تاریخچه و آسیب‌شناسی فروش آنلاین: از پیتزا هات تا «باسلام»

اگر مثل من کنجکاو باشید و دوست دارید بدانید که اولین خرید و فروش آنلاین به چه تاریخی برمی‌گردد، باید بدانید که شخصی به نام مایکل آلدریچ ، مخترع انگلیسی ، در سال 1979 ، با وصل کردن تلویزیون یک مصرف کننده به کامپیوتر یک خرده فروش آنلاین از طریق تلفن ، سیستمی را به وجود آورد که به مشتری اجازه می‌داد با صاحب کسب و کار به صورت الکترونیکی در ارتباط باشد .

اما در این ارتباط الکترونیکی ، تجارتی در کار نبود یعنی پولی پرداخت و دریافت نشد . اولین تجارت رسمی الکترونیکی به پیتزا هات و بعد از آن به فردی به نام دن کان ، پسری 21 ساله از نیوهمپشایر آمریکا که توانست یک حلقه سی دی را به ارزش 12 دلار و 48 سنت به دوست خود در فیلادلفیا بفروشد، تعلق دارد . البته روایت‌ها در مورد نقطه شروع کسب و کار آنلاین مختلف است ولی دانستن این نکته که خرید و فروش آنلاین قدمتی نیم‌قرنی دارد ، باعث می‌شود که صاحبان کسب و کار ها بیش‌تر از قبل ترغیب شوند تا وارد حوزه فروش آنلاین شوند، چرا که برخی شاید فکر کنند این روش خرید و فروش، بسیار نوپا و غیرقابل اعتماد است.

فروشگاه اینترنتی «باسلام» شاید سابقه چندانی در فضای خرید و فروش آنلاین داخلی نداشته باشد اما در همین چند سال توانسته نام خود را سر زبان‌ها بیندازد و یکی از اولویت‌های هر خریدار اینترنتی باشد. در این مقاله، تصمیم گرفتیم با سه غرفه دار «باسلام» که به دلیل فرآیند راحت‌تر راه‌اندازی غرفه در این مارکت پلیس ، تصمیم گرفتند کسب و کار خود را وارد حوزه فروش آنلاین کنند، صحبت کنیم و شما را با چالش‌های این روش خرید و فروش، آشنا کنیم.

فروش آنلاین ، یک ویترین بزرگ به پهنای کشور

آقای خبوشانی ، با شیوع بحران کرونا ، یعنی حدود 2 سال پیش ، تصمیم گرفتند به کسب و کار آبا و اجدادی‌شان رنگ و بوی مدرنی بدهند . ایشان از طریق تبلیغات «باسلام » در فضای مجازی ، با این مارکت پلیس آشنا شدند و غرفه«عطاری شیخ عطار» را راه‌اندازی کردند .

اما نظرات آقای خبوشانی در مورد فروش آنلاین شنیدنی است :

به نظر آقای خبوشانی ، فروش آنلاین مثل این است که شما به جای اینکه یک مغازه کوچک با یک ویترین کوچک‌تر را برای نمایش محصولاتتان به افراد محدود داشته باشید ، یک غرفه با یک ویترین خیلی بزرگ دارید که کل کشور می‌توانند آن را ببینید . به نظر ایشان ، فروش آنلاین این امکان را می‌دهد که اگر مصرف کننده به محصولی نیاز دارد که در محل سکونتش کمیاب است ، به راحتی ، تنها با یک کلیک و بدون صرف هزینه سفر ، کل کشور را بگردد و محصولی که می‌خواهد را پیدا کند .

با توجه به اینکه به گفته مدیر غرفه «عطاری شیخ عطار» ، قدمت کسب و کار ایشان به 200 سال قبل بر می‌گردد ، معتقدند هنوز افراد سنتی‌تر دوست دارند محصول مورد نظرشان را از نزدیک ببینند و حضوری خرید کنند یا بعضی افراد به دلایل دیگر ، هنوز نتوانسته‌اند با خرید آنلاین ارتباط برقرار کنند . اما به نظر ایشان ، در آینده نزدیک ، کل بازار به سمت فروش آنلاین حرکت می‌کند و تمایل مردم به خرید آنلاین بیشتر خواهد شد .

یکی از نگرانی‌های آقای خبوشانی در فروش آنلاین ، اعتمادی است که بعضی از فروشنده‌ها از مشتری سلب کرده‌اند و به نظرشان وقتی اعتماد یک مشتری به فروشنده‌ای از دست می‌رود ، کل بازار آنلاین تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد . اما در «باسلام » با توجه به قابلیت امکان گفت و گو با مشتری، این مشکل،غرفه داران کمتری را درگیر می‌کند . از صحبت با ایشان متوجه شدم که رکن اصلی در فروش آنلاین ، انصاف غرفه دار در قیمت‌گذاری و کیفیت محصول است و این که غرفه دار برای فروش بیشتر ، بتواند با توجه به حوزه کاری‌اش ، محصولاتی با قیمت متفاوت داشته باشد و اقشار مختلف جامعه را برای خرید جذب کند .

با کسب و کار آنلاین ، زودتر به فروش می‌رسیم

8 ماه از فعالیت آقای رضایی در غرفه «اسباب‌بازی زرافه» به آدرس می‌گذرد . ایشان از همدان مشغول به فعالیت هستند و قصه آشنایی ایشان با این مارکت پلیس کمی با دیگران متفاوت است . خواهر آقای رضایی از مشتریان جدی «باسلام» بودند و به پیشنهاد ایشان و بنا بر علاقه خودشان که می‌خواستند وارد حوزه فروش آنلاین شوند ، تصمیم گرفتند با بررسی مارکت پلیس‌های مختلف در «باسلام» فعالیت کنند.

ایشان علاوه بر فروش آنلاین مدت‌هاست که فروشگاه حضوری هم دارند و در حوزه کاریشان که فروش انواع اسباب‌بازی است از قدیمی‌های بازار محسوب می‌شوند. در غرفه ایشان انواع اسباب‌بازی‌های نوستالژیک و مدرن و انواع عروسک به فروش می‌رسد .

با آقای رضایی که صحبت می‌کردم ، در مورد علت ورود ایشان به حوزه فروش آنلاین پرسیدم و متوجه شدم که ایشان بعد از اینکه متوجه شدند صاحبان اکثر کسب و کار ها و به اصطلاح بازاریان کشور ، محصولاتشان را در مارکت پلیس‌های مختلف برای فروش قرار می‌دهند ،مصمم‌تر شدند که با توجه به تجربه‌ای که در حوزه کاریشان دارند ، با مجموعه «باسلام» همکاری کنند . ایشان معتقدند مزیت بزرگ حضور در «باسلام» این است که دیگر نیازی به صرف هزینه برای تبلیغات غرفه نیست و این به منزله طی شدن بخش زیادی از مسیر اولیه فروش آنلاین است . از آقای رضایی پرسیدم :« چه راهکاری برای افزایش فروش آنلاین پیشنهاد می‌دهید؟ » که در جواب گفتند : « مهم‌ترین نکته برای موفقیت در فروش آنلاین ، بررسی بازار رقبا و نیاز خریداران است . اما همه این موارد وقتی در جای درست خود قرار می‌گیرند که غرفه دار در حوزه کاری‌اش تجربه کافی داشته باشد. »

از نظر ایشان ، مهم‌ترین مزیت فروش آنلاین ، حذف هزینه‌هایی مثل اجاره مغازه و مالیات است. البته سخت‌ترین چالش فروش آنلاین ، در نظر گرفتن بسته‌بندی درست برای محصولات است . به خصوص در حوزه کاری ایشان که هر اسباب‌بازی ، اندازه و شکل متفاوت خودش را دارد و نمی‌توان یک بسته‌بندی یکسان برای آن‌ها در نظر گرفت .

تمایل مردم به خرید آنلاین، یعنی ضرورت حضور در فضای مجازی

در ادامه ، تصمیم گرفتیم با آقای امیرزاده از مشهد صحبت کنیم .غرفه داری که از حضورشان در «باسلام » خیلی نمی‌گذرد و تجربه‌های ایشان را در مورد اصول اولیه راه‌اندازی غرفه در این مجموعه بپرسیم. آقای امیرزاده ، از تولیدکننده‌های کفش در مشهد هستند و به همین دلیل ، وقتی وارد غرفه‌شان می‌شوید ، می‌توانید انواع کفش مردانه و زنانه مثل کفش اسپرت، مجلسی و ... را تهیه کنید ، برای دیدن محصولاتشان ‌می‌توانید به غرفه « کفش تات مشهد » سری بزنید.

از آقای امیرزاده در مورد نحوه آشنایی‌شان با مجموعه «باسلام» پرسیدم که گفتند به پیشنهاد یکی از دوستانشان با این سایت آشنا شدند و چون فرایند راه‌اندازی غرفه در «باسلام» نسبت به سایر مارکت پلیس‌ها راحت‌تر بود، تصمیم گرفتند غرفه «کفش تات» را فعال کنند . به نظر ایشان مهم‌ترین نکته در راه‌اندازی غرفه این است که پشتوانه کامل داشته باشید ، یعنی تنوع محصولاتتان بالا باشد و با استفاده از این تنوع بتوانید سلایق بیشتری را پوشش دهید یا مدلی از محصول را داشته باشید که منحصراً در غرفه شما باشد و مشتری را جذب کند.

از آقای امیرزاده پرسیدم :« به نظر شما چرا این روزها ، حضور در فضای مجازی برای اکثر کسب و کار ها اهمیت پیدا کرده است ؟»

در جواب گفتند : « دلیل اصلی افزایش تمایل مردم به خرید آنلاین، هزینه‌های بالای فروشگاه حضوری مثل هزینه انبار و اجاره و ... است. همچنین یکی از مزیت‌های فروش آنلاین این است که می‌توانیم غرفه را با هر تعداد محصول متنوعی که می‌خواهیم، فعال کنیم و همین موضوع باعث می‌شود که مشتری راحت‌تر خرید کند. یک مزیت دیگر فروش آنلاین این است که می‌توانیم از خانه و بدون نیاز به حضور فیزیکی ، غرفه را اداره کنیم و با خیال راحت در کنار خانواده باشیم و مثل یک مغازه‌دار، خیلی از دورهمی‌های دوستانه و مسافرت‌ها را از دست ندهیم .»

از صحبت با آقای امیرزاده متوجه شدم که به نظر ایشان ، یکی از چالش‌های اصلی فروش آنلاین این است که برخی از فروشندگان آنلاین، با عدم صداقت با مشتری و قیمت‌گذاری بالا، باعث می‌شوند تعادل بازار به هم بخورد و مشتری وقتی وارد غرفه ایشان می‌شود و قیمت پایین‌تر را می‌بیند احساس می‌کند که احتمالاً محصول، اصل و با کیفیت نیست . البته راهکار ایشان برای این موضوع ،استفاده از امکان گفت و گو با مشتری «باسلام» است که باعث شده غرفه دار بتواند با مشتری بیشتر صحبت کند و توضیحات کامل را به او بدهد.

در تجارت ، همیشه حق با مشتری است نه فروشنده . پس بزرگ‌ترین چالش فروش آنلاین از نظر تمامی این غرفه داران، جلب رضایت مشتری است، چالشی که ربطی به حضوری یا مجازی بودن فروشگاه ندارد و تمامی فروشگاه‌ها با هر تعداد مشتری و هر میزان شهرت، با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.