ایشان طراح چندین پوستر بین المللی میباشند.
اساتید ابوالفضل رنجبران:
رنجبران از محضر اساتید مطرحی همچون: استاد مسعود نجابتی، استاد عبدالرسول یاقوتی، استاد صداقت جباری، استاد سید حسن موسی زاده، استاد ناصر طاووسی، استاد ابوالفضل خزاعی بهرمند شده است. که در بین آثار وی رد پای تاثیر این اساتید به وضوح دیده میشود.
تاثیر خانوادگی:
رنجبران در فضای هنری و ادبی توسط پدر و اقوام مادری خود که از خطاطان زبر دست بوده، پرورش یافته است که این تاثیر موجب پیشرفت چشم گیر ایشان شده است. وی در گفتگوی خود با رسانه های هنری، به این امر که دوران کودکی میتواند تاثیر بسزای در نقش آینده اشخاص ایفا کند، اشاره پر رنگی دارد.
رنجبران و جمهوری سِنگال:
رنجبران در نمایشگاه آثار قرآنی خود در جمهوری سِنگال، شهر داکار با حضور سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران، و نمایندگی جامعه المصطفی العالمیه در سنگال توانست، آثار زیبای حدیثی و قرآنی که با تاکید بر خطوط ششگانه یا اقلام سته و خطوط فراموش شده اسلامی که از آنها بهعنوان خطوط اصول هم نام برده میشود بهره ببرد، وی توانست این خطوط اصلی در خوشنویسی که در تمامی کشورهای اسلامی از جمله ایران، روزی رواج داشتهاند اما این خطوط به باد فراموشی سپرده شده اند را دوباره زنده کند و مورد استقبال بی نظیر همگان در داخل و خارج از ایران قرار بگیرد. ابوالفضل رنجبران خوشنویس، طراح گرافیک و مدیر هنری معاصر است که آثار قرآنی و حدیثی متعددی خلق کرده است، از جمله تابلوهای قرآنی و حدیثی که در نمایشگاههای مختلف از جمله در سنگال به نمایش درآمدند. آثار او که به شیوهای گرافیکی با درونمایههای ایرانی و اسلامی است و گلچینی از فعالیتهای هنری و قرآنیاش را شامل میشود، به ویژه در ماه مبارک رمضان در کشورهای اسلامی مورد توجه قرار گرفته است. رنجبران در طول چندین سال فعالیت هنری و پژوهشی، با خلق آثار بدیع توانسته به شیوهای گرافیکی با درونمایههای ایرانی و اسلامی دست یابد و آن را به دنیا و کشورهای همسایه ایران معرفی کند.
بهرگیری از خطوط فراموش شده اسلامی:
نمایشگاه سنگال، در مراسمی با حضور، سفیر جمهوری اسلامی و نمایندگان فرهنگی ایران و دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه ویژه سنگال، مجموعهای از آثار قرآنی و حدیثی ابوالفضل رنجبران در داکار، پایتخت سنگال به نمایش درآمد، که مورد استقبال علاقهمندان به قرآن کریم قرار گرفت. رنجبران آثار هنری قرآنی و حدیثی خلق کرده است که در قالب تابلوهای خوشنویسی از خطوط رایج در جهان اسلام، من جمله خط کوفی، خط محقق، ریحان، ثلث، رقاع، توقیع، نسخ، نستعلیق، شکسته نستعلیق ارائه شدهاند. آثار قرآنی ایشان شامل مضامین و حکمتهای قرآنی است که در قالب طراحی پوستر و تابلوهای هنری به نمایش درآمدهاند. محتوای آثار او، به ویژه در ایام ماه مبارک رمضان، توجه ویژهای به جنبههای قرآنی و معنوی در داخل و خارج از کشور را به همراه داشته است.
گستره فرهنگی:
نمایش آثار وی در خارج از ایران، مانند کشور سنگال، بخشی از فعالیتهای فرهنگی هنری برای گسترش فرهنگ قرآنی در سطح بینالمللی است. ابوالفضل رنجبران آثار قرآنی و حدیثی خود را در ماه مبارک رمضان در شهر داکار، پایتخت جمهوری سنگال به نمایش گذاشته است. این نمایشگاه با حضور سفیر جمهوری اسلامی ایران و نماینده جامعهالمصطفی العالمیه در سنگال برگزار شده است. وی عضو انجمن هنرهای تجسمی کشور، عضو کانون هنرمندان ایرانی و عضو موسسه توسعه هنرهای تجسمی است.
نگاه هنری ابوالفضل رنجبران:
خوشنویسی اسلامی، بهعنوان شریفترین و قدسیترین هنرِ جهان اسلام، بیش از هر هنر تجسمی دیگری با رویکردهای عرفانی و حِکمی همراه بوده و در غالب ویژگیهای شکلی و محتوایی خود آینهدار نمادها و آموزههای عرفانی و نفوذ اجتماعی عرفا است؛ نگاه باطنی و قبول تقدّس و معنویت برای حروف و کلمات در این هنر قدسی که بیش از همه متأثر از رویکردهای عرفا به مسئله حروف است، بخش مهمّی از پیوند میان خوشنویسی و عرفان اسلامی را رقم زده است. خوشنویسی وخطاطی یکی از هنرهای اصیل کشور ایران و جهان اسلام است که از گذشته های دور تا به امروز طرفداران بسیار زیادی داشته است. با وجود آن که خوشنویسی تقریبا در تمامی فرهنگها به چشم میخورد و از آن استفاده میشود، ولی در مشرق زمین و به ویژه کشورهای اسلامی و ایران یکی از زیباترین هنرهای بصری محسوب میشود.
در پایان:
جا دارد که از دلسوزی، همراهی و توجه اساتید معظم و متعهد و متدین و مجاهد خود در تعلیم و تربیت و انتقال معلومات و تجربیات ارزشمند فرهنگی و هنری، برای کسب علم و هنر و دانش خوشنویسی و گرافیکی، بر خود وظیفه میدانم در کسوت شاگردی از زحمات ارزشمند استاد مسعود نجابتی و عبدالرسول یاقوتی تقدیر و تشکر نمایم.
شاگرد شما، ابوالفضل رنجبران
© کلیه حقوق متعلق به صاحب اثر و پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.
ابوالفضل رنجبران از خط ثلث میگوید:
ابوالفضل رنجبران از پیدایش خط فارسی میگوید:
ابوالفضل رنجبران از ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة در هنرخوشنویسی میگوید: