خدمات ابری نرم افزاری چیست و به چه شکلی ارائه می‌شود؟

ما در عصری از تکنولوژی زندگی می‌کنیم که نیازی نیست برای انجام هر کاری یک نرم افزار نصب کنیم. اگر در گذشته برای نوشتن یک متن مجبور بودیم نرم افزار WORD را نصب کنیم، الان می‌توانیم یک مرورگر وب را باز کنیم و با رفتن به آدرس Google Docs یک سند متنی ایجاد کنیم. ما همه این‌ها را مدیون خدمات رایانش ابری و به خصوص SaaS هستیم که نوعی از خدمات ابری است. در این مقاله مزایای خدمات ابری نرم افزاری یا SaaS را با هم مرور می‌کنیم. با آوات همراه باشید.

انواع خدمات ابری کدام است؟

خدمات ابری یا Cloud Services به مجموعه‌ای از خدمات گفته می‌شود که بر پایه رایانش ابری و در فضای ابری و در بستر اینترنت انجام می‌شود و به طور کلی بر ۳ نوع است:

خدمات ابری زیرساختی یا IaaS

خدمات زیرساختی ابری یا Infrastructure as a Service (IaaS) به نوعی از خدمات ابری گفته می‌شود که با هدف تامین زیرساخت‌های فناوری اطلاعات ارائه می شوند. با استفاده از این نوع خدمات سازمان‌ها به جای این که تجهیزات سخت افزاری سرور را خریداری کرده و یک سرور اختصاصی برای خود ایجاد کنند، می‌توانند منابع موردنیاز را در قالب سرور ابری از شرکت های ارائه دهنده خدمات ابری اجاره کنند.

خدمات ابری سکو یا PaaS

با استفاده از خدمات ابری سکو یاPlatform as a Service (PaaS) توسعه دهندگان اپلیکیشن و برنامه های کاربردی می توانند به محیط ابری ویژه ای دسترسی پیدا کنند که در آن تمامی منابع و ابزارهایی که برای طراحی و توسعه برنامه های ابری مورد نیاز است وجود دارد. دسترسی به چنین محیطی کار را برای توسعه دهندگان بسیار ساده‌تر می‌کند و بلکه باعث کاهش هزینه‌ها و مدت زمان توسعه محصول می شود.

خدمات ابری نرم افزاری یا SaaS

این خدمات که به عنوان (SaaS) Software as a Service شناخته می‌شود، شناخته‌شده‌ترین شکل استفاده از سرویس ابری بر روی اینترنت است. همه ما بدون شک تا به حال از خدمات ابری نرم‌افزاری استفاده کرده‌ایم. اگر شما یک حساب جیمیل داشته باشید. وقتی که وارد گوگل درایو خودتان می‌شوید مجموعه ای نسبتا کاملی از نرم افزارها را مشاهده را خواهید کرد.

اما SaaS دقیقاً چیست؟

به طور خلاصه SaaS یک مدل برای ارائه نرم‌افزار به کاربران است. پلتفرم‌های SaaS (Software as a Service) نرم‌افزار را بر روی وب سرورها مستقر می‌کنند و بر حسب درخواست کاربر، به او دسترسی می‌دهند. در پلتفرم‌های SaaS کاربر نیازی به نصب نرم افزار ندارد و تنها با در اختیار داشتن اتصال اینترنت و یک مرورگر، می‌تواند از خدمات آن استفاده کند. مدل پرداخت هزینه پلتفرم‌های SaaS معمولاً پرداخت حق اشتراک به صورت Pay as You Go است، یعنی تنها هزینه خدماتی را می‌پردازید که استفاده می‌کنید و نیازی به پرداخت هزینه کل خدمات ان نیست.

با SaaS نیازی به نصب و اجرای برنامه‌های نرم افزاری روی رایانه خود ندارید. هنگامی که به صورت آنلاین وارد حساب خود می‌شوید، همه چیز از طریق اینترنت و به واسطه مرورگر وب در دسترس است. تا زمانی که اتصال به اینترنت وجود داشته باشد، می‌توانید از هر دستگاهی و در هر زمان به نرم افزار دسترسی داشته باشید. در پلتفرم SaaS می‌توانید سطح دسترسی همه افراد را به طور مجزا تعریف کنید.

دیگر نیازی به استخدام یک متخصص فناوری اطلاعات برای دانلود نرم افزار بر روی چندین رایانه در سازمان خود ندارید. دیگر به روز نگه داشتن نرم افزارها هم نیستید، چون این همه این ها در ابر انجام می‌شود. مزیت دیگر Saas مدل پرداخت آن است. برای قیمت‌گذاری، ارائه‌دهندگان SaaS یک مدل اشتراک طبقه‌بندی شده را به کاربر ارائه می‌دهند که به ازای دریافت خدمات، هزینه پرداخت می‌کند. همچنین می‌توانید نرم‌افزار را در عرض چند ساعت آماده و اجرا کنید، هر جا هم که با مشکل مواجه باشید، به خدمات مشتری و پشتیبانی دسترسی خواهید داشت.

تاریخچه خدمات ابری نرم افزاری SaaS

ظهور محاسبات ابری باعث شد نرم افزارها بر روی سرورهای خارج از محل نصب شوند که معمولاً توسط شرکت‌های پشتیبان نگهداری می‌شدند. این امر نیاز به تعمیر و نگهداری را از بین برد و باعث توسعه دورکاری شد، زیرا نرم افزار ابری از هر مکان و در هر زمان قابل دسترسی است. با گذشت زمان، پیشرفت‌های اینترنت هزینه میزبانی را کاهش داد و منجر به رفع بسیاری از محدودیت‌های اولیه پهنای باند توسط پلتفرم‌ها شد و انجام فرآیندهای کسب‌وکار آنلاین را سریع‌تر و قابل اطمینان‌تر کرد. اما داستان واقعاً از کجا شروع شد؟

ظهور یک فناوری جدید

در دهه ۱۹۶۰، فناوری سخت‌افزار کامپیوتر به سرعت در حال پیشرفت بود. با این حال، محاسبات هنوز زمان زیادی می‌برد و پرداخت هزینه یک پردازنده مرکزی برای بسیاری از سازمان‌ها سنگین بود. درست همین جا بود که اشتراک‌گذاری زمانی به کمک سازمان‌ها آمد. یک سیستم اشتراک‌گذاری سازگار با زمانCompatible Time-Sharing System (CTSS) در دانشگاه MIT توسعه یافت و برای اولین بار در سال ۱۹۶۱ قابلیت‌های خود را نشان داد .

یه گام دیگر رو به جلو

در طی ۲۰ تا ۳۰ سال بعد از آن، سخت‌افزارها و محاسبات ارزان‌تر و قابل‌حمل‌تر شدند. در آن زمان بود که کسب‌وکارها به سمت مالکیت فردی رفتند: رایانه‌های شخصی و نرم‌افزارهای نصب شده روی آنها رواج یافتند. اما به تدریج ثابت شد که نرم افزار نصبی در مقیاس‌های بزرگ تر ناکارآمد هستند؛ هم برای کارکنان فناوری اطلاعات که آن را مدیریت می‌کنند و هم برای شرکت‌های نرم افزاری که آن را می‌فروشند.

سازمان‌ها کارکنان فناوری اطلاعات خود را گرفتار نصب نرم‌افزار، به‌روزرسانی‌ها، رفع وصله‌های امنیتی و سخت‌افزار و نگهداری زیرساخت‌های رایانه‌های تجاری شخصی می‌دیدند. شرکت‌های تولیدکننده نرم افزار هم از این شرایط راضی نبودند. هزینه‌های توزیع نرم افزار روی دیسک‌ها و بسته‌بندی محصول افزایش یافته بود و این شرکت‌ها حاشیه سود کمتری داشتند.

یک نقطه عطف…

در ۱۱ آگوست سال ۹۴ دنیل کوهن اولین تراکنش امن با کارت اعتباری را برای کالای فیزیکی انجام داد. این رویداد به حدی بزرگ بود که روز بعد، مقاله‌ای که در نیویورک تایمز منتشر شد: «در حالی که Commercenet [یک سازمان دولتی و صنعتی] و سایر سازمان‌ها بر روی ایجاد استانداردی برای رمزگذاری خودکار داده‌های تراکنش‌های تجاری کار می‌کنند، به نظر می‌رسد گروهی از فارغ‌التحصیلان کالج که شرکت Net Market را در نیوهمپشایر تشکیل داده‌اند، اولین کسانی هستند که موفق به اجرای این فناوری شده اند».

پس از آن، هر چیزی که تجارت الکترونیک را به شکلی که امروز می‎‌شناسیم ایجاد کرد، خیلی سریع اتفاق افتاد. در اکتبر ۱۹۹۴ پروتکل لایه سوکت‌های امن (SSL) توسط Netscape Navigator معرفی شد که امکان انتقال رمزگذاری شده داده‌ها را از طریق اینترنت فراهم می‌کرد تا مردم بتوانند بدون ترس از دست دادن داده‌های خود خرید آنلاین کنند.

بازارهای آنلاین

در سال بعد، آمازون جف بزوس وAuctionWeb پیر امیدیار که امروزه آن را به عنوان eBay می‌شناسیم، راه‌اندازی شدند. تا پایان سال ۲۰۰۰، آمازون به عنوان یک پلتفرم تجارت الکترونیک برای کتاب‌ها رسما شروع به کار کرد، اما قبل از آن هم سایت آمازون در قبال پرداخت مبلغی به فروشندگان شخص ثالث واگذار می‌شد تا محصولات خود را در آن به فروش برسانند، چیزی شبیه دیجیکالای ما!

ابر آنلاین

یکی از مزایای ظهور اینترنت، ظهور محاسبات ابری بود. این پدیده نوظهور به تولیدکنندگان نرم افزار اجازه می‌داد تا محصول خود را بر روی سرورهای راه دور نصب کنند و به کاربران برای استفاده از آن دسترسی بدهند. این امر باعث کاهش هزینه سازمان‌ها برای تهیه زیرساخت و همچنین نگهداری و به‌روزرسانی نرم افزار شد. از سوی دیگر چون نرم افزار ابری بدون محدودیت زمانی و مکانی و صرفاً با داشتن یک اتصال اینترنت و یک مرورگر قابل دسترسی بود، اشتغال نیروی انسانی را هم دگرگون کرد. کسب و کارها توانستند از تخصص و مهارت افرادی استفاده کنند که در محدوده جغرافیایی دیگری سکونت داشتند.

حالا SaaS رسما اینجاست!

در سال ۱۹۹۹ شرکتSalesforce پلتفرم مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) خود را به عنوان اولین راه‌حل SaaS راه‌اندازی کرد. این راه‌حل شرکت‌های بسیاری را نجات داد، چون بروز حباب دات کام در سال‌های پایانی دهه ۱۹۹۰ باعث ضرر هنگفت آنها شده بود. در ابتدای راه، تصور می‌شد که مدل SaaS فقط برای استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک طراحی شده و قابلیت توسعه و مقیاس بندی ندارد. اما طی چندین سال بعد، پیشرفت‌هایی در اینترنت رخ داد که اگرچه برای صنعت نرم‌افزار سنتی اهمیت چندانی نداشت، ولی برای SaaS بسیار مفید بود.

انقلاب تجاری با مزایای SaaS

بازار SaaS در ابتدا به عنوان راه‌حلی برای کسب و کارهای کوچک یا اشخاص حقیقی که توانایی خرید مجموعه نرم افزارهای سازمانی بزرگ را نداشتند، پدیدار شد. در مقایسه با نرم افزار نصبی، کاربران در کارهایی که می‌توانستند با SaaS انجام دهند، محدودیت‌های زیادی داشتند. به‌ویژه به این دلیل که پهنای باند و اندازه فایل‌ها محدود بود. مدیران IT دریافتند که SaaS برای پشتیبانی از فعالیت‌های تجاری بسیار کند است. اما گذشت زمان همه چیز را عوض کرد!

با گذشت زمان، پیشرفت‌های اینترنت از جمله افزایش پهنای باند، هزینه‌ها را کاهش داد، که منجر به رفع بسیاری از محدودیت‌های اولیه پهنای باند و امکان مقیاس‌پذیری بیشتر پلتفرم‌ها شد و پشتیبانی فرآیندهای کسب‌وکار آنلاین را سریع‌تر و قابل اعتمادتر کرد. کاهش هزینه، سهولت استفاده و بهبود عملکردهای اصلی، همگی به رشد تصاعدی در SaaS منجر شدند، تا جایی که امروزه نرم افزارهای ابری در مقیاس‌های بزرگ و در سطح جهان قابل اجرا هستند. مزایای سرویس‌های SaaS را در وبلاگ راهکار ابری آوات مطالعه کنید.

منبع: BigCommerce