جمعیت و تنظیم خانواده

در گذشته‌های تاريخی، سياستها و تدابير جمعيتی غالباً معطوف ازدياد جمعيت بود. در اين زمان ها نظر كليه اديان، متفكرين، فيلسوفان، حكام و سلاطين (به استثنای موارد جزئي) به سوی زناشوئی و فرزندآوری در سطح خانواده و افزايش نيروی انسانی در سطح جامعه متوجه بود.

برنامه‌های تنظيم خانواده در مفهوم اخص در سطح جهان قدمتی در حدود پنجاه سال دارد. در گذشته سياست های جمعيتی به افزايش و كاهش جمعيت توجه می‌كردند، در صورتيكه امروزه اين سياست ها فراتر رفته و بسياري از موازين اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را در بر می‌گيرند و در سطح بسياری از كشورهای جهان گسترش يافته‌اند. آمار موجود حكايت از آن دارد كه امروزه حدود 85 درصد از كشورهای جهان سوم و قريب به 95 درصد از جمعيت آنها از خدمات عمده تنظيم خانواده حمايت می كنند، اما برنامه‌های تنظيم خانواده به همه جمعيت های روستايی و عشايری اين كشورها تعميم نيافته است.

تنظیم خانواده چیست؟

تنظیم خانواده عبارت از آن است که در یک خانواده، پدر و مادر به دلخواه خود و بر پایه آگاهی و بینش و تصمیم گیری مسئولانه با به کار بردن یکی از روش های پیشگیری از بارداری، تعداد فرزندان خود را با توجه به امکانات اقتصادی و قدرت جسمی و روانی خود تنظیم کنند و بدین وسیله در توسعه اجتماعی کشور نیز سهیم شوند. همه خانواده ها حق دارند آگاهانه و آزادانه تصمیم بگیرند چند فرزند و با چه فاصله زمانی داشته باشند. اولین بچه شان کی به دنیا بیاید و آخرینشان چه زمانی متولد شود. از روش های پیشگیری استفاده کنند و از چه روشی بهره ببرند.

آموزش و مشاوره، تامين وسايل جلوگيري از حاملگي و دسترسی آسان به آن و كمك به كساني كه دچار ناباروري هستند و آموزش خانواده ها درباره فرزندان از جمله خدماتی هستند كه بهداشت باروری را شامل می شوند. شناخت روش های مختلف جلوگيري ازبارداری و آگاهی نسبت به مزايا و معايب هر روش می تواند خانواده را برای انتخاب بهترین روش در پيشگيری از حاملگی ناخواسته راهنمايی كند.

هدف برنامه تنظیم خانواده

تنظیم خانواده در کشور ما از آغاز برنامه با کنترل جمعیت و کاهش رشد مترادف شده است. حال آن که هدف این برنامه توانمند ساختن خانواده ها و جامعه به منظور تصمیم گیری آگاهانه و آزادانه برای انتخاب فرزندان، فاصله گذاری بین بارداری ها ، انتخاب زمان بارداری ها ، پیشگیری از بارداری های ناخواسته و به حداقل رساندن بارداری های پرخطر در راستای ارتقای سلامت مادران، کودکان، خانواده و در نهایت جامعه بوده است.

فعالیت های آموزشی شامل

• آموزش های قبل از ازدواج

• آموزش های حین ازدواج

• آموزش های بعد از ازدواج

ارائه خدمات شامل

• مشاوره تنظیم خانواده

• ارائه روش های مدرن پیشگیری از بارداری

مشاوره تنظیم خانواده که در اثر بخشی و استمرار استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری نقش ویژه ای دارد در تمامی مراکز ارائه خدمت اعم از مراکز بهداشتی درمانی شهری، روستایی، پایگاه های بهداشتی و خانه های بهداشت توسط پرسنل بهداشتی با متقاضی انجام می شود .

وسایل پیشگیری از بارداری در کلیه مراکز بهداشتی درمانی شهری، روستایی، پایگاه های بهداشتی و خانه های بهداشتی به طور رایگان در اختیار متقاضیان قرار می گیرد و همچنین انجام TLبا بستن لوله های رحمی در زنان با فرم ارجاع به بیمارستان به طور رایگان صورت می گیرد و انجام VASیا بستن لوله در مردان نیز با فرم ارجاع توسط پزشک بخش دولتی و بخش خصوصی به طور رایگان انجام می شود.

وسایل و روش های پیشگیری از بارداری شامل روشهای زیر می باشد

• قرصهای خوراکی( LD,HD، تری فازیک، مینی پیل با قرص دوران شیردهی )

• آمپول سه ماهه مدروکسی پروژسترون استات یا DMPA

• آمپول یک ماهه دپوفم یا سیکلوفم

• دستگاه داخل رحمی IUD

• کاندوم

• بستن لوله زن TL

• بستن لوله مرد VAS