با هم بخوانیم: معرفی کتاب عادت های اتمی نوشته جیمز کلیر

عادت‌ها رفتارهای ناخودآگاهی هستند که به مرور زمان و با تکرار در ذهن ما شکل می‌گیرند، تا جایی که بدون فکر و تمرکز یا برنامه‌ریزی قبلی، آنها را تکرار می‌کنیم. مثلاً رانندگی را در نظر بگیرید؛ وقتی می‌خواهید دنده ماشین را عوض کنید، به این فکر نمی‌کنید که چه زمانی باید پا را از روی کلاچ بردارید. این کار برای شما تبدیل به عادت شده و مغزتان به صورت ناخودآگاه، به پا و دست فرمان می‌دهد تا در زمان مناسب اقدام لازم را انجام بدهند.

حالا تصور کنید که این عادت‌ها به جای حرکت دادن ماشین، قرار است شما را به موفقیت برسانند. چیزی که واضح است، برای رسیدن به اهدافمان باید تغییراتی در رفتارمان ایجاد کنیم؛ اگر قرار بود با رفتارهای فعلی به موفقیت برسیم، این اتفاق تا الآن افتاده بود! برای رسیدن به چیزی که تا به حال نداشته‌ایم، باید کارهایی را بکنیم که تا الآن نکرده‌ایم. باید اعتراف کنم که تغییر کردن کار ساده‌ای نیست، چون برای رفتارهای جدید، باید مسیرهای عصبی جدید بسازیم.

کتاب عادت‌های اتمی می‌تواند راهنمای شما در تغییر عادت‌هایتان باشد؛ یک منبع خوب برای شناسایی و ترک کردن عادت‌های بد و ایجاد و تقویت عادت‌های خوب. این کتاب به شما می‌آموزد که مدیریت عادت‌های کوچک، چطور می‌تواند شما را در مسیر موفقیت رو به جلو ببرد. نویسنده کتاب عادت‌های اتمی بر این باور است که اگر در مسیر تغییر عادت‌ها شکست می‌خورید، سیستم درستی را برای این کار انتخاب نکرده‌اید و اگر این سیستم را اصلاح نکنید، هرگز به اهدافتان دست نمی‌یابید. تغییر صحیح دو مرحله دارد؛ اول این که تشخیص بدهید چه چیزهایی را باید تغییر بدهید، و دوم این که بدانید تغییر را با چه روشی باید انجام بدهید.

جیمز کلیر در عین این که به ژنتیک و استعدادهای فردی باور دارد، عوامل بیرونی و درونی دیگر را هم در موفقیت موثر می‌داند: «تفاوت‌های بیولوژیک اهمیت دارند. با این‌ حال بهتر است که بر روی برآورده‌سازی پتانسیل خودتان تمرکز کنید تا این که به مقایسه‌ خودتان با دیگران بپردازید. این حقیقت که هر انسان در هر توانمندی به خصوص دارای محدودیت‌ها و سقف مشخصی است، دلیل نمی‌شود که برای رسیدن به سقف توانمندی‌ها تلاش نکنید. افراد آن‌ قدر به این محدودیت‌ها و سقف‌ها می‌نگرند و اسیرشان می‌شوند که به‌ ندرت تلاش لازم برای نزدیک شدن به آن‌ها را انجام می‌دهند.»

نباید در انتظار تغییرات ناگهانی بمانید، بلکه باید با استمرار در عادت‌های سازنده، موانع را از سر راه بردارید تا به پتانسیل قله پنهان برسید: «افراد تغییرات کوچکی ایجاد می‌کنند، نمی‌توانند نتیجه محسوس را ببینند و تصمیم به توقف آن می‌گیرند. با خود فکر می‌کنند که «من این ماه هر روز دویدم، پس چرا هیچ تغییری در بدنم نمی‌بینم؟» وقتی چنین تفکر غالب شود، خیلی راحت عادت‌های خوبتان را کنار می‌گذارید. اما به‌منظور ایجاد تفاوت‌های معنادار، عادات باید به‌اندازه کافی پابرجا بمانند تا قله پتانسیل پنهان فتح شود. اگر برای ایجاد یک عادت خوب یا شکستن یک عادت بد، به سختی تقلا می‌کنید، بدین معنا نیست که توانایی بهبود را از دست داده‌اید. غالباً به این خاطر است که هنوز قله پتانسیل پنهان را فتح نکرده‌اید.»

با مطالعه کتاب عادت‌های اتمی قانع می‌شوید که استعدادهای ذاتی، به تنهایی شما را به جایی نمی‌رساند و بدون پشتکار، چیزی جز شکست در انتظارتان نخواهد بود: «اگر تلاش نکنید، ژن‌ها به‌ تنهایی نمی‌توانند شما را به موفقیت برسانند. بله، امکان دارد آن مربی باشگاه دارای ژن‌های بهتری از شما باشد؛ اما باید به‌ اندازه او تمرین کنید تا بتوانید درباره ژنتیک بهتر یا بدتر اظهار نظر کنید. تا زمانی که به‌ اندازه آدم‌های مورد ستایش‌تان تلاش نکردید، هیچ‌وقت نمی‌توانید موفقیت‌شان را به شانس و ژنتیک ارتباط دهید.»

کلیر در بخش دیگری از کتاب عنوان می‌کند که حس متفاوتی را که در جستجوی آن هستید، باید از عادت‌های خوب و تاثیرگذار دریافت کنید: «وقتی پرخوری می‌کنید یا فندک می‌زنید یا به جستجو در شبکه‌های اجتماعی می‌پردازید، خواسته واقعی شما چیپس، سیگار یا یک مشت لایک نیست. آنچه واقعاً می‌خواهید، ایجاد یک حس متفاوت است.»

در ادامه نویسنده یک راهنمای گام‌به‌گام به خواننده ارائه می‌کند تا بتواند عادت‌های اتمی را در خود تقویت کند: «چگونه یک عادت خوب بسازیم؟ اولین قانون (سرنخ): آن را شفاف و آشکار کنید. دومین قانون (تمایل): آن را جذاب کنید. سومین قانون (پاسخ): آن را ساده کنید. چهارمین قانون (پاداش): آن را رضایت‌بخش کنید. می‌توانیم این قوانین را معکوس کنیم تا نحوه شکستن یک عادت بد را یاد بگیریم. چگونه یک عادت بد را از بین ببریم؟ اولین قانون (سرنخ): آن را مخفی (پنهان) کنید. دومین قانون (تمایل): آن را لوس و غیرجذاب کنید. سومین قانون (پاسخ): آن را دشوار کنید. چهارمین قانون (پاداش): آن را عامل نارضایتی کنید.»

کتاب عادت‌های اتمی با عنوان اصلی Atomic habits، در سال 2018 توسط جیمز کلیر یکی از برجسته‌ترین متخصصان در زمینه خودشناسی و موفقیت، به رشته تحریر درآمد. در ایران کتاب عادت‌های اتمی بارها به تجدید چاپ رسیده و جزو کتاب‌های پرفروش در زمینه خودیاری و خودمربیگری است. بخشی از محتوای کتاب را به صورت صوتی در وبلاگ راهکار ابری آوات گوش کنید.